Nguyễn Tuấn Khoa
5-7-2021
Nhiều năm trước tuần nào tôi cũng ghé thăm ông Giáo Thu đôi ba lần. Có lần đi công tác xa cả tuần ghé thăm ông mà thấy nhiều thay đổi. Từ xa, tôi thấy có thằng nhỏ trạc 18 tuổi, gầy yếu, cùng ông Giáo dời mấy bức tượng nhỏ trong sân.
Xưa nay ông Giáo chỉ làm một mình, tuyệt đối không có ai bên cạnh. Thấy tôi đi tới nó nói: “Mấy hôm nay Nội con nhắc chú Khoa, lâu không thấy tới“. Trời đất! Chuyện lạ quá! Cháu nội giúp ông đã lạ mà còn biết cả tên tôi.
Nó nói nó tên Lực, mới vào làm ở quán café Tượng Đá được hơn 1 tháng, lương hai triệu rưỡi, làm cho bà chủ là con gái của ông Giáo. Thấy ông Giáo Thu giống ông Nội nó nên nó thương.
Khi quán vắng khách, nó thay áo rách để giúp ông. Công việc giúp ông cực gấp đôi công việc ăn lương mà còn hay bị ông rầy la hoài. Nghe rầy hoài riết thấy quen và thấy vui.
Nó nhái giọng của ông Giáo rồi kể: “Mày sắp xếp lộn xộn quá, không biết bố cục, tỷ lệ gì ráo trọi”. Ông Giáo lẫn lộn thằng bé này với học trò của ông. Nó không biết ông là điêu khắc gia Nguyễn Thanh Thu nhưng ngờ ngợ rằng ông già điếc này hồi đó chắc làm gì “bảnh” lắm?
Thằng Lực lên Sài Gòn học đại học. Nó chọn làm ở đây dù lương thấp nhưng được cái có chỗ ở lại nên không tốn tiền mướn nhà trọ. Nó quê ở An Giang, nhà nó ở Chắc Cà Đao. Địa danh này lần đầu tiên tôi nghe hồi cuối thập niên 60 trong vở kịch Kim Cương, để rồi 30 năm sau tôi mới có dịp đến đó. Gần nhà nó có bến phà Năng Gù qua Phú Tân.
Nó có gương mặt sáng trưng, miệng lúc nào cũng nở một nụ cười hồn nhiên. Nó hát vọng cổ rất mùi nhưng với bài tủ của nó là bài Lý Con Sáo Sang Sông thì ai nghe cũng khó cầm được nước mắt. Nó vừa làm việc vừa hát nghêu ngao. Ông Giáo nhiều lúc tưởng nó nói gì, ông không hiểu nên nổi giận và la nó.
Mỗi lần bị rầy nó lại cười và trêu chọc ông Giáo bằng mấy câu vọng cổ ở đoạn xuống Xề: “… Nội ơi, con trở về đây để chuộc lại lỗi lầm của mười lăm năm về trước, vậy xin Nội hãy thương con mà đừng chửi rủa con cho cực tấm thân… già”. Ông Giáo không hiểu nó nói gì nhưng cảm được ở nó tấm lòng của một người dưng tốt bụng.
Nó là người dưng nhưng biết hết ông cần gì, thiếu gì dù ông không bao giờ nói ra. Nó nói với tôi: “Chú mua cho Nội con cây đèn pin và đồng hồ treo tường để Nội con mỗi tối không phải đi ra ngoài quán coi giờ rồi vấp té, té hoài“. Hôm khác nó lại nói với tôi: “Chú mua cho Nội con kính đọc sách vì kính của Nội bị xước, mờ câm, không thấy đường. Chú nhớ thay bóng đèn lớn luôn, bóng nhỏ này tối quá“.
Mỗi lần tôi tới, nó móc trong túi tờ giấy ghi chép mấy thứ cần mua thêm cho “ông Nội” của nó. Nó nói, “để khi nào con ra trường, có lương, con phụ tiền với chú“.
Thằng bé này là hình ảnh tốt bụng đặc trưng của những người miền Tây thế hệ đi khai hoang. Tấm lòng của nó được tôi chia sẻ trên Group trước kia của tôi nhưng lại không ngờ rằng điều này đã làm hại cho nó.
Mấy buổi chiều liền tôi không thấy nó mà chỉ thấy thằng Hải, làm thuê, bạn của nó. Hải nói, thằng Lực bị đuổi việc, rồi không nói gì thêm. Tôi gọi điện thoại cho Lực nhiều lần nhưng nó không trả lời. Qua thằng Hải và xâu chuỗi các sự kiện tôi hiểu rằng nó giận bà chủ đuổi nó và muốn tránh né hết mọi người. Nó ra đi đã để lại cho ông Giáo một khoảng trống mà ông không thể tìm được ai trong căn nhà này để lấp…
Tôi đã nhọc công đi tìm nó trong vô vọng. Nhưng để rồi chỉ có một lần nhìn thấy nó… trong giấc mơ. Trong mơ màng mộng thực, tôi nhảy khỏi phà Vàm Cống khi chưa cập bến rồi hộc tốc chạy hơn 20 cây số, khi đến nơi chiếc phà Năng Gù cũng vừa nhổ dây neo.
Thấy nó trên phà tôi gọi to: “bớ Lực…ực ực” vang cả một vùng. Giữa một vùng sông nước mênh mông tôi chỉ nghe tiếng máy phà, tiếng vọng của tôi hòa cùng giọng hát ngọt lịm của nó:
“Ai xui con sáo sang sông.
Để cho con sáo sổ lồng bay xa…”
Cảm xúc của tác giả có vẻ tràn lan quá, nên không biết tác giả định hướng về nhân vật nào trong bài, điêu khắc gia NTT hay thằng Lực ?
Bức tượng THƯƠNG TIẾC của nhà điêu khắc miền Nam VNCH Nguyễn Thanh Thu đã làm cho cọng sản miền Bắc lồng lộn, lũ chó đã phá nát bức tượng và hành hạ đến bầm dập tác giả. Sự cao cả của ông và cái hèn mạt ti tiện của cọng sản vn chính ở cái THẦN của bức tượng toát ra ở người chiến binh VNCH.
Nó cho thấy sự thấp hèn vô hồn ở những bức tượng lãnh tụ lãnh đạo cọng sản vn như tượng ông hồ chí minh, xác chết của hàng tỷ bức tượng rập khuôn ô nhục.
Lực là sinh viên lên SG học ,làm ở quan cà phê của cô con gai ông Nguyễn Thanh Thu ,nhà điêu khắc được biết đến vói bức tượng “tiếc thương ”dựng ở nghỉa trang Biên Hòa rất có thần .Lực vì đó biết Nguyễn Thanh T .ông già điếc ,cha của cô chủ quán và thường phụ Ông những việc nặng nhọc ,coi Ông như người than như OOg nôi cua mình . Thế mà tác giả lại kể “thằng Lực bị đuổi việc..” mà không nói lý do vì sao và không hêu sao con gái đuổi việc người thanh niên hiền lành giúp người ,lại là sv có ăn hjc đàng hoàng đó ? Hay anh ta làm cái gì ghê gớm lắm sao mà con gai,bà chủ đuổivà Ông thu không nói một tiếng . Cảm tình hời hợt đến thế sao ?
Ngoài ra đả là sv thì đuổi ở quán cà-phê có thể tìm việc khác đẻ tiếp tục học .Hăn là sv rường nào thì tác giả kiếm cũng không khó ngoại trừ anh ta bị đuổi học hay không muốn học nữa ,nhưng dù hế nào cung tìm ra nếu tác giả có cảm tình sâu đậm .Nói như vậy vì nếu không có anh ta trong lòng thì đã không nằm mơ tới việc tìm và thấy anh ta ở Chắc Cà Đao (đia danh này được biết đến vì Ba Cụt bị QĐQGVN truy đuổi và bị băt ở đây) ,,,và người đọc có cảm tưởng người thanh niên vui tính hiền hòa và ham làm lại có học thức …đã chết (lại không lý do?)…
Nếu nhân vật không là Ông cựu TT/VNCH Điêu khắc gia NTT (sống ở Mỹ sau bao năm tháng bị VC kiên giam và đánh đến ĐIẾC) và cô chủ quan không là con gái Ông ta ….thì nhân vật thah niên sv 18 tuổi chẳng có gì dặc biệt …(tượng trưng cho người Nam kỳ cuối thế kỷ trước) vì Ông NTT cung là người miền Nam của Miền Nam vậy!
(Mừng ngày ĐỘC LẬP HOA KỲ 4/7/21)
Do ông không theo dõi thường xuyên các bài viết của tác giả nên không hiểu chuyện và phân tích làm cho câu chuyện đi xa quá. Ông Thu có cuộc sống bất hạnh, con cái không chăm sóc cho cha đê cha sống quá khổ, Trong bài viết tui thấy tác giả có nói khéo rằng không kiếm được ai trong nhà này lấp được khoảng trống do thằng bé ra đi. Đoạn đầu tác giả có nói, cháu nội mà giúp ông là chuyện lạ. Đủ thấy bác Thanh Thu đang sống khá bất hạnh. Các con bác Thanh Thu không chăm sóc cha nhưng lại không muốn cho ai giúp đỡ cha mình. Thằng bé này hiểu rõ nổi khổ của bác Thanh Thu nên kêu gọi tác giả giúp đỡ, đây là nguyên nhân để bà chủ này đuổi nó. Chuyện gia đình bác Thanh Thu nhiều học trò biết Ông xã của tui cũng là học trò nên biết rõ. Tui có comment như thế trên page của tác giả và ông ta có xác nhận như vậy