Canh bạc tất tay của Vingroup

Dương Quốc Chính

11-5-2021

Việc VIN cho chấm dứt sản xuất điện thoại và TV không phải là chuyện quá bất ngờ với mình. Vì gần hai năm trước mình đã có status phân tích là việc tham gia thị trường điện thoại của VIN có gì đó sai sai. Nhưng việc họ chấm dứt sản xuất điện thoại và TV cũng không hoàn toàn là do hai mặt hàng đó không có tương lai, mà là do họ khó khăn về vốn để dàn hàng ngang phát triển cả ô tô lẫn công nghệ. Động thái này cho thấy rằng VIN đang chơi tất tay với canh bạc VinFast.

Anh em “iu lước” lâu nay vẫn hay có câu “đừng dạy nhà giàu tiêu tiền” với ý là nhà giàu luôn đúng khi tiêu tiền. Mấy hôm nay, anh em KOLs seeder và báo chí cách mạng đang ra sức biện hộ cho việc VIN rút khỏi một số ngành hàng như siêu thị, nông nghiệp và bây giờ là mảng công nghệ như một sự sáng suốt, lãnh đạo tài tình của anh Vượng. Ca ngợi kiểu này nó y chang như ca ngợi đảng vĩ đại khi đổi mới, cởi trói rồi tăng trưởng kinh tế so với trước. Tự trói mình rồi tự cởi trói, xong rồi tự khen là tài giỏi, thế có hài không? Trước đó ai đã làm sai để phải sửa sai?

Với VIN cũng vậy, họ tự tham gia các lĩnh vực nông nghiệp, siêu thị, công nghệ, tài chính, thiết kế kiến trúc, rồi tự sa lầy và phải rút chân ra. Đấy là sai và sửa sai, nhưng không nhận sai, có gì là tài đâu mà bưng bô hở Vin “nô”? À, có tài một tý, là có sửa sai. Thế là nhà giàu cũng sai, sai nhiều lần, trả giá toàn ngàn tỷ đồng đó. Anh em đã sáng mắt ra chưa? Đừng bao giờ bi bô cái câu “đừng dạy nhà giàu tiêu tiền nữa nhé”. Người giàu nhất Việt Nam còn sai thì người giàu Việt Nam nào mà chẳng có thể sai. Còn Vinmec và Vinschool cũng chẳng biết thế nào đâu. Hai cái đó cũng có thể bị bán nếu VIN thiếu vốn. Nhất là khi chính anh Vượng nói rằng đó là “làm từ thiện” khi nói chuyện với cán bộ Viettel.

Vấn đề sống còn của VIN bây giờ phụ thuộc vào canh bạc VinFast. Vì họ đã dồn rất nhiều vốn liếng vào đó. Trước đến giờ mình vẫn rất ủng hộ VIN chuyển dần sang mảng ô tô và công nghệ. Vì như thế là phát triển bền vững và sạch sẽ hơn so với phát triển bất động sản. Để chuyển dịch, họ vẫn phải dùng bất động sản để gom tiền của thiên hạ về rồi bơm vào công nghệ. Nhưng bất động sản thực tế đã không thể đủ cho VIN phát triển ngành ô tô vốn là cỗ máy đốt tiền đầu tư ban đầu.

Chính vì thế nên VinFast có kế hoạch IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu) lên sàn chứng khoán Mỹ. Vì Mỹ là thị trường vốn lớn nhất thế giới. Việc IPO ở Mỹ sẽ biến VF thành công ty đại chúng với các nhà đầu tư quốc tế nhưng điều kiện để được IPO cũng không dễ và lấy được tiền đầu tư của thiên hạ cũng không đơn giản. Vấn đề khó khăn của doanh nghiệp Việt Nam là tính minh bạch đối với nhà đầu tư ngoại. Khi đại chúng hoá công ty thì nguy cơ bị mất quyền quản lý cũng sẽ cao hơn nhiều.

Đang trong giai đoạn nước sôi lửa bỏng như vậy (kế hoạch IPO dự kiến trong quý 2) thì VinFast lại dính ngay vụ chú Hoàng GoGo TV. Việc VinFast phản ứng mang tính “bạo lực”, muốn đánh phủ đầu, hạ gục nhanh, tiêu diệt gọn bạn Hoàng cho thấy rằng đây chính là điểm siêu nhạy cảm của hãng xe “quốc dân” (theo lời báo chí cách mạng).

Tuy nhiên, phản ứng đó của VinFast là rất sai lầm. Họ đã bê nguyên não trạng kinh doanh bất động sản trong nước đập sang ngành ô tô đang có tham vọng quốc tế. Không có hãng xe nước ngoài nào có cách hành xử tương tự, ngay cả ở Việt Nam, như VF. Những lỗi do Hoàng đưa ra, theo mình đánh giá, nó chả có gì ghê gớm để làm ảnh hưởng đến uy tín của thương hiệu hay hãng xe, vì chỉ là lỗi vặt, hoàn toàn có thể khắc phục, kể cả thay thế linh kiện để làm vừa lòng khách hàng cũng không có gì tốn kém.

Nhưng phản ứng của VinFast đã cho thấy cách ứng xử bề trên, độc tài, muốn hình sự hoá quan hệ dân sự để đàn áp Hoàng (cũng có thể suy diễn là với các khách hàng khác), đe một thằng cho vạn thằng sợ. Với cách ứng xử đó thì sao có thể ra biển lớn? Khách hàng Mỹ đâu sợ cảnh sát Mỹ? Lẽ ra VinFast phải công bố bằng chứng Hoàng đã sai và nhận sai, nếu có, trước công luận, thay vì đe doạ Hoàng mà không cần chứng cớ. Họ đã đưa ra sau đó, nhưng thời điểm công bố quan trọng hơn, nó thể hiện thái độ cầu thị hay đe doạ.

Cơ hội sửa sai để thu phục nhân tâm của VinFast vẫn còn đó. Vì vụ việc còn chưa ngã ngũ. Mình nghĩ, anh Vượng nên thay đổi, thà chịu nhục trước một vài khách hàng để thu phục nhân tâm của hàng triệu khách hàng khác còn hơn là bị mang tiếng xấu trước nhà đầu tư và khách hàng tiềm năng quốc tế và thời điểm nhạy cảm này.

Nhưng không chỉ có vậy, VinFast còn đang dính thêm vụ “gãy trục xe” với khách hàng tên Toàn ở HN. Vụ việc hiện vẫn chưa được hai bên giải quyết. Đây chính là đòn cân não tiếp theo với VinFast mà mình nghĩ là sẽ còn căng thẳng hơn nhiều so với vụ Hoàng GoGo TV, do càng A là bộ phận quan trọng và đắt tiền hơn nhiều so với lỗi vặt mà Hoàng dính phải. Hơn nữa, có nhiều vụ tương tự đã xảy ra trong thời gian gần đây mà anh em seeder đang bẻ lái là xe nào mà chả thế. Vấn đề là thế là thế nào, khi nào, với lực tác động nào thì gãy?

Mong VinFast có cách hành xử phù hợp trong hoàn cảnh mới, vị thế mới để có thể hiên ngang làm xe quốc dân, không phải bắt ép ai mua xe nữa.

Xin nhớ rằng VinFast đang là canh bạc tất tay của VIN. Vấn đề chính của VIN hiện tại không phải là chất lượng sản phẩm mà là thái độ với khách hàng và cách ứng xử với khủng hoảng truyền thông. Nếu VIN không thay đổi cách ứng xử, mình tin là lành ít dữ nhiều.