7-1-2021
Hôm nọ, báo chí nhà nước đăng thông tin cáo trạng vụ Hội Nhà báo Độc lập, nói rằng các bị cáo nhận tiền tỷ để quản lý và viết bài, duy trì Việt Nam Thời Báo.
Một số người dè bỉu dân đấu tranh coi vậy mà giàu. Một số bạn có phản bác rằng tiền tỷ đấy là họ nhận 6-7 năm qua, chia ra mỗi năm đâu có đáng bao nhiêu; rằng họ sống khổ, hy sinh như vậy sao lại còn chửi bới họ.
Tôi xin góp vài ý:
1. Đấu tranh hay làm gì đi chăng nữa, ai cũng cần sống, lo cho gia đình và tái đầu tư cho bản thân. Việc có thu nhập tốt để làm tất cả những công việc đó là hoàn toàn chính đáng. Chỉ nên xấu hổ khi nhận tiền mà không làm, nhận nhiều làm ít, tham ô tham nhũng; chứ nhận lương để lao động tử tế là hoàn toàn bình thường.
2. Muốn chuyên nghiệp và làm việc có chất lượng, cái giá phải bỏ ra thường không bao giờ rẻ, mà thứ đắt nhất thường là nhân lực. Vừa muốn họ viết bài hay, nhiều mà lại vừa kỳ vọng họ phải sống khổ, chui hang chui hốc là hoàn toàn không hợp lý.
Muốn thu hút nhân sự giỏi, giữ chân được người tài, ngoài lý tưởng sẵn có của họ thì phải trả lại cho họ thu nhập họ đáng được hưởng, không thể cao như doanh nghiệp hàng đầu hay tầm trung thì ít nhất cũng nên là một khoản thu nhập để họ sống đàng hoàng. Trả lương ở mức sống qua ngày thực ra là tầm thường hóa con người họ, và quả thực con người ta thường cũng tầm thường đi khi mọi thứ họ phải nghĩ đến là trưa nay có cái gì để đút vào mồm không.
3. Lâu nay những người cộng sản tự hào họ đã vất vả hy sinh, ăn lông ở lỗ để lo cho đất nước. Không phủ nhận chuyện đó và nên trân trọng sự hy sinh của họ. Nhưng hãy xem họ đã lo cho đất nước như thế nào. Cuối cùng, cái chúng ta cần là những cái đầu lương thiện và có năng lực làm những việc cụ thể khác nhau, chứ không phải là những sản phẩm miễn phí hay rẻ tiền.
Khi chuộng cái hình thức hy sinh, ta rất dễ rơi vào cái bẫy dân túy của những kẻ ma mãnh. Còn khi chuộng hiệu quả công việc, không kẻ nào có thể ngụy tạo được, vì bản thân công việc tự nó nói lên chất lượng.
Khi lấy chất lượng công việc làm thước đo, không ai còn có thể lấp liếm bằng giọng điệu kẻ cả của “người có công”, “người hy sinh”, “người dấn thân” nữa. Điều đó tránh cho xã hội một tai họa tiềm tàng.
***
Vì những lý do đó, nếu mở báo hay lập dự án, hãy đàng hoàng nhận tài trợ và thu nhập xứng đáng, và quên những lời dèm pha đi.
