Tác giả: John Hudson
Cù Tuấn, dịch
30-8-2022
KYIV, Ukraine – Ukraine có thể có ít súng đạn hơn nhưng trong lần đánh giá mới nhất, quốc gia này đã tỏ ra khá mưu trí. Ukraine đã xây dựng một đội pháo binh giả làm mồi nhử, với bề ngoài tương tự như các hệ thống tên lửa tiên tiến của Mỹ. Chúng đã lừa được quân Nga tập trung các tên lửa hành trình tầm xa đắt tiền để bắn vào các mục tiêu giả này, theo các cuộc phỏng vấn với tướng lĩnh cấp cao của Mỹ, các quan chức Ukraine và các bức ảnh của các hệ thống giả này được The Washington Post thu thập.
Các hệ thống tên lửa giả mạo này của Ukraine được làm bằng gỗ, nhưng nhìn từ bên ngoài chúng giống hệt và không thể phân biệt được với một khẩu đội tên lửa thật của Mỹ khi nhìn qua ống kính của thiết bị bay không người lái của Nga. Các thiết bị bay này sau đó truyền vị trí của chúng tới các tàu sân bay có tên lửa hành trình của hải quân Nga ở Biển Đen.
Một quan chức cấp cao của Ukraine cho biết: “Khi các UAV của Nga nhìn thấy một hệ thống giả, chúng tưởng lầm là đã thấy một mục tiêu VIP”.
Sau một vài tuần trên thực địa, các hệ thống giả làm mồi nhử này đã thu hút được ít nhất 10 lần tấn công của tên lửa hành trình Kalibr. Thành công ban đầu này đã dẫn đến việc Ukraine mở rộng sản xuất các hệ thống giả này để sử dụng rộng rãi hơn, theo một quan chức cấp cao Ukraine giấu tên để có thể thảo luận về các vấn đề quân sự nhạy cảm.
Việc sử dụng hệ thống tên lửa giả làm mồi nhử, vốn chưa được báo cáo trước đây, là một trong nhiều chiến thuật phi đối xứng mà lực lượng vũ trang Ukraine đã áp dụng để chống trả một kẻ thù xâm lược lớn hơn và được trang bị tốt hơn. Trong những tuần gần đây, các đặc nhiệm của Kyiv đã cho nổ tung đường sắt và đường dây điện trên các lãnh thổ bị Nga chiếm đóng, kích nổ các chất nổ được đặt bên trong các kho vũ khí của Nga và ám sát những cộng tác viên với quân Nga.
Việc phá hủy các hệ thống tên lửa giả của Ukraine có thể giải thích một phần cho việc Nga tự hào một cách bất thường với việc họ nhiều lần tuyên bố đã phá hủy nhiều hệ thống pháo binh của phương Tây, đặc biệt là Hệ thống Tên lửa Pháo binh Cơ động cao (HIMARS) do Mỹ sản xuất.
“Họ tuyên bố đã bắn trúng các hệ thống HIMARS, thậm chí số lượng HIMARS mà Nga tuyên bố đã bắn hạ còn nhiều hơn cả số lượng HIMARS chúng tôi đã gửi tới Ukraine,” một nhà ngoại giao Hoa Kỳ nhận xét.
Việc Ukraine đã bỏ ra chừng đó công sức để bảo vệ các hệ thống tên lửa do phương Tây cung cấp, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của chúng trên chiến trường.
Các hệ thống tên lửa này được cho là đã ngăn chặn bước tiến của Nga ở phía đông và nam bằng cách cho phép Ukraine có khả năng tấn công từ khoảng cách 50 dặm, tiêu diệt hàng trăm mục tiêu được đánh giá cao của Nga, bao gồm đường tiếp tế, kho vũ khí và các trung tâm hậu cần và hỗ trợ, theo lời của các quan chức Mỹ.
Tháng trước, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã ra lệnh cho các tướng của mình ưu tiên tiêu diệt các hệ thống pháo tầm xa sau khi các hệ thống này đã tấn công các tuyến tiếp tế quan trọng của Nga.
Gần như mỗi tuần, Shoigu và các quan chức quốc phòng Nga khác đều công bố các cuộc tấn công thành công mới nhằm vào các hệ thống tên lửa do phương Tây cung cấp, bao gồm cả HIMARS – hệ thống pháo có trọng lượng nhẹ hơn do Mỹ sản xuất.
Đầu tháng này, một phát ngôn viên của Lầu Năm Góc đã phủ nhận một cách dứt khoát các tuyên bố của Nga, tuyên bố rằng tất cả các hệ thống HIMARS do Hoa Kỳ cung cấp đều đang an toàn.
“Chúng tôi biết những tuyên bố mới nhất của Bộ trưởng Shoigu và chúng lại là sai lầm một lần nữa”, Todd Breasseale, quyền phát ngôn viên của Lầu Năm Góc, cho biết. “Tuy nhiên, điều đang xảy ra là người Ukraine đang sử dụng từng hệ thống tên lửa định vị khác nhau với độ chính xác và hiệu quả cao kinh khủng, và các hệ thống tên lửa này vẫn chưa mất đi hệ thống nào”.
Lầu Năm Góc cho biết họ đã cung cấp 16 HIMARS cho Ukraine kể từ khi bắt đầu chiến tranh. Các đồng minh của Mỹ đã cung cấp hệ thống tên lửa M270 có chức năng tương tự. Không thể xác minh một cách độc lập có bao nhiêu chiếc vẫn còn hoạt động hay bao nhiêu chiếc, nếu có, đã bị Nga phá hủy.
Thói quen tô điểm hiệu suất chiến trường của người Nga hầu như là không mới, nhưng các chuyên gia cho rằng các hệ thống giả dùng làm mồi nhử có lẽ là nguyên nhân dẫn đến sự thổi phồng đáng kể.
George Barros, một nhà nghiên cứu quân sự tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh, một tổ chức nghiên cứu của Washington, cho biết: “Nếu người Nga nghĩ rằng họ đã bắn trúng một HIMARS, họ sẽ tuyên bố rằng họ đã bắn trúng một HIMARS. Quân Nga có thể đang phóng đại quá mức độ hiệu quả khi chiến đấu của họ sau khi bắn trúng các hệ thống giả HIMARS.”
Sử dụng mồi nhử để đánh lừa kẻ địch đã có lịch sử lâu đời đối với quân sự ở cả phương Đông và phương Tây.
Người Nga gọi chiến thuật ngụy trang và lừa bịp là “maskirovka”, liên quan đến việc mua sắm các máy bay chiến đấu MiG-31 bơm hơi và hệ thống tên lửa S-300 giả cùng các công cụ khác. Lực lượng Nam Tư của Slobodan Milosevic đã sử dụng xe tăng giả và mục tiêu giả để chống lại lực lượng NATO trong cuộc xung đột ở Kosovo. Các cường quốc Đồng minh trong Thế chiến II đã sử dụng thiết bị mồi nhử và tín hiệu giả tình báo để cố gắng đánh lừa quân Đức trước cuộc đổ bộ vào Normandy của quân Đồng minh.
Các nhà phân tích quân sự cho biết đối với Ukraine, lợi thế chiến trường của mồi nhử là gấp đôi.
Trong một cuộc chiến dùng pháo binh kéo dài, việc tìm cách làm suy giảm và cạn kiệt kho vũ khí tên lửa và pháo binh lớn hơn nhiều của Nga là rất quan trọng đối với một lực lượng quân đội nhỏ hơn của Ukraine.
Các quan chức quốc phòng Mỹ cho biết kho dự trữ tên lửa dẫn đường chính xác của Nga đã cạn kiệt và các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ đối với vi mạch đang khiến Nga “khó khăn hơn rất nhiều” trong việc bổ sung các loại vũ khí này, Colin Kahl, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng về chính sách cho biết.
Rob Lee, một nhà phân tích quân sự tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại cho biết: “Một tên lửa Kalibr được phóng vào một mục tiêu HIMARS giả trên thực địa sẽ khiến tên lửa đó không thể sử dụng để bắn phá một thành phố của Ukraine”.
Một lợi thế khác của các hệ thống giả làm mồi nhử là chúng có thể buộc người Nga phải đề phòng và di chuyển kho đạn cũng như các địa điểm khu chỉ huy và kiểm soát ra xa tiền tuyến hơn – ngoài phạm vi được dự kiến của HIMARS.
“Việc sắp xếp lại và tái tổ chức quân nhu như vậy sẽ làm suy giảm khả năng nã pháo rải thảm của người Nga – một chiến thuật mà họ đã dựa vào để tiến đánh từng bước ở miền đông Ukraine,” Barros nói.
Những thách thức đang đặt ra trước mắt đối với quân đội Ukraine vẫn còn rất nhiều. Tổng thống Nga Vladimir Putin tuần trước đã ký sắc lệnh tăng quy mô lực lượng vũ trang của Nga từ 1,9 triệu lên 2,04 triệu người, trong một động thái mà các nhà phân tích cho biết thể hiện quyết tâm tiếp tục chiến đấu của Nga.
Các quan chức Mỹ ước tính Nga đã mất tới 80.000 quân, nhưng quân Ukraine cũng đã thừa nhận mất từ 100 đến 200 quân mỗi ngày vào thời điểm nước này chuẩn bị đối mặt với một trong những mùa đông lạnh giá nhất trong nhiều thập kỷ qua.
Khi mô tả các hệ thống tên lửa giả dùng làm mồi nhử này, vị quan chức Ukraine cho biết quân đội của nước ông không có lựa chọn nào khác ngoài việc sử dụng các chiến thuật độc đáo để chống lại một kẻ thù mạnh hơn. Quan chức này nói: “Một đội quân nhỏ của Liên Xô không thể đánh bại một đội quân lớn của Liên Xô. Chúng tôi cần phải chiến đấu theo những cách bất đối xứng.”
