17-9-2023
Không chỉ mấy cái chung cư mini, 100% các tòa chung cư xây trước thời điểm có quy chuẩn 06 đều không đạt chuẩn PCCC. Các lỗi chủ yếu, khá nguy hiểm và rất khó khắc phục là không có lối thoát nạn và không có thang thoát hiểm đạt chuẩn.
Hầu hết các chung cư đó sẽ vướng vào ít nhất một trong số các nội dung sau:
– Thang bộ không có cửa chống cháy, có tòa chỉ có một thang có cửa hoặc cửa thang không chống cháy, hoặc không có tăng áp thang để khói không vào được.
– Hố đổ rác bố trí trong khu vực thang thoát hiểm. Mà cái này hay cháy, đã có mấy vụ rồi. Nó biến thành ống khói đốt rác hun lên các tầng.
– Thang thoát hiểm chạy một lèo xuống hầm hay hay garage tầng 1, để khi thoát hiểm phải chạy xuyên qua garage, như trường hợp vừa cháy.
– Thang thoát hiểm không thoát trực tiếp ra ngoài tòa nhà mà phải chạy qua một khu vực có thể cháy, thường là qua sảnh (nhưng tận dụng để bố trí bán hàng hay bố trí bàn ghế cho khách). Nếu sảnh để trống còn đỡ.
– Khoảng cách giữa các thang thoát hiểm không đủ phân tán. Thường là gần nhau quá, dẫn đến có 2 thang mà gần như là 1.
Chắc chắn là còn nhiều vấn đề nữa, nhưng đó là những cái cơ bản nhất mà ai cũng nhìn được bằng mắt để đánh giá. Còn về hệ thống báo cháy, chữa cháy, hút khói… thì phải dân có nghề mới phát hiện ra.
Trong các vấn đề trên thì lối thoát nạn không đảm bảo là nguy hiểm nhất. Khi có cháy thì cư dân không thể chạy xuống đất được do đường thoát nạn bị nhiễm khói/lửa, như vụ vừa rồi là như vậy. Thang bộ không có cửa và thông với gara nên nó biến thành ống khói và lối dẫn lửa đi lên thay vì là lối thoát nạn. Lối thoát nạn duy nhất lại phải chạy xuyên qua garage đang cháy đó. Trong khi chỉ có một mặt tiền và ngõ hẹp nên xe thang không tiếp cận được.
Các chung cư cũ không đạt chuẩn PCCC nói trên thực ra chỉ hơn chung cư mini về PCCC ở chỗ là xe cứu hỏa dễ dàng tiếp cận và các căn hộ đều có ban công ra ngoài vì không xây trong ngõ, do đó cư dân ở các tầng thấp có thể thoát nạn qua ban công mà không phải nhảy. Nhưng xe thang nghe nói cũng tới tầng 16-20 gì đó thôi. Loại thông thường chỉ tới tầng 8. Loại khủng kia không phải chỗ nào cũng vào được, vì nó quá nặng, chạy có mà nát hết đường. Cũng may là các chung cư cũ thường không quá cao, tầm 25 tầng đổ lại.
Ngoài lỗi do thiết kế và xây dựng không đạt chuẩn PCCC nói trên, do lúc đó chưa có quy chuẩn PCCC, thì lỗi vận hành mới phổ biến. Lỗi vận hành có thể làm vô hiệu hóa lối thoát nạn đạt chuẩn PCCC hoặc vô hiệu hóa hệ thống báo cháy, chữa cháy. Ví dụ:
– Kê, chặn cửa thang thoát hiểm để thông gió cho mát! Khóa cửa thang thoát hiểm do sợ trộm vào.
– Để các đồ đạc, thiết bị dễ cháy vào trong lòng thang thoát hiểm.
– Không bảo trì, thay thế định kỳ các thiết bị PCCC.
– Hệ thống chữa cháy vách tường không hoạt động do không có nước, máy bơm chữa cháy không chạy…
Nói chung lỗi vận hành đều có sự tiếp tay của anh em Cảnh sát PCCC, thì mới thoát được, vì anh em có đi kiểm tra định kỳ. Còn lỗi thiết kế thì có thể khắc phục hoặc không thể. Nhưng với đặc điểm là vì chung cư cũ không có quỹ bảo trì nên họp cư dân đóng tiền để khắc phục lỗi là hơi khó. Nhiều lỗi như thay cửa thang chống cháy cũng không đắt lắm, mỗi nhà đóng vài triệu thôi.
Cư dân tiếc tiền, tiền đó để cúng dường, cầu trời khấn Phật cho tai họa không vào mình là xong. Cứ cầu cúng là tai qua nạn khỏi hết, đâu chỉ có chống cháy! Giải pháp tâm linh là như vậy. Còn giải pháp kỹ thuật liên quan đến xây dựng thì chắc bên Cảnh sát PCCC hay chính quyền cũng chỉ khuyến cáo được chứ không bắt ép người ta phải khắc phục được hết, do liên quan đến tiền. Nhân dân ai có thân thì tự lo thôi, có thờ có thiêng có kiêng có lành.
Học giả Nguyễn Duy
Xin đốt nén nhang tiễn đưa người chết cháy
Một đám tang năm mươi sáu oan hồn
Một đại trùng tang. Đại chấn thương. Đại thảm
“Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn” (*)
Đại nạn này không thiên tai địch hoạ
Ta – chính Ta gây thảm hoạ cho Mình.
Xác người thành tro. Lửa cháy nhà đã tắt
Ngùn ngụt lòng ngọn lửa đốt ruột gan.
Một thảm sát? Ai là thủ phạm?
Lại đèn cù?
Ai?
Ai?
Ai?
Không ai?…
Thủ phạm cháy không phải là ngọn lửa
Tội thui dân không phải chỉ một thằng.
Một đám cháy nhe răng nhiều mặt chuột
Một giáo án cộng đồng. Một trừng phạt. Một quốc tang.
SG, đêm 16.9.2023
Đặng Đình Mạnh
Nghịch lý: Đất nước không có chiến tranh, không có khủng bố, không có thiên tai, ngay trong thời bình, sống giữa thủ đô, nơi mà cơ quan chính quyền dầy đặc, nơi mà cán bộ ăn lương sống nhung nhúc, nơi được trang bị phòng cháy chữa cháy, cứu hộ và y tế với mật độ cao nhất, hiện đại nhất… thì chỉ trong một buổi tối, hơn cả trăm đồng bào thương vong, trong đó, quá nửa nạn nhân tử vong một cách tức tưởi?
“Nhà chung cư của con cháy rồi, hai cháu chết rồi, con cũng chết đây bố ơi”. Rồi im bặt, tiếng tút tút trong chiếc điện thoại cứ kéo dài mãi, khô khốc… Tương tự vậy ở một ngôi nhà khác “Con không thở được nữa”. Rồi im bặt, tiếng tút tút trong chiếc điện thoại cứ kéo dài mãi, khô khốc…
Đó là vài câu nói hiếm hoi sau cùng trong cuộc đời của người con trai với cha mình vào đêm hỏa hoạn 12/09 định mệnh ngay giữa thủ đô. Lúc này, mái đầu bạc đang khóc mái đầu xanh và bao nhiêu gia đình đang phủ vành tang trắng khóc thương người thân đột ngột, tức tưởi buông tay rời xa cuộc sống này.
Ngẫm xem, cái đêm định mệnh, ngoại trừ tòa nhà 9 tầng sơn trắng, hình khối hộp ngún lửa và khói đen tràn vào ngập phổi làm nạn nhân ngộp thở, thì xung quanh đấy, vẫn là bầu khí quyển trong lành cho hàng triệu cư dân Hà Nội hít thở. Thật trớ trêu, sinh tử cách nhau chỉ sau bức tường 10cm oan nghiệt như vậy.
56 con người tức tưởi buông tay cuộc đời, thậm chí, nhiều người không trăn trối được câu cuối “…con cũng chết đây bố ơi” hoặc “…con không thở được nữa” như hai anh con trai trút lời cuối, từ biệt với bậc sinh thành qua chiếc điện thoại. Cả cha, cả con, cứ ngỡ sống ở thị thành là sinh đạo, mà ai ngờ đã trở thành tử lộ!
Lúc đầu, tin tức 20 người chết trong cơn hỏa hoạn đã làm rúng động xã hội, vì tuy không quen biết, nhưng sinh mạng người đều quý giá như nhau, vì họ đều đang là anh chị em, con cháu của một gia đình nào đó đang rất trông tin họ. Nhưng tin tức không dừng lại ở đó, khi con số nạn nhân tăng dần, 30, 40 và rồi là 56 người chết, làm nỗi thương cảm cũng tăng dần đến bàng hoàng. Đồng bào mình với nhau… Đã không trông mong thì lại càng không muốn tin là sự thật. Sự nghèn nghẹn từ cổ họng làm chúng ta muốn tức thở, không chỉ vì sự thương cảm và cả sự uất ức vào dân tộc khốn khổ này!
Nếu là một chính quyền lương hảo có trách nhiệm, đã không để tồn tại những căn chung cư xây dựng trái phép như vậy. Nếu quản lý đô thị có trách nhiệm, đã không để tồn tại những con hẻm nhỏ không thể cứu hỏa như vậy. Nếu công an phòng cháy chữa cháy có trách nhiệm, đã buộc chủ nhà phải làm lối thoát hiểm, phải trang thiết bị chữa cháy, có phương án chữa cháy nơi hẻm nhỏ và kịp thời đến cứu hộ hiệu quả. Nếu cơ quan cấp phép kinh doanh nhà thuê có trách nhiệm, đã kiểm tra ấn định số người tối đa được cư trú… để bảo đảm an toàn sinh mạng cho người dân, thì thảm cảnh đã không xảy ra và nếu có hỏa hoạn, thì cũng đã không gây mức thiệt hại về người đến mức kinh hoàng như thế.
Và nếu, chỉ cần một trong những cái nếu vừa nêu có trách nhiệm, thì đã không có cái đêm 12/09 định mệnh của 56 đồng bào, gây tang thương cho gia đình họ.
Chúng ta có thể dẫn ra hàng tá câu hỏi về trách nhiệm như vậy để thấy rằng dân tộc ta đã xấu số như thế nào khi phải sống trong một thể chế chính trị vô trách nhiệm, bất tài, bất lực đến thế.
56 đồng bào tử vong, nếu chỉ cho rằng họ là nạn nhân của trận hỏa hoạn là chưa thật sự thấy nguyên nhân tử vong của họ, mà thực tế, họ là nạn nhân của một chế độ vô trách nhiệm và đó mới là nguyên nhân của mọi nguyên nhân. Vì một lẽ đơn giản, chế độ nào đi nữa, thì chẳng có trách nhiệm nào lớn hơn sự bảo đảm an toàn của người dân.
Nếu không, sao có thể giải thích được nghịch lý: Đất nước không có chiến tranh, không có khủng bố, không có thiên tai, ngay trong thời bình, sống giữa thủ đô, nơi mà cơ quan chính quyền dầy đặc, nơi mà cán bộ ăn lương sống nhung nhúc, nơi được trang bị phòng cháy chữa cháy, cứu hộ và y tế với mật độ cao nhất, hiện đại nhất… thì chỉ trong một buổi tối, hơn cả trăm đồng bào thương vong, trong đó, quá nửa nạn nhân tử vong đột ngột một cách tức tưởi?
Giải thích đi, những kẻ được đồng bọn xưng là “Hồng phúc của dân tộc” (?!)
Tiên sư hồng phúc…