Gió Bấc
26-2-2023
Gần đến ngày thầy thuốc Việt Nam 27-2, bùng lên thông tin cả nước thiếu thuốc, vật tư y tế. Các bệnh viện tuyến cao nhất như Chợ Rẫy, Bạch Mai, Việt Đức đều kêu cứu thiếu thuốc, máy móc hư, hết vật tư hóa chất có nguy cơ đóng cửa. Bệnh nhân bảo hiểm y tế thiếu thuốc phải mua bên ngoài.
Căn bệnh thiếu thuốc này không mới mà đã báo động từ năm trước. Không phải thiếu tiền mà do cơ chế, quy định ràng buộc, cán bộ sợ phải vô lò. Bộ Trưởng ngành y là dân ngoại đạo. Thủ Tướng đã từng chỉ đạo phải quyết liệt. Lần này lại tăng đô ra nghị quyết! Phát kiến mới, chữa bệnh thiếu thuốc, vật tư y tế bằng nghị quyết có nguy cơ đoạt giải Nobel.
Gần đến ngày Thầy thuốc Việt Nam, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức tọa đàm “Ngành y vượt khó” đã làm bùng nổ thông tin cuộc khủng hoảng thiếu thuốc, vật tư y tế, máy móc thiết bị trùm mền đang báo động trên toàn quốc.
Tình trạng này phổ biến ở tất cả các cấp độ điều trị từ cơ sở y tế huyện, tỉnh, đến tuyến cao nhất. Sự thiếu thốn đến mức độ kiệt quệ, thậm chí ở bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện tuyến cao nhất cho các tỉnh phía Nam có 6 máy MRI thì chỉ hoạt động 1 máy. Thông tin dự báo rợn người “Bệnh viện Chợ Rẫy có nguy cơ tạm ngưng hoạt động vì không đủ hóa chất để xác định chẩn đoán và không đủ vật tư y tế tiêu hao để điều trị cho người bệnh” (1).
Tình trạng hệ thống điều trị cả nước bị vỡ trận đã xảy ra từ đầu năm 2022. Tại buổi làm việc chiều 25-8-2022 của quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, TS.BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt Đới, Bệnh viện Chợ Rẫy TP HCM báo cáo “Tất cả các tỉnh đều thiếu thuốc điều trị nên gần như chúng tôi đang gánh chịu những khó khăn từ tuyến dưới”. (2)
Ở phía Bắc cũng không khá hơn, GS.TS Trần Bình Giang – Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, chỉ 1 tuần sẽ hết hóa chất xét nghiệm. Bên cạnh đó, số lượng vật tư điều trị cho bệnh nhân xẹp đốt sống tại bệnh viện này cũng hạn chế, chỉ chỉ định cho trường hợp cấp cứu. Bệnh viện thiếu hóa chất định lượng nồng độ thuốc trong máu của bệnh nhân ghép tạng, hóa chất miễn dịch, hóa chất khí máu, vật tư hút máu đông, miếng dán cố định phẫu trường, kim gây tê tủy sống.
Theo GS Giang, tình trạng này không chỉ diễn ra ở Bệnh viện Việt Đức mà còn tương tự ở nhiều bệnh viện lớn khác. Đây là việc “cấp cứu” của cấp cứu, cần được tháo gỡ ngay lập tức. Nếu không đủ vật tư, bệnh viện sẽ chỉ tiếp nhận bệnh nhân cấp cứu (3).
Ngày 12/8, tại Tọa đàm về các giải pháp khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế do Cổng TTĐT Chính phủ tổ chức, TS Bùi Thị An, Nguyên Đại biểu Quốc hội khóa XIII báo động “Thiếu thuốc không chỉ riêng Bệnh viện Bạch Mai mà còn ở 28 bệnh viện, 12 sở y tế. Việc không có đủ thuốc là vấn đề của cả xã hội không chỉ riêng ngành y”.
TS Nguyễn Huy Quang, Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ Y tế nhấn mạnh: “Chúng ta phải khẳng định tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị y tế đặc biệt là vật tư tiêu hao, hóa chất là trầm trọng, trải dài từ bệnh viện thuộc Bộ đến tuyến tỉnh, huyện, trạm y tế, ảnh hưởng đến chất lượng, công bằng trong khám chữa bệnh. Thiếu thuốc bảo hiểm y tế buộc người bệnh phải bỏ tiền túi mua thuốc ngoài. Vì thế, muốn tìm giải pháp chúng ta phải tìm nguyên nhân, khách quan, chủ quan“.
Tìm hiểu nguyên bệnh viện thiếu thuốc không phải thiếu tiền. Nguyên nhân khách quan là sau dịch Covid 19, người dân đến bệnh viện đông hơn nhưng đó chỉ là chuyện phụ. Nguyên nhân chính là những quy định hiện hành về mua sắm, đấu thầu rối rắm đang ràng buộc các bệnh viện. PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ, cần tìm cách cho những văn bản pháp quy trở thành các công cụ hữu ích, tiện ích cho các cơ sở, bệnh viện, cơ sở y tế mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư y tế được thuận tiện, minh bạch, công khai.
TS Nguyễn Thị Ngọc Bảo, Phó Giám đốc Trung tâm Đấu thầu quốc gia nhấn mạnh, hầu như 90% văn bản pháp lý không theo kịp được thực tế .(4)
Những cuộc đốt lò hung tợn làm người ta ngán ngẩm. Tiến sĩ Nguyễn Công Hựu, Giám đốc Bệnh viện E (Hà Nội) thẳng thắn thừa nhận, có nguyên nhân hiện nay các bệnh viện thận trọng hơn trong đấu thầu thuốc và vật tư y tế.
“Quá trình mua sắm đấu thầu thuốc hoặc vật tư y tế thường kéo dài 4-5 tháng. Trước đó, các khoa, phòng của bệnh viện làm chuyên môn đều phải có dự trù, thống kê và lên kế hoạch mua sắm. Kế hoạch mua sắm phải có hồ sơ được phê duyệt và lựa chọn đơn vị trúng thầu. Tuy nhiên, đơn vị trúng thầu đôi khi cũng không có đủ hàng cung cấp cho bệnh viện. Bên cạnh đó, quy trình làm thầu chậm cũng có nhiều lý do, trong đó có thể dự trù không kịp,” ông Hựu lý giải.
Phó Giáo sư Nguyễn Tri Thức-Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết trong quy trình đấu thầu (lập dự toán, kế hoạch, thẩm định, thực hiện đấu thầu), khó nhất là thẩm định giá, trước đây thuộc Bộ Y tế và từ đầu năm 2020 giao cho các đơn vị tự chủ động. Do mới thực hiện quy định này, nhiều đơn vị chưa quen, cộng với tâm lý sợ sai sót nên việc lập giá kế hoạch, thẩm định giá bị “đẩy qua, đẩy lại” (5).
Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình TP.HCM đang thiếu đinh, nẹp, vít do trượt giá, khi áp thầu giá cũ thì công ty trúng thầu không bán vì giá rẻ, còn mua giá cao thì BV… sợ. Bệnh viện lựa giá rẻ nhất để mua, nhưng khi mua được thì công ty… hết hàng.
Bác sĩ Huỳnh Minh Phúc, Giám đốc Sở Y tế Long An chỉ ra Thông tư số 15/2019/TT-BYT của Bộ Y tế quy định việc đấu thầu thuốc tại các cơ sở y tế công lập, gói thầu mua sắm dưới 100 triệu đồng do cấp quy định: “Khi lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu, đơn vị phải tham khảo giá thuốc và dược liệu trúng thầu trong vòng 12 tháng trước của các cơ sở y tế do Bộ Y tế công bố trên trang thông tin điện tử để làm cơ sở xây dựng đơn giá của từng loại thuốc, dược liệu”. Trong khi năm 2020 – 2021, cả nước tập trung , chống dịch Covid-19 và rất ít đơn vị tổ chức đấu thầu nên không thể có giá để tham khảo. Một số loại thuốc khi lấy được giá kế hoạch theo 3 kết quả trúng thầu của năm 2020 – 2021, thì các nhà thầu không đồng ý bán hoặc không tham dự do giá nguyên liệu, vật tư tăng.
PGS-TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc BV Bạch Mai (Hà Nội), chỉ ra Thông tư 14 quy định phân nhóm máy móc và trong cùng nhóm phải mua giá rẻ mà không tính đến hiệu quả sử dụng. Như với máy xông “Khi thực tế sử dụng, các y bác sĩ nhận thấy, xông rẻ tiền hơn rất cứng, hút dịch phế quản BN rất khó, thậm chí gây tổn thương niêm mạc đường hô hấp. Nhưng một số BV phải mua xông giá rẻ đó”, ông Cơ nói.
Nếu chỉ mua sản phẩm giá rẻ, thì thực tế điều trị có thể nảy sinh về chất lượng trong quá trình điều trị. Nhiều loại thiết bị đắt tiền như máy chụp cộng hưởng từ, CT. Với các thiết bị y tế kỹ thuật cao, các hãng giá rẻ đưa ra chỉ số cấu hình có thể “oách” hơn cả các hãng có công nghệ tiên tiến, nhưng thực tế không chụp được. “Nhưng khi tham gia trong cùng nhóm, thì máy giá rẻ sẽ trúng thầu”. Việc tìm kiếm giá thật, giá đảm bảo đầy đủ tính pháp lý để làm cơ sở khi xây dựng giá kế hoạch là rất khó. Vì hiện giá vật tư, thiết bị y tế do nhà sản xuất tự kê khai, không có cơ quan chịu trách nhiệm xác định, kiểm soát. “Do đó, không thể đảm bảo đó là giá chuẩn; không có tính pháp lý. Vậy, chủ đầu tư, các BV dựa vào đâu để mua sắm?” (6) .
Thủ tướng anh minh cũng biết hết mọi chuyện và đưa ra khẩu hiệu “Quyết liệt khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế, bảo vệ tính mạng, sức khỏe người dân với trách nhiệm cao nhất”.
Chiều ngày 23/6, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp của Thường trực Chính phủ với các bộ, ngành về các giải pháp bảo đảm cung ứng thuốc, vật tư y tế và bảo đảm nguồn nhân lực cho ngành y tế. Giao Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trực tiếp chỉ đạo xử lý, tổ chức cuộc họp trực tuyến toàn quốc và triển khai nhiều giải pháp về vấn đề này. (7)
Cựu Phó Thủ Tướng Vũ Đức Đam cũng không thiếu tấm lòng và không bỏ qua cơ hội đánh bóng tên tuổi và tuôn lời vàng ngọc. Ông Đam cũng đi thực tế ở Tp.HCM và thả thính với dân, “mệnh lệnh trên hết là cứu dân. Đây không chỉ là trách nhiệm trước đảng, nhà nước, pháp luật mà còn là tấm lòng, lương tâm”.
Từ Thủ Tướng đến Phó Thủ Tướng ai cũng hiểu, ai cũng thương và lo sức khỏe cho dân, ác thay họ lại giao sự nghiệp chăm sóc sức khỏe, quản lý điều hành guồng máy y tế cho người đẹp Đào Hồng Lan, không một ngày học ngành y, không biết mặt con virus tròn hay méo. Bà Lan cũng chưa từng một ngày là người hoạch định chính sách, xưa nay vốn chỉ làm những công việc quản lý hành chính dâng trà, rót nước. Kết quả là việc thiếu thuốc, thiếu vật tư, máy móc thiết bị y tế vốn đã thiếu, giờ lại hư hỏng, phải đắp chiếu trùm mền như vậy.
Trước tình thế nguy ngập tuột dốc đến tận cùng là nguy cơ hiển hiện phải đóng cửa các bệnh viện hàng đầu như Chợ Rẫy, Việt Đức, Bạch Mai, chính phủ đã đưa ra phương thuốc mới là ra nghị quyết.
Chia sẻ với báo chí sau cuộc họp với Phó thủ tướng Trần Hồng Hà ngày 25-2, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, những vấn đề “nóng” của ngành y tế liên quan đến thiếu trang thiết bị, vật tư y tế tại các cơ sở y tế hiện nay sẽ được đưa vào nghị quyết của Chính phủ và sẽ có hiệu lực ngay khi nghị quyết được ban hành.
Dự kiến, nghị quyết này sẽ được ban hành ngay trong những ngày cuối tháng 2 này hoặc đầu tháng 3 (8)
Chưa biết toa thuốc Nghị Quyết của Thủ Tướng áo mướt mồ hôi chống dịch sẽ có tác dụng như thế nào. Có cần huy động bộ đội đem xe tăng đi mua thuốc như hồi chống dịch hay không? Liệu người đẹp mũm mĩm Hồng Lan chưa từng điều hành, quản trị có gở đươc cuộn chỉ rối này? Có lẽ hiệu quả, tiết kiệm nhất là cứ tập trung các loại virus, vi trùng bệnh tật lại, đọc cho chúng nghe sách của Nguyễn Phú Trọng kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, chống diễn biến hòa bình … nghe xong chúng không ngã lăn ra chết mới là chuyện lạ.
Căn nguyên chứng bệnh thiếu thuốc, thiếu vật tư y tế hiện nay nằm sau những ràng buộc, rối rắm các quy định quản lý, đấu thầu. Đó là những phe nhóm lợi ích đã và đang ăn ruỗng bộ máy từ trung ương đến địa phương. Không chỉ có bà trùm test kit, không chỉ em Nhàn trong mua sắm thiết bị vật tư y tế, còn có những đường dây khác đã và đang đứng sau giật dây, thiết kế ra tình trạng này.
Bác sĩ Võ Xuân Sơn cả đời lăn trải trong ngành y đã viết trên Facebook cá nhân: “Cánh cửa này đóng lại, cánh cửa khác mở ra. Khó khăn với người này là cơ hội của người khác. Thiệt hại của bên này là lợi lộc của bên khác… Đó là qui luật từ ngàn đời nay. Cho nên, làm gì mà có cái gọi là khủng hoảng, chỉ là sự trao qua đổi lại lợi ích và thiệt hại giữa các nhóm trong xã hội mà thôi. Chỉ khi nào những đấng quyền lực có quyền giải quyết cho khó khăn của bên này mà không có lợi ích ở phía bên kia, nói rõ hơn, là không có xung đột lợi ích giữa những đấng quyền lực và bọn dân đen, thì vấn đề mới được giải quyết”. (9)
Liệu người đẹp Đào Hồng Lan, bà thầy thuốc đang điều trị chứng hết thuốc của ngành y có thấy và có trị được căn bệnh này?
Nhưng những ông bà trùm ấy cũng chưa phải là tác nhân cuối cùng. Chính thể chế chính trị độc đoán, bất minh và vô lương hiện nay đã sản sinh và tạo môi trường cho bầy sâu tham nhũng xâu xé ngành y. Từ trên trời rơi xuống ghế Bộ trưởng, Đào Hồng Lan cũng chính là một bà Trùm.
_______
Chú thích:
4-.https://tienphong.vn/benh-vien-thieu-thuoc-may-moc-dap-chieu-vi-vuong-phap-ly-post1461200.tpo
6- https://thanhnien.vn/khi-nao-benh-vien-het-thieu-thuoc-1851479560.htm
Quyết liệt, quyết liệt, quyết liệt nữa.
Nghị quyết, nghị quyết, nhiều nghị quyết nữa.
Thủ tướng còn tốn nhiều mồ hôi.
Ngành y sẽ được giải cứu.
Ở một xứ sở mà người dân từ ngày đầu đi học đã gặp khó khăn phải chen lấn thức suốt đêm trước ngày tựu trường khoảng nửa năm; ở một xứ sở mà người dân bệnh nặng thì tất cả bệnh viện hàng đầu nói vài hôm nữa đóng cửa vì thiếu mọi thứ trừ con người đứng nhìn người hấp hối một cách bất lực; và nói chung còn vô số vấn đề khác đình đốn vì một lý do người ta bận chống tiêu cực và viên chức thì ngủ nằm mơ thấy xe công an hụ còi tới nhà bắt nên không dám đi làm! Rồi một ngày đứa bé năm nào cha mẹ vất vã lo cho vào lớp một cũng đủ lớn ra trường đại học thì người ta nói đâu cần vào đại học vì có việc gì đâu mà làm, cứ đi làm cu li đi cho nó dễ. Nhưng ác nỗi công nhân cũng vẫn đang chật vật vì thiếu việc làm do doanh nghiệp phá sản hàng loạt.
Tất cả vì đâu nên nỗi? Cũng dễ thôi. Cứ nhìn vào sự giàu sang sa hoa của bộ phận quan chức và gia đình họ ở khắp nơi kể cả ở nước ngoài thì hiểu vì đâu mà người dân phải chịu sống như thế.
Rồi nếu người dân phản ứng hoặc than thở thì người ta bịt mồm bằng luật 331 tội nói xấu cán bộ, chế độ. Dễ đi tù với sự bảo trợ của lực lượng an ninh hùng hậu.
Vậy chỉ còn một con đường xưa em đi là vượt biên giống kiểu cổ điển nếu ít tiền, hay lo lót ra đi bằng xuất khẩu lao động rồi trốn, chỉ còn một bộ phận khá giả nếu không hiểu thế nào là cột đèn mà có chân cũng chạy mất dép để tìm một suất đầu tư định cư thì coi như đời tàn. Không tàn bây giờ thì tương lai cũng chẳng thoát!
Cuối cùng những người có nhận thức về chính trị với những điều kiện về tuổi đời còn đủ trẻ, sức khoẻ còn dai, có đủ tài chính, không có lòng tự hào dân tộc còn đợi gì nữa mà không tháo chạy như những người dân gần 50 trước? Muộn còn hơn không? Đừng có tư tưởng ù lì nếu ta không làm gì ai bắt ta? Chỉ là ta phải làm theo lời dạy của họ phải sống ngoan ngoãn thì sẽ yên phận một con thú trong chuồng. Có thích thế không???!!!
Nghe chính phủ nói – mà chính Thủ tướng nói đấy- nhiều khi không làm được. Ví dụ: TTg nói không xây nhà cao tầng ở Giảng võ thì họ vẫn xây.Thu tướng nói trả đất sân gôn cho sân bay,họ không trả. Cái Đảng csVn tài tình là vậy đó!