Điểm báo quốc tế, bàn về việc Trung Quốc viện trợ cho Nga trong cuộc chiến ở Ukraine

Đỗ Kim Thêm, tuyển dịch

17-3-2022

Báo giới quốc tế đồng loạt đưa tin, Moscow đang bị sa lầy ở Ukraine và yêu cầu Bắc Kinh hỗ trợ quân sự. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đính chính ngay nguồn tin này. Cộng đồng quốc tế sẽ chịu hậu quả gì nếu Bắc Kinh thật sự viện trợ toàn diện cho Moscow.

Đây là một đề tài được báo giới bình luận sôi nổi trong những ngày qua. Phần tuyển dịch các điểm chính sau đây, cho thấy các khó khăn của Trung Quốc và các đối sách của phương Tây trong thời gian sắp tới.

***

ILTA-SANOMAT, nhật báo của Phần Lan, đã tỏ ra lo ngại nguy cơ khi một trục của bọn ác quỷ đang thành hình và việc Trung Quốc cung cấp vũ khí cho Nga sẽ báo trước một trường hợp tồi tệ nhất:

“Nếu Putin yêu cầu viện trợ vũ khí và Trung Quốc đáp ứng, đó sẽ là một bước tiến lớn theo hướng rất nguy hiểm có thể kết thúc với điều tồi tệ nhất: Một cuộc thế chiến sẽ bùng nổ.

Viện trợ quân sự sẽ đem cho Trung Quốc và Nga gần lại với nhau và thành một liên minh được trang bị bằng vũ khí hạt nhân và mọi việc sẽ không thể đoán trước, và bị các nơi khác trên thế giới bỏ rơi.

Trong khao khát mở rộng quyền lực, phương Tây do Mỹ dẫn đầu sẽ có được một sức mạnh đối kháng, sẽ không ngần ngại thực thi các chính sách bằng vũ lực – theo phong cách của cuộc chiến Ukraine. Đó sẽ là một trục thật sự của bọn ác quỷ”.

VÁLASZ ONLINE, một trang báo mạng của Hungary, nhận xét, sự bất đối xứng sẽ gia tăng khi Trung Quốc không muốn cứu Nga:

“Các phân tích của phương Tây đồng ý rằng, trong khi Trung Quốc cứu Nga, có thể làm cho nền kinh tế Nga trì hoãn sự sụp đổ, nhưng không thể ngăn chặn được tình hình, vì phản ứng của phương Tây đối với cuộc chiến Ukraine là quyết liệt hơn dự kiến và đang trở nên cam go hơn trong từng ngày một.

Bài học quan trọng nhất là mục tiêu của Trung Quốc không phải là cứu Nga, mà là cải thiện vị thế của chính mình …

Bất kỳ viện trợ nào Trung Quốc cung cấp cho Nga đều làm gia tăng sự bất cân xứng kinh tế hiện có giữa hai nước và sự phụ thuộc của Nga vào Trung Quốc”.

KURIER, nhật báo của Áo, cho rằng Bắc Kinh đang có vị thế thuận lợi. Trung Quốc đang quan sát cuộc chiến từ trong một vị trí mạnh mẽ:

“Trục ma quỷ giữa Bắc Kinh và Moscow, thường được viện dẫn trong những tuần gần đây, có lẽ không được tạo ra chặt chẽ như nhiều người nghĩ. Trên thực tế, Trung Quốc ngồi ở hàng ghế đầu rất thoải mái và chờ đợi. …

Giới quan sát cho rằng, khi phương Tây cắn răng trước một kẻ xâm lược có vũ khí hạt nhân – và rút ra kết luận về kế hoạch của riêng mình đối với Đài Loan trong khi Trung Quốc đã giải quyết vấn đề Corona tốt hơn nhiều so với các nơi khác của thế giới, nếu không phải nói là Trung Quốc đã trục lợi về dịch bệnh Corona.

Nếu châu Âu và Mỹ phải vật lộn với sự hủy diệt kinh tế và thịnh vượng của Vladimir Putin, Trung Quốc sẽ ở trong con đường nhanh chóng để qua mặt và trở thành số một trên thế giới”.

DAGENS NYHETER, nhật báo của Thụy Điển, xác định rằng Tập Cận Bình có thể ngăn chặn tình trạng đổ máu khi sử dụng lợi ích kinh tế như một đòn bẫy:

“Thực tế là Trung Quốc vẫn cần thế giới tự do hơn là ngược lại. Mỹ và châu Âu là những nền kinh tế lớn nhất thế giới và có thể giao thương với nhau.

Trong khi đó, Nga chiếm 2% lưu lượng thương mại với Trung Quốc, và hai phần ba lượng giao dịch đó được thanh toán bằng đồng đô la …

Đối với Putin, sự ủng hộ của Bắc Kinh là rất quan trọng. Nếu không có sự ủng hộ này, cỗ máy chiến tranh của Nga sẽ mất đà rất nhanh.

Rất ít người có cơ hội lớn để ngăn chặn việc giết người như Tập Cận Bình. Phương Tây phải gây áp lực”.

Sự giúp đỡ của Trung Quốc sẽ giữ Nga trong tầm kiểm soát. EL PERIODICO DE CATALUNYA, nhật báo từ Tây Ban Nha, đã phản ánh quan điểm của Javier Solana, cựu Đại diện cấp cao về Chính sách Đối ngoại và An ninh Chung của Liên Âu:

“Làm thế nào để có thể kết thúc chiến tranh? Solana tin rằng, Trung Quốc có thể gây ảnh hưởng đến Nga, đứng ra làm trung gian hòa giải và tăng cường vai trò quốc tế của mình.

Trung Quốc sẽ làm gì? Không lên án cuộc xâm lược, nhưng cũng không ủng hộ …

Khi Nixon phá tan băng tuyết với Trung Quốc vào năm 1972, có một mối quan hệ tam giác, mà trong đó Hoa Kỳ và Trung Quốc đã kiềm hãm được Liên Xô.

Hiện nay, tam giác này có thể thay đổi sau 50 năm? Hoa Kỳ lo sợ điều như vậy và do đó đã gửi Jake Sullivan, một nhân vật tương tự như Kissinger của Biden, đến Rome, đàm phán với Dương Khiết Trì, nhà liên lạc của Bắc Kinh, trong khoảng bảy giờ. Vai trò của Trung Quốc là đáng kể”.

***

Dựa vào các tường thuật của báo giới về việc Nga đã yêu cầu Trung Quốc giúp đỡ, nhật báo ASAHI SHIMBUN của Nhật Bản cho biết:

“Moscow có thể muốn Bắc Kinh hỗ trợ tài chính nhiều hơn là quân sự. Nhưng, tất nhiên, Trung Quốc khi muốn giúp đỡ Nga, cũng tìm cách tránh nguy cơ phải chịu các biện pháp trừng phạt của phương Tây.

Bắc Kinh đang ở trong một tình huống khó khăn và tìm một đường lối trung dung. Trung Quốc không muốn làm hoen ố mối quan hệ với Nga, nhưng đồng thời không muốn làm tổn hại đến thanh danh và nền kinh tế quốc tế của mình“.

Báo NEZAVISIMAYA GAZETA của Nga không tin rằng Trung Quốc sẽ ủng hộ Tổng thống Nga Putin: “Dường như Mỹ có ấn tượng là Nga đang hết vũ khí và điện Kremlin phụ thuộc nghiêm trọng vào viện trợ của Trung Quốc để làm giảm thiểu các hậu quả của các biện pháp trừng phạt.

Giới lãnh đạo Nga phản ứng là chỉ có một mình Nga đang có khả năng để thực hiện chiến dịch ở Ukraine. Hãy chấp nhận như vậy.

Với việc Bắc Kinh và Washington đang cố gắng cải thiện mối quan hệ, hiện nay không có việc Trung Quốc sẽ viện trợ cho Nga.

Đối với Trung Quốc, thị trường Mỹ và quan hệ kinh tế với Mỹ rõ ràng có giá trị hơn là tình hữu nghị với nước láng giềng phía bắc của họ“.

Báo INDEPENDENT từ London đồng ý là: “Thiết bị quân sự của Trung Quốc cho cuộc chiến tranh xâm lược của Nga sẽ được khối NATO coi như là một hành động thù địch. Điều này sẽ biến cuộc xung đột ở Ukraine thành một cuộc chiến ủy nhiệm giữa Mỹ và Trung Quốc.

Và nếu Trung Quốc giúp Nga phá vỡ hoặc giảm nhẹ các biện pháp trừng phạt, điều này cũng sẽ khiến cho Trung Quốc phải chịu trả một cái giá đắt, cả về mặt tài chính và ngoại giao.

Trung Quốc không liên quan nhiều đến việc cứu Putin ra khỏi các thất bại ở Ukraine. Đối với Trung Quốc, về mặt kinh tế và thương mại, Mỹ là một đối tác có giá trị hơn nhiều so với Nga”.

Báo JIEFANG RIBAO của Trung Quốc đưa tin về các cuộc đàm phán Mỹ – Trung ở Rome: “Trong bối cảnh xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine, khi Dương Khiết Trì, nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc, và Sullivan, cố vấn an ninh Mỹ, gặp nhau ở Rome, việc này rất được hoan nghênh. Tuy nhiên, cả hai bên có mục tiêu và kỳ vọng khác nhau, việc này cũng trở nên rõ ràng.

Bắc Kinh muốn cải thiện quan hệ và đặc biệt là thương mại giữa hai nước. Nhà Trắng muốn Bắc Kinh không ủng hộ Nga về quân sự lẫn kinh tế và gây áp lực lên Putin.

Điều kỳ lạ là, Mỹ muốn sử dụng thông tin sai lệch để thuyết phục Trung Quốc hợp tác. Không phải họ đã nói trên các phương tiện truyền thông Mỹ một ngày trước cuộc họp này rằng, Nga đã yêu cầu Trung Quốc cung cấp vũ khí?

Đó không phải là cách giành được đối tác. Washington sẽ không thành công trong việc làm suy yếu quan hệ đối tác chiến lược giữa Trung Quốc và Nga. Vấn đề Ukraine phải được Mỹ giải quyết”.

Báo HAARETZ của Israel từ Tel Aviv đặt câu hỏi: “Putin sẵn sàng hủy diệt Ukraine. Nhưng liệu phương Tây có sẵn sàng ngăn chặn Putin không?

Putin không kiềm chế được sự tức giận của mình và bung lung sự hủy diệt một cách bừa bãi. Không ai có thể biết Putin đang mạo hiểm điều gì để đạt được mục tiêu”.

Báo AFTONBLADET của Thụy Điển cho rằng, việc Putin nhượng bộ là không có khả năng: “Bạn không thể đàm phán với một chế độ mà chỉ muốn ra lệnh cho các nước khác đi theo chính sách đối ngoại. Không có đường lối trung dung và không có phạm vi cho một cuộc đàm phán. Bất cứ ai nghĩ rằng họ phải chấp nhận bất kỳ yêu cầu nào để cung cấp cho Putin một giải pháp giữ thể diện sẽ mở ra một cánh cửa trực tiếp rơi vào vực thẳm”.

Báo LOS ANGELES TIMES của Mỹ cho rằng, thái độ dè dặt của Tổng thống Mỹ Biden trong việc cung cấp vũ khí cho Ukraine là sai lầm: “Biden đã từ chối cung cấp chiến đấu cơ loại MiG-29 của Ba Lan cho Ukraine thông qua một căn cứ của Mỹ. Biden nói muốn tránh thế chiến thứ ba. Nhưng khi làm như vậy, Biden đã vô tình làm tăng nguy cơ cho một cuộc chiến tranh như vậy.

Sự kiềm chế của Mỹ trong việc yểm trợ không vận làm giảm xác suất rút quân của Nga ra khỏi Ukraine. Và nếu thành công, Putin sẽ không dừng lại ở Ukraine. Một khoảnh khắc trong lịch sử thế giới đã đến khi sự thận trọng là nhiều rủi ro hơn là táo bạo.

Chúng ta đang ở trong một thời điểm mà Mỹ cần có một tổng thống như Winston Churchill hay Volodimir Zelensky, không phải là một Neville Chamberlain, là người đã sai lầm trong chính sách xoa dịu đối với Hitler.”

Báo THE AUSTRALIAN từ Sydney cũng chỉ trích Tổng thống Mỹ: “Putin được khuyến khích bởi sự yếu đuối của Biden. Không thể phủ nhận rằng Biden đã không thể ngăn chặn Nga xâm lược Ukraine. Biden có thể là một người tốt, làm hết sức mình, nhưng đã già quá 20 tuổi đối với Nhà Trắng”.

Báo THE KOREA HERALD từ Seoul kêu gọi phương Tây cung cấp chiến đấu cơ cho Ukraine và hỗ trợ phòng không: “Vụ đánh bom ở bệnh viện Mariupol đã làm rõ những gì mà Nhà Trắng và các đồng minh trong khối NATO đang chậm nắm bắt.

Bất chấp những tổn thất của Nga, Putin không muốn có một lối thoát ngoại giao cho cuộc chiến ở Ukraine. Vì tức giận trước những thất bại, Putin cố gắng quét sạch các thành phố của Ukraine từ trên không.

Cho đến nay, phương Tây đã thất bại trong việc cung cấp cho Ukraine hệ thống phòng không cần thiết để chấm dứt cuộc tàn sát. Putin phải bị ngăn chặn và do đó tốt hơn là giúp Ukraine bảo vệ không phận”.

Báo DE TELEGRAAF của Hà Lan từ Amsterdam nói rõ: “Không ai muốn cuộc chiến này leo thang thành một cuộc xung đột toàn diện. Nhưng khối NATO phải sẵn sàng chiến đấu, nếu Putin vượt qua ‘lằn ranh đỏ’ và tấn công lãnh thổ các nước thuộc khối NATO. Nhưng răn đe sẽ chỉ có tác dụng nếu Liên minh bảo vệ biên giới của mình tốt và mạnh mẽ hơn”.

Báo EL UNIVERSO từ Guayaquil của Ecuador đã nhớ lại, nhưng chỉ là thất vọng khi cho rằng: “Hy vọng đã nảy sinh trong những thời điểm tồi tệ nhất của đại dịch Corona là nhân loại sẽ trở nên đoàn kết và đồng cảm hơn. Hiện nay, các cuộc tấn công của Nga vào Ukraine đang ngày càng trở nên thô bạo hơn và thậm chí còn có một mối đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân trước mắt”.

Nhật báo SABAH từ Istanbul, đề cập đến các nỗ lực hòa giải của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan: “Thổ đã trở thành trung tâm của ngoại giao quốc tế vì cuộc tấn công của Nga vào Ukraine. Hôm qua, Thủ tướng Đức Scholz đã đến thăm Erdogan, Chủ nhật, Thủ tướng Hy Lạp Mitsotakis và tuần trước là Tổng thống Israel Herzog.

Là một nhà trung gian hòa giải trong cuộc chiến Ukraine, Thổ có thể một lần nữa đóng vai trò quan trọng trong tương lai của châu Âu. Liên Âu hoàn toàn muốn ngăn chặn Putin và nên trao cho Thổ một vai trò quyết định trong việc này“.

Báo GULF NEWS của Dubai tập trung vào một khía cạnh khác của cuộc chiến: “Ngay cả khi cuộc xung đột vũ trang không lan rộng ra ngoài Ukraine và kết thúc sớm hơn, tác động của nó có thể sẽ tàn phá lâu dài trên toàn thế giới.

Cuộc khủng hoảng ở Ukraine sẽ đẩy hàng triệu người trên toàn cầu lâm vào cảnh nghèo đói vì thiếu nguồn cung ngũ cốc từ Nga và Ukraine, và giá cả tăng vọt”.

_______

Tổng hợp từ các nguồn của euro topics, Die internationale Presseschau, ngày 15-3-2022