11-6-2021
Đã 1h sáng rồi nhưng tôi phải ngồi bật dậy để viết mấy dòng này khi đọc thấy cái tút của thầy Trần Đình Sử (hình 1). Vì nó khiến tôi đi từ hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác.
Mở đầu, thầy Sử viết: “PGS Đỗ Ngọc Thống than phiền về nỗi giáo viên thiếu tri thức nền. Tôi đồng ý. Cái chính là chương trình giáo dục đại học của ta hỏng”. Tôi ngạc nhiên vì… chương trình giáo dục đại học ở ta chẳng phải do các thầy soạn ra ư! Nói nó “hỏng” một cách vô tư như thế nghĩa là thế nào nhỉ? Hay là các thầy không có liên quan gì đến cái chương trình ấy?
Rồi tôi lại tìm lý do để an ủi chính mình: Hay đây là một sự thành thật, một lời thú tội? Như vậy thì cũng thật đáng quý. Hạ mình nhận lấy một “vụ” tày đình như thế (chương trình giáo dục đại học của ta hỏng) phải là người dũng khí lắm!
Tôi vào phần bình luận để xem các thầy nói những chuyện gì. Một lần nữa tôi phải thấy kinh ngạc (không phải ngạc nhiên nữa) khi thầy Sử nói: “Tôi chỉ tham gia xây dựng chương trình lí luận văn học. Toàn do thầy Hà Minh Đức soạn, tôi chỉ thông qua. Toàn bộ khung chương trình đều do ai đó trên bộ soạn”. Thầy Sử không biết ai đã soạn ra khung chương trình?! Nghe như một chuyện hài.
Trong một bình luận khác, thầy nói rõ hơn: “Các thầy như thế hệ tôi, là giảng viên chuyên ngành lí luận văn học, không phải ngành giáo dục học, chỉ được giao từng việc, từng lúc, và chỉ làm tròn việc ấy. Không ai có được cơ hội nhìn toàn cục giáo dục. Bây giờ sau khi tìm hiểu giáo dục bốn phương mới nhìn thấy. Trước dây ta chỉ có tư tưởng giáo dục của Liên Xô, Trung Quốc. Mãi sang thế kỉ XXI mới biết giáo dục phương Tây”.
Tôi thấy đúng là thế hệ các thầy dũng cảm quá. Đào tạo giáo viên phổ thông cho cả nước mà không biết ai đã soạn ra khung chương trình giáo dục đại học! Rồi khi bắt tay vào soạn thì “Không ai có được cơ hội nhìn toàn cục giáo dục”. Thế này thì có khác gì người mù mà đi dạy trẻ con cách sử dụng đèn soi!
Các thầy không thể nói vô trách nhiệm như vậy được. Cho dù “không biết ai đã soạn ra khung chương trình đại học” thì khi nhận nó trên tay để kiến thiết toàn bộ đầu ra cho ngành sư phạm, các thầy phải coi nó hay dở ra sao, chỗ nào cần điều chỉnh, thậm chí thấy nó hỏng thì phải đề xuất làm lại hoặc kiên quyết từ chối chứ! Sao lại có thể nói một cách ráo hoảnh như thế được? Tổng chủ biên chương trình mà thầy nói “không có cơ hội nhìn toàn cục giáo dục” và lại còn “soạn hoàn toàn trong tình thế ứng phó” thì quả thật tôi không biết lấy lời lẽ gì để bình luận nữa.
Cái gì đã diễn ra trong nền giáo dục Việt Nam mấy chục năm qua vậy? Để đến nỗi, chúng tôi, những giáo viên được đào tạo bởi những “cây đa cây đề” bỗng một ngày té ngửa ra rằng, chính những bậc thầy ấy lại cũng không biết mình đang làm cái gì và ở đâu! Tôi thấy mình bị xúc phạm. Đây có lẽ là một sự mỉa mai lớn nhất mà tôi từng gặp phải cho đến giờ phút này sau gần 40 năm hiện diện trên cuộc đời và 10 năm làm thầy với đầy những thăng trầm.
Tôi có cái may mắn là được làm một kẻ vô danh tiểu tốt nên bớt được những e dè và ngại ngần để nói cái tiếng nói của cả một người thầy và một người học trò trung thực với suy nghĩ của chính mình. Có thể vì thế mà cũng sẽ ít người giận tôi, ai lại thèm chấp một kẻ quê mùa không danh không phận bao giờ.
Chợt giật mình, mai đây khi cái chương trình “đổi mới căn bản toàn diện” đang tiến hành mà lỡ có sụp đổ, không biết các vị gs Thuyết, gs Thống có lại nói như thế chăng?
Thầy Sử nói nền giáo dục đại học đã hỏng thế thì những người soạn ra nó có hỏng không ạ ? Và cả những người liên quan chặt chẽ với nền giáo dục ấy đã không tìm cách sửa sai mà lại chạy tội thì có càng hỏng không nhỉ ???
Thầy Thuyết ư ? Soạn giáo án cho đám con nít mà cũng không ra hồn, cái tấm bằng giáo sư tiến sĩ gì đó có xứng tầm không vậy ?