Jackhammer Nguyễn
13-3-2021
Ngoại giao vaccine của Trung Quốc
Ngày 11/3/2021, hãng tin Reuters cho biết, chính phủ Hungary mua vaccine Covid-19 từ Trung Quốc với giá 37.50 Mỹ kim một liều. Đây là giá vaccine mắc nhất thế giới được biết cho đến nay.
Điều trớ trêu là vaccine Trung Quốc SinoPharm không được cộng đồng châu Âu (EU) chấp nhận vì người Trung Quốc không công bố minh bạch những số liệu thử nghiệm lâm sàng, mà Hungary lại là một thành viên của EU, nhưng dịch tăng nhanh chóng, không có thuốc kịp thời đành chấp nhận mua của Bắc Kinh.
Các quốc gia không phải là thành viên EU như Serbia thì bắt đầu dùng vaccine Trung Quốc gần hai tháng trước.
Ở Trung Đông, các tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất cũng sử dụng vaccine Trung Quốc. Ở Đông Nam Á, ngoại trừ Việt Nam, chín nước còn lại đều đặt hàng, nhận viện trợ, hay tính đến chuyện sử dụng vaccine Trung Quốc, nhất là sau hai chuyến công du 9 nước (trừ Việt Nam) tại vùng này của ngoại trưởng Vương Nghị.
Ngay sau khi kiểm soát được dịch, và bắt đầu sản xuất vaccine, Trung Quốc thúc đẩy mạnh mẽ cái gọi là ngoại giao vaccine này để thu phục cảm tình của cả thế giới, mặc dù năng lực công nghệ và khoa học của Bắc Kinh kém phương Tây. Khi Trung Quốc bắt đầu thực hiện chiến lược ngoại giao này, có một số người nhận định rằng họ thất bại, như một bài viết trên blog của RFA hồi đầu tháng 12 năm 2020.
Tác giả bài viết này chú trọng vào năng lực khoa học và công nghệ của Trung Quốc, để đưa đến kết quả là Bắc Kinh sẽ thất bại. Nhưng trong tình hình hiện nay, với đại dịch, sự hiếm hoi, và nhiều rào cản khác từ phía các hãng dược phẩm phương Tây, người Trung Quốc chưa chắc đã thất bại trong chiến dịch ngoại giao vaccine của họ. Có thể thuốc của họ không tốt, nhưng trong mối nguy khốn khẩn cấp, các quốc gia thiếu thốn cứ vớ lấy như người chết đuối vớ được phao.
Nhận định của tác giả bài viết trên có thể bị sai vì đưa ra vào thời điểm quá sớm, khi mà châu Âu chưa bị khốn đốn vì thiếu vaccine như hiện nay, đến nỗi nước Ý phải chận cả đồng minh mình là nước Úc để giành lấy các lô thuốc quý giá.
Trung Quốc có một ưu thế so với phương Tây trong chiến dịch ngoại giao vaccine này là, họ tương đối khống chế được dịch nhờ vào cấu trúc xã hội độc tài, và chuyện họ đi viện trợ cho bên ngoài, dù trong nước chưa chắc đã đầy đủ, để ve vuốt các quốc gia khác vốn là một truyền thống của họ, để chứng minh với thế giới là họ có lòng tốt. Ngược lại với phương Tây, như tổng thống Biden tuyên bố rằng, khi nào nước Mỹ được chủng ngừa xong, Mỹ sẽ giúp các nước khác. Một điều rất bình thường.
Bộ tứ ra tay
Phương Tây hoàn toàn ý thức được rằng, Trung Quốc đang dùng vaccine của họ để gây ảnh hưởng, mà một số người lo ngại, thậm chí gây ảnh hưởng lâu dài trên cả đất châu Âu, chưa kể tới các nước láng giềng Đông Á, Đông Nam Á. Bắc Kinh vừa lên tiếng họ sẽ cung cấp vaccine cho Nhật Bản để tổ chức thế vận hội mùa hè sắp tới đây. Vì thế cuộc họp chính thức đầu tiên (qua phương tiện internet) của nhóm Bộ tứ, trong vùng Ấn Độ Thái Bình Dương, là bàn về vaccine.
Bốn quốc gia này là Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản, và Úc tạo nên một khối địa chính trị quân sự nhằm bao vây Trung Quốc. Trong cuộc họp đầu tiên diễn ra ngày 12/3/2021, nguyên thủ bốn quốc gia này không nói về tàu chiến và máy bay, mà nói về vaccine ngăn ngừa Covid-19.
Trong cuộc họp này, bốn nước bàn về việc để cho Ấn Độ sản xuất vaccine Johnson & Johnson của Mỹ, cung cấp cho vùng Đông Nam Á và thế giới. Nhật Bản cũng sẽ tham gia vào dự án sản xuất này và nước Úc cung cấp những điều kiện hậu cần, và chịu trách nhiệm trong việc phân phối vaccine này cho Đông Nam Á. Johnson & Johnson là loại thuốc vừa dễ bảo quản, vừa chỉ cần có một lần tiêm để kích thích hệ thống miễn dịch của cơ thể.
Như vậy cuộc chiến đầu tiên của Bộ tứ với Trung Quốc trong khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương, không phải là súng đạn, cũng không phải là thuế quan, mà là những lọ serum nhỏ xíu nhằm cứu nguy các quốc gia nhỏ thoát hai nạn cùng lúc, nạn dịch Covid và ảnh hưởng khó chịu bởi cái bóng của Bắc Kinh.
Thời gian không lâu khoảng 2 tuần qua, Ý đã ngăn chặn một lô vaccine hơn 250.000 liều của AstraZeneca xuất cảng qua Úc. Lô thuốc này sản xuất từ Bỉ.
Mấy tháng qua đã xảy ra những tranh cãi, lời qua tiếng lại giữa EU và hãng thuốc AstraZeneca về hợp đồng giao thuốc chích ngừa. EU thực ra đã ký hợp đồng mua thuốc của hãng này từ tháng 8 năm ngoái, đồng thời cũng trả trước một số tiền khoảng 3,5 tỉ dollar cho các hãng thuốc vaccine để thiết lập nhà máy sản xuất ở một trong những quốc gia trong EU (Bỉ đã được chọn, sau này ở Đức nữa).
AstraZeneca hiện nay đã không giữ đúng hợp đồng như đã ký với EU về số lượng giao hàng, cho nên EU đã phải thi hành biện pháp phong tỏa những lô hàng nào bán ra ngoài EU và lượng vaccine qua Úc bị chặn lại là vậy.
Cần nói thêm AstraZeneca mấy hôm nay cũng được nói đến nhiều vì bị nghi ngờ có một lô thuốc 1 triệu liều cho chích ở 17 quốc gia trong Châu Âu gây cho 2 người ở Áo, một người ở Đan mạch bị tăng áp huyết cao sau khi được tiềm chủng một tuần. 2 người bị chết và hiện nay nhiều nước ở EU đã ngưng dùng AstraZeneca trong 2 tuần.
Hung Gia Lợi có tên Orban đầu bò óc lợn. Hơn 37 euros một liều thì bán cả quốc gia cũng không thể tiêm chủng cho mọi người. Quốc gia này bây giờ tràn ngập hàng hóa TC rồi xuất sang thị trường Châu Âu, nhôm sản xuất từ TC vì còn nhiều tạp chất nên rỉ sét, sắt làm khung cầu xe tải thì dù có sơn mấy lớp cũng lòi rỉ sét sau vài năm, khỏi nghe ai nhưng chính mắt thấy tường tận. Đối với sắt thép TC thì miễn dùng sơn chống rỉ vì rỉ sét từ bên trong vì còn quá nhiều tạp chất. Thiếu năng lượng nên chúng cắt bớt một sô công đoạn luyện kim nên kim loại không sạch.