Nhà nước pháp quyền Xã hội Chủ nghĩa

Đỗ Thành Nhân

31-3-2024

I. Mở đầu

Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn song chân lý đó không bao giờ thay đổi”.

Ngày 2/7/1976, tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa VI đã thông qua Nghị quyết về tên nước, quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, thủ đô … Và Quốc hội đã thực hiện theo đúng ước nguyện, mục tiêu của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Như vậy, từ ngày 2/7/1976, Việt Nam khẳng định cho cả thế giới là một quốc gia độc lập, toàn vẹn lãnh thổ, thống nhất từ Bắc vào Nam, thống nhất từ trung ương xuống địa phương. Đã thống nhất về địa lý, dân tộc thì đương nhiên phải thống nhất về mặt pháp luật.

II. Chuyện Thường trực HĐND tỉnh ban hành văn bản thu hồi đất

Khi các nhóm lợi ích thân hữu giữa đại gia, quan chức bắt tay nhau lập dự án đầu tư bất động sản, phân lô bán nền tìm kiếm siêu lợi nhuận từ chính sách về đất đai. Những trường hợp cố tình vi phạm pháp luật thì từng tỉnh sẽ giải quyết như thế nào?

Dưới đây là câu chuyện Thường trực Hội đồng nhân dân (HĐND) “làm thay” việc của HĐND, để ban hành văn bản thu hồi đất.

1) Chuyện thứ nhất: Ở Đồng Nai

– Ngày 6/1/2016, ông Phạm Ngọc Tuấn, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Nai ký Văn bản số 06/HĐND-VP của Thường trực HĐND tỉnh, thống nhất bổ sung 4 dự án thu hồi đất năm 2016 của thành phố Biên Hòa, theo văn bản trình của UBND tỉnh vào danh mục dự án cần thu hồi đất trong năm 2016 trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.

– Sau khi người dân khiếu nại về việc Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai ban hành Văn bản số 06 trái pháp luật, Đại biểu Quốc hội lên tiếng, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tư pháp rà soát tính pháp lý của Văn bản số 06 của Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai.

– Ngày 10/7/2019, Bộ Tư pháp có Văn bản số 2571/BTP-KTrVB báo cáo Thủ tướng Chính phủ, khẳng định Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai ban hành Văn bản số 06 về việc thống nhất bổ sung các dự án cần thu hồi đất năm 2016 của thành phố Biên Hòa là TRÁI THẨM QUYỀN.

– Ngày 12/7/2019, HĐND tỉnh Đồng Nai ban hành Nghị quyết số 165/NQ-HĐND “chữa cháy” thông qua việc thu hồi đất Dự án khu dân cư theo quy hoạch tại phường Phước Tân.

– Ngày 30/8/2019, HĐND tỉnh Đồng Nai phải ban hành Nghị quyết số 175/NQ-HĐND để bãi bỏ các văn bản, Nghị quyết số 165/NQ-HĐND ban hành sai trái trước đó về việc thông qua các dự án cần thu hồi đất đối với dự án Phước Tân.(Xem thêm: https://nhadautu.vn/bo-tu-phap-thuong-truc-hdnd-dong-nai-ban-hanh-van-ban-thu-hoi-dat-trai-tham-quyen-d26568.html)

Về phần người ký văn bản 06: Ông Phạm Ngọc Tuấn, Phó chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Nai được nhận quyết định nghỉ hưu trước tuổi kể từ ngày 5/7/2021.

2) Chuyện thứ hai: Ở Quảng Ngãi

– Ngày 26/12/2017, bà Bùi Thị Quỳnh Vân – Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ngãi ký Văn bản số 429/HĐND-KTNS của Thường trực HĐND tỉnh, thống nhất bổ sung 7 dự án thu hồi đất năm 2017 của tỉnh Quảng Ngãi theo văn bản trình của UBND tỉnh vào danh mục dự án cần thu hồi đất trong năm 2017 trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.

(Xem Hình 1 dưới bài: Văn bản số 429 Thường trực HĐND tỉnh Quảng Ngãi ký cho phép thu hồi đất. Trong đó có dự án Khu dân cư IV-B3 kết hợp chỉnh trang đô thị, thành phố Quảng Ngãi)

 

– Người dân khiếu nại, tố cáo từ thành phố, đến tỉnh, đến các cơ quan Trung ương (Hình 2.01-2.11: Đơn tố cáo của gia đình đảng viên Lê Xuân Anh – Nguyễn Thị Hoàng gửi các cơ quan Trung ương, nguồn: https://www.facebook.com/hoang.nguyenthi.505960/posts/pfbid02v3Lqomw99D4CekiQYzTpJEbDRkBHgTWL4GnkdFcSKegjGJHRsu2PBYKmrdemxXfel).

Theo đó, người dân – đảng viên tố cáo (trích nguyên văn): “Bà Bùi Thị Quỳnh Vân – Chủ tịch HĐND tỉnh, và Chính quyền tỉnh Quảng Ngãi cố tình lách luật, lạm quyền, không thông qua HĐND tỉnh, mà một nhóm người trong Thường trực HĐND ban hành văn bản “thống nhất” với Chủ tịch UBND tỉnh thu hồi đất giao cho doanh nghiệp kinh doanh bất động sản theo Điều 62 Luật đất đai với chi phí đền bù rẻ mạt: là vi phạm pháp luật về đất đai, có dấu hiệu lợi ích nhóm.

Đến khi người dân khiếu nại thì Bà Bùi Thị Quỳnh Vân mới ký ban hành Nghị quyết số 28/2019/NQ-HĐND ngày 27/12/2019 tiếp tục thực hiện trong năm 2020 thu hồi đất dự án Khu dân cư IV-B3 (trong khi các năm 2018, 2019 không có Nghị quyết).” (hết trích)

– Đến nay: các Quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 dự án của UBND thành phố; Quyết định chủ trương đầu tư dự án của UBND tỉnh Quảng Ngãi đều đã bị hủy. Nhưng Văn bản số 429 của Thường trực HĐND tỉnh Quảng Ngãi vẫn còn hiệu lực.

Về phần người ký văn bản 429/HĐND-KTNS: bà Bùi Thị Quỳnh Vân – Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ngãi, nay là Ủy viên trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng của tỉnh Quảng Ngãi.

III. Nhận xét hai văn bản 06 và 429

1.- Giống nhau

Về bản chất pháp luật, thì nội dung hai Văn bản số 06 ở Đồng Nai năm 2016, và Văn bản số 429 ở Quảng Ngãi năm 2017 đều do Thường trực HĐND tỉnh ban hành cho phép thu hồi đất để thực hiện dự án (có bất động sản). Cùng chịu sự điều chỉnh bởi hai văn bản Luật chính:

– Luật Đất đai năm 2013, Điều 62: việc thông qua danh mục dự án cần thu hồi đất thuộc thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh.

– Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, Điều 104: Thường trực HĐND có nhiệm vụ và quyền hạn: Đôn đốc, kiểm tra UBND cùng cấp và các cơ quan Nhà nước khác ở địa phương thực hiện các Nghị quyết của HĐND.

– Không có văn bản quy phạm pháp luật nào cho phép Thường trực HĐND tỉnh được ban hành văn bản thỏa thuận thu hồi đất với UBND tỉnh.

2.- Khác nhau

1) Người ký khác nhau

– Văn bản số 06 ở Đồng Nai do ÔNG Phạm Ngọc Tuấn – Phó Chủ tịch HĐND tỉnh ký. Sau đó ông Tuấn nghỉ hưu trước tuổi.

– Văn bản số 429 ở Quảng Ngãi do BÀ Bùi Thị Quỳnh Vân – Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Chủ tịch HĐND tỉnh ký. Sau đó bà Vân được bầu Ủy viên (chính thức) Trung ương Đảng và tiếp tục làm Chủ tịch HĐND tỉnh.

2) Kết quả khác nhau

Cả hai Văn bản số 06 ở Đồng Nai và đặc biệt là Văn bản số 429 ở Quảng Ngãi đều bị người dân, đảng viên không đồng thuận và gửi đơn lên đến các cơ quan Trung ương. Nhưng:

– Văn bản số 06 ở Đồng Nai bị Trung ương “thổi còi” là trái thẩm quyền, và HĐND tỉnh Đồng Nai phải ban hành Nghị quyết để hủy.

– Còn Văn bản số 429 ở Quảng Ngãi thì Trung ương chưa có kết luận, vẫn còn hiệu lực. Người dân vẫn bị thu hồi đất. Có nhiều người đã bị cưỡng chế đất để giao cho Công ty TNHH xây dựng Đồng Khánh tổ chức thi công dự án kinh doanh bất động sản. Mặc dù Công ty này chưa được giao đất, không thông qua đấu giá đất hay đấu thầu dự án, cũng chưa được cấp giấy phép xây dựng.

IV. Quay lại “nghi vấn” phần Mở đầu

Sau 37 năm nước thống nhất “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một” như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhưng không rõ Luật pháp của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã được thống nhất chưa? Mà kết quả giải quyết hai Văn bản số 06 ở Đồng Nai và Văn bản số 429 ở Quảng Ngãi khác nhau!

Hay là còn nguyên nhân nào khác là đặc thù của Nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa, mà người dân không thể hiểu được?

Ghi chú: Ba người bị tố cáo trong đơn tố cáo kèm theo bài viết này:

1) Ông Trần Ngọc Căng, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi: bị Thủ tướng Chính phủ quyết định thi hành kỷ luật.

2) Ông Đặng Văn Minh, nguyên Bí thư Thành ủy Quảng Ngãi, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi: Bị khởi tố về tội nhận hối lộ.

3) Bà Bùi Thị Quỳnh Vân, vẫn là Ủy viên Ban chấp hành Trung ương; Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ngãi, và là Trưởng ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng của tỉnh Quảng Ngãi.

________

Hình ảnh kèm theo bài viết:

Hình 1: Văn bản số 429 Thường trực HĐND tỉnh Quảng Ngãi ký cho phép thu hồi đất:

Hình 2: Đơn tố cáo bà Bùi Thị Quỳnh Vân ký Văn bản số 429 gửi Trung ương, từ trang 1-11: