Đằng sau cuộc tranh cãi về việc cung cấp Leopard 2 cho Ukraine là gì?

NTV

Tác giả: Vivian Micks

Vũ Ngọc Chi chuyển ngữ

23-1-2023

Câu hỏi liệu và khi nào Đức sẽ đồng ý cho  giao Ukraine “Leopard 2” hiện là một thử thách căng thẳng cho chính phủ Đức. Các chính trị gia trong và ngoài nước yêu cầu một quyết định nhanh chóng từ Thủ tướng Scholz. Nhưng những lý do đưa tới sự do dự của chính phủ Đức là gì? Khi nào quyết định có thể được đưa ra? NTV.DE trả lời các câu hỏi cấp bách nhất.

Tình trạng hiện tại của việc quyết định giao xe tăng “Leopard 2” cho Ukraine là gì?

Chính phủ Đức vẫn chưa chính thức công bố, liệu Đức sẽ giao xe tăng chiến đấu “Leopard 2” cho Ukraine hay không. Không có quyết định tại cuộc họp của các đối tác của EU và NATO ở Ramstein vào thứ Sáu vừa rồi. Bộ trưởng Quốc phòng mới, ông Boris Pistorius sau đó đã nói trong một tuyên bố rằng, trước hết phải đếm số lượng các loại xe tăng chiến đấu này. Điều này làm cho ông ta và Thủ tướng Olaf Scholz  bị rất nhiều người chỉ trích. Cả các chính trị gia từ Ukraine cũng như Liên minh Đèn Giao thông (các đảng Đỏ, Xanh và Vàng) và các chính trị gia đối lập đều tức giận và thất vọng với quyết định chưa được đưa ra.

Bộ Quốc phòng không biết số lượng của xe tăng “Leopard 2” hay sao?

Tình trạng có bao nhiêu xe tăng “Leopard 2” có thể hoạt động được mà Bundeswehr (Quân đội Đức) có là từ tháng 5 năm ngoái, Pistorius cho biết sau đó. Theo một danh sách có sẵn mà báo “Spiegel” có, Bundeswehr có tổng cộng 312 xe tăng  “Leopard 2” từ các loạt khác nhau. Vào tháng 5 năm ngoái, 99 được giao cho các hãng công nghiệp vũ khí sửa chữa và tu bổ, một cái bị vứt bỏ. Như vậy, còn lại 212 “Leopard 2”. Trong số này có các kiểu khác nhau, 2A5, 2A6, 2A7 và 2A7V được liệt kê – 2A7V là phiên bản hiện đại nhất. Tính đến ngày 22 tháng 5, quân đội có 53 phiên bản “Leopard” này.

Danh sách này cũng cho thấy, những kiểu nào sẽ phù hợp để giao cho Ukraine, “Spiegel” tiếp tục, trích dẫn người trong cuộc ở Bundeswehr. Theo đó, có thể hình dung rằng Bundeswehr có thể trao 19 phiên bản “Leopard” 2A5 vì chúng chỉ được sử dụng để tập luyện.

Pistorius bây giờ rõ ràng muốn truy vấn tình trạng hiện tại, mà một số người cũng diễn giải như là một lời chỉ trích về người tiền nhiệm Christine Lambrecht. Cựu bộ trưởng quốc phòng được cho là đã ngăn chặn việc kiểm kê số lượng ngay trước khi bà từ chức. Điều này được báo “Business Insider” tường thuật, trích dẫn một số nguồn tin trong Bộ Quốc phòng. Lý do được cho là, Lambrecht muốn tránh cho Thủ tướng Scholz phải chịu thêm áp lực trong cuộc thảo luận. Ngoài ra cũng không có ủy nhiệm kiểm kê trước đây từ văn phòng thủ tướng.

Tại sao cho tới giờ Đức chưa đồng ý giao xe tăng?

Trong cuộc tranh luận về xe tăng, chính phủ Đức đã chính thức theo đuổi ba nguyên tắc, đó là việc hỗ trợ Ukraine càng nhiều càng tốt, nhưng ngăn chặn xung đột trực tiếp giữa NATO và Nga, và tránh các giải pháp quốc gia một cách đơn độc. Điều này có nghĩa là một quyết định chỉ được đưa ra phối hợp với các đối tác NATO. Câu hỏi là, các nguyên tắc này ngăn chặn việc giao xe tăng đến mức độ nào.

Đức có thể từ bỏ những chiếc xe tăng đang có?

Vâng, ít nhất là một vài chiếc. Ví dụ, 19 chiếc kiểu “Leopard” 2A5 mà Bundeswehr chỉ sử dụng để tập luyện.

Đức do đó sẽ trở thành một phe tham dự vào cuộc chiến?

Không, vì vũ khí hạng nặng từ lâu đã được chuyển đến Ukraine, chẳng hạn như các khẩu pháo. Ngoài ra, luật pháp quốc tế đứng về phía Đức, trong đó nói việc giao vũ khí lẫn việc huấn luyện binh lính không làm cho một quốc gia trở thành một phe tham dự chiến tranh.

Mặt khác, Nga có thể sẽ nói giống hệt như đã diễn ra trong nhiều tháng: Moscow lặp đi lặp lại rằng, NATO từ lâu đã là một phe tham chiến vì không chỉ cung cấp vũ khí, mà còn cả dữ liệu trinh thám và vệ tinh ở Ukraine, và binh lính Ukraine được đào tạo ở phương Tây.

Đó có phải là một quyết định đơn độc?

Không, bởi vì một số quốc gia thậm chí còn kêu gọi giao “Leopard 2”, gồm Vương quốc Anh và Ba Lan, cũng như các quốc gia Baltic Latvia, Estonia và Litva. Ngoài ra, Phần Lan và Ba Lan muốn cung cấp xe tăng “Leopard 2” từ số xe của chính họ, nếu cần ngay cả khi không có sự chấp thuận của Đức. Pistorius tuy nhiên cũng nói tại chương trình thảo luận “Anne Will” rằng, tại cuộc họp của nhóm liên lạc Ukraine tại căn cứ Ramstein của Hoa Kỳ, rõ ràng là không phải tất cả các quốc gia đều sẵn sàng đưa các xe tăng chiến đấu vào khu vực chiến tranh.

Ngoài ra, Scholz được cho là đã đưa ra điều kiện, Hoa Kỳ cũng sẽ phải cung cấp xe tăng “Abrams” nếu Đức cung cấp “Leopard 2”. Hoa Kỳ bác bỏ điều này với lý do việc giao xe sẽ mang lại những khó khăn về hậu cần đáng kể. “Abrams” cực kỳ nặng và trước tiên sẽ phải được đưa qua Đại Tây Dương.

Đức sẽ ngăn chặn các nước thứ ba giao “Leopard” của  họ cho Ukraine?

Theo Bộ trưởng Ngoại giao Annalena Baerbock thì không. Mặt khác, Thủ tướng Scholz vẫn chưa phản ứng gì về lời tuyên bố này. Khi được hỏi liệu Baerbock có đại diện cho vị trí của toàn bộ chính phủ Đức với tuyên bố của mình hay không, phát ngôn viên chính phủ Steffen Hebestreit vẫn trả lời mơ hồ: “Tôi muốn nói như vầy: nếu một đơn được đệ lên chính phủ Đức, điều này chưa xảy ra vào thời điểm này, thì có những thủ tục quen thuộc, trong đó yêu cầu như vậy sẽ được trả lời. Và tất cả chúng tôi đều tuân theo các thủ tục này”.

Tại sao Đức lại tiếp tục trì hoãn đưa ra quyết định cho việc giao “Leopard”?

Cho đến nay điều này chỉ có thể được suy đoán. Ngay cả các chuyên gia an ninh và chính trị gia liên tục thảo luận về những lý do có thể đưa đến thái độ do dự của Thủ tướng Đức. Theo đó, có nhiều điểm khác nhau có thể đưa ra lý do cho sự kiềm chế:

1.- Như chính phủ thường đề cập trong quá khứ, Scholz muốn giúp Ukraine với vũ khí cần thiết để tự bảo vệ mình, nhưng tránh bằng mọi giá không để Đức trở thành một phe tham chiến. Có thể họ lo sợ, việc giao xe tăng chiến đấu sẽ khiêu khích Nga.

2.Vì lý do này, Scholz rõ ràng muốn bảo vệ nước mình bằng cách đặt điều kiện với Hoa Kỳ. Khi Hoa Kỳ giao xe tăng “Abrams”, các nước EU không phải là những nước duy nhất chọc giận Putin. Đức cũng sẽ có sự hỗ trợ của “Big Brother” và sức mạnh hạt nhân ở phương Tây trong một cuộc tấn công tiềm năng của Nga.

3.Trong khi các chính trị gia và chuyên gia kịch liệt yêu cầu giao “Leopards” , chỉ có khoảng 50% cử tri SPD ủng hộ điều này.

4.Đức có lý do lịch sử cho sự dè dặt này. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, không ai muốn thấy xe tăng được chế tạo ở Đức lăn trên đường phố châu Âu nữa. Trong một lá thư gửi Pistorius, hàng chục nghị sĩ người Anh viết rằng, họ hiểu lịch sử và sự kiềm chế liên quan, nhưng yêu cầu Pistorius suy nghĩ lại về thái độ này. Về vấn đề này, xe tăng của Đức cũng có thể đặc biệt khiêu khích Nga.

Khi nào một quyết định có thể được đưa ra trong cuộc tranh luận này?

Pistorius và Scholz cho đến nay chỉ đưa ra những tuyên bố mơ hồ. Một quyết định sẽ “được đưa ra sớm”, ông Bộ trưởng Quốc phòng nói. Nhà nghiên cứu xung đột Nicole Deitelhoff tin rằng, trễ lắm tại cuộc họp ở Hội nghị An ninh München vào ngày 17 tháng 2, nó sẽ xảy ra. Tuy nhiên, liệu chính phủ liên bang có thể để mất quá nhiều thời gian như vậy hay không. Từ các đảng trong Liên minh đèn giao thông, FDP đặc biệt chỉ trích cách tiếp cận của ông Thủ tướng. CDU thậm chí còn kêu gọi Đảng Xanh và FDP từ bỏ Liên minh. Ngoài ra, người ta càng ngày càng  lo sợ rằng, Đức có thể đánh mất sự tin tưởng nhiều hơn của các đối tác NATO nếu tiếp tục trì hoãn lâu hơn. Đòi hỏi về việc cung cấp xe tăng chiến đấu của các nước khác, cũng như nguy cơ Nga sẽ tấn công vào mùa xuân, gây áp lực lên chính phủ Đức.

Có dấu hiệu nào cho thấy Đức sẽ hứa giao “Leopard 2” không?

Chính thức không có dấu hiệu nào về một lời hứa cụ thể cho Ukraine, nhưng một số chính trị gia lạc quan. Chính trị gia Đảng Xanh Jürgen Trittin nói trong chương trình buổi sáng của NTV rằng, ông tin chắc Đức sẽ chấp nhận giao xe tăng cho Ukraine. Không rõ liệu đây là Đức, hay chỉ các đồng minh phương Tây, Trittin nói. Ngoài ra, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Olexij Resnikow và Pistorius thỏa thuận rằng, các lực lượng vũ trang sẽ được đào tạo sử dụng xe tăng “Leopard 2” ở Ba Lan. “Vấn đề này đang chuyển động một chút”, Resnikow nói trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình sau cuộc họp Ramstein.

Có phải Hoa Kỳ vì thiếu quyết định trong câu hỏi về xe tăng, đang tức giận Đức?

Có những tin đồn, theo đó ở Hoa Kỳ có “Giọng điệu tức giận” sau khi thiếu quyết định ở Ramstein. Hoa Kỳ cảm thấy chịu áp lực từ Đức, một số phương tiện truyền thông Hoa Kỳ sau cuộc họp Ramstein viết như vậy. Trước đó, đã có tường thuật trên truyền thông ở Đức rằng, Đức chỉ giao xe tăng “Leopard” khi Hoa Kỳ giao “Abrams”. Chính phủ gần đây đã phủ nhận điều này rằng không có điều kiện kết nối như vậy. Đồng thời, có một ấn tượng rằng Đức muốn có sự đảm bảo từ phía Hoa Kỳ để không đứng đơn độc trong trường hợp giao xe tăng.

Tại sao Ukraine lại muốn xe tăng “Leopard 2” khẩn cấp như vậy?

Có nhiều lý do cho điều này. Một mặt, xe tăng chiến đấu “Leopard 2” có số lượng cao nhất ở châu Âu. Có tổng cộng 2000 xe tăng “Leopard” với các phiên bản khác nhau trong các nơi trú đồng ở châu Âu, Bộ trưởng Ngoại giao Luxembourg Jean Asselborn nói, Kyiv cần ít nhất 300 xe tăng để chống lại khoảng 2500 xe tăng của Nga.

Mặt khác, “Leopard 2” là một trong những chiếc xe tăng hiện đại nhất với sức phá vỡ mạnh nhất. Theo Bundeswehr, những lợi thế nằm ở sự kết hợp của hỏa lực, bảo vệ xe tăng và di động. Nó chạy nhanh tới 70 km một giờ và chạy với một động cơ bằng dầu diesel tương đối ít tốn kém hơn.

Ngoài ra, Ukraine mất ngày càng nhiều xe tăng của Liên Xô và cần tiếp tế. Tuy nhiên, các loại xe Liên Xô cũ không thể được tái tạo, vì vậy họ cần xe tăng phương Tây. Vì “Leopard 2” phổ biến nhất ở châu Âu, nên việc tập trung vào nó – để không phải  cung cấp ba hoặc bốn loại xe tăng khác nhau. Điều này sẽ gây bất lợi, vì các binh sĩ sẽ phải được đào tạo cho bốn loại xe tăng khác nhau và cũng phải cần bốn chuỗi hậu cần sửa chữa và cung cấp.

Bổ sung: Bài được viết hôm qua 23-1-2023. Hôm nay có tin chính phủ Ba Lan đã đệ đơn xin phép chính phủ Đức để giao các xe tăng Leopard 2 cho Ukraine và kêu gọi Đức tham gia vào khối các nước cung cấp Leopard 2 cho Ukraine. Bộ trưởng Quốc phòng Boris Pistorius cho biết, sẽ có một quyết định nhanh chóng. Ông cũng khuyến khích các nước có Leopard 2 nên bắt đầu với việc huấn luyện các binh sĩ Ukraine.

https://www.faz.net/aktuell/politik/polen-beantragt-genehmigung-fuer-leopard-lieferung-an-die-ukraine-18625417.html