Dân oan tranh đấu cho dân chủ và Liên Âu hỗ trợ cho Việt Nam?

Gellert Nguyễn

6-1-2021

Nhân dịp đọc bài “Nghiệp đoàn tự do là con đường dân chủ hóa sắp tới?“ của tác giả Jackhammer Nguyễn, đăng trên báo Tiếng Dân ngày 4-1-2021, tôi xin đuợc phép có hai nhận xét sau đây:

1. Tác giả viết: “Đã có những nhóm nông dân bị mất đất trở thành đối kháng, được gọi là dân oan. Tuy nhiên các nhóm dân oan này cũng chỉ là thiểu số và hoạt động đối kháng của họ được chỉ huy bởi những người ở đô thị, không xâm nhập được vào vùng thôn quê rộng lớn của đất nước, nơi các chi bộ đảng cộng sản có ảnh hưởng vô cùng lớn”.

Đây là một nhận xét sai lạc về bản chất của vấn đề dân oan. Trước đây, nông dân bị chính quyền lấy đất cho mục tiêu phát triển công nghiệp và quốc phòng, có bồi thường nhưng là ép giá không thoả đáng. Chính quyền trục lợi chuyện này khi cho doanh nghiệp ngoại quốc thuê. Đó là lý do nông dân muốn bồi thường lại theo giá tương xứng với thị trường tự do.

Họ từ quê ra tỉnh và Hà Nội để bày tỏ nguyện vọng này, không hề chính trị hoá vấn đề để đòi lật đổ hay dân chủ hoá cho chế độ, không mang một ý nghĩa đối kháng chính trị. Dân thành phố cũng chẳng giúp họ gì hơn… Dân oan không nêu lên vấn đề dân chủ, chưa được học dân chủ là gì, không có kinh nghiệm thực tập dân chủ, nếu tiền trả thêm cho họ sòng phẳng, thì vấn đề kể như là chấm dứt. Không có chuyện dân chủ hoá ở đây.

Để tránh hậu quả lan rộng tại Hà Nội, chính quyền cưỡng chế dân oan phải về quê để cho chính quyền địa phương giải quyết và không còn ai biết kết quả của từng vụ việc ra sao, kể cả dân thành phố. Do đó, sau khi thương thuyết và có trả thêm, mục tiêu của dân oan đạt được, họ không có lý do gì để đòi dân chủ cho người ở địa phương khác. Dân oan Lộc Hưng không đủ sức và phương tiện để tranh đấu cho dân oan Thủ Thiêm. Do đó, phong trào dân oan không thể thành một phong trào chung cho cả nước nhân danh đấu tranh cho dân chủ và tự do.

2. Tác giả Jackhammer Nguyễn viết: “Sự giúp đỡ quốc tế: Việt Nam đã ký hiệp định thương mại tự do với EU, nơi có hoạt động nghiệp đoàn rất mạnh và những chính phủ rất nghiêm chỉnh trong đòi hỏi quyền lợi của công nhân. Sức ép của EU lên nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam về chuyện nghiệp đoàn sẽ là quan trọng”.

“Nhưng hiệp định đối tác thương mại với liên Âu cho thấy rằng, người cộng sản bắt buộc phải thay đổi cho sự tồn tại của chính họ. Những nhà hoạt động nghiệp đoàn độc lập và dân chủ hóa Việt Nam liệu có tranh thủ được sự thuận lợi đó hay không?!“

Đây là một hy vọng hão huyền khi nhận định là Liên minh châu Âu sẽ hỗ trợ đắc lực cho phong trào thành lập nghiệp đoàn tự do tại Việt Nam. Thế chính trị của Liên Âu cực kỳ suy yếu. Ký kết Thoả hiệp Đầu tư giữa Liên Âu và Trung Quốc vào cuối năm 2020 là một thí dụ điển hình. Doanh nghiệp Liên Âu có nhiều lợi thế khi thâm nhập vào thị trường Trung Quốc trong các lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm và y tế.

Những yêu sách về tôn trọng quyền lợi công nhân theo tiểu chuẩn ILO hay tăng cường kiểm soát các trại tập trung người Duy Ngô Nhĩ bị Trung Quốc bác bỏ. Trung Quốc chỉ hứa là sẽ tiếp tục nỗ lực theo dỏi các nguyên tắc chung vẻ quyền lao động và dân quyền. Qua Thoả thuận này, Liên Âu đã bị các tổ chức nhân quyền phê phán là thất bại trong việc thương thuyết của Liên Âu.

Từ đó mà suy ra rằng, Liên Âu không thể nào lo cho Việt Nam vì triển vọng của thị trường Trung Quốc lớn hơn Việt Nam nhiều. Liên Âu càng ngày càng lộ mặt đạo dức giả về các vấn đề nhân đạo khi thất bại trong vấn đề người tị nạn ở Hy Lạp, Bosnia và Ý.

Thời gian sắp tới còn khó khăn hơn cho các phong trào đấu tranh dân chủ cho Việt Nam. Covid-19 còn kéo dài, làm cho thế giới quay lưng với các nước nghèo và độc tài. Người Việt hải ngoại rã rời tay chân vì chuyện Trump. Chính quyền Việt Nam thừa biết chuyện này, mạnh tay hơn nữa và sẽ không xem áp lực của Liên Âu là quan trọng.

Chuyện đấu tranh của anh Trần Huỳnh Duy Thức gần đây không gây tiếng vang, rồi đến các bản án mới nhất quá nặng nề cho ba anh Dũng, Thụy và Tuấn là một thí dụ. Chúng ta chưa có con người ý thức giá trị cho dân chủ và sẵn sàng đấu tranh cho dân chủ, đó là vấn đề. Trong chờ Liên Âu hay Mỹ, hay làm thỉnh nguyện thư cho LHQ, hay Đảng và nhà nước VN không là một giải pháp hữu hiệu.

Do đó, giới đấu tranh cho công đoàn Việt Nam hãy lo tạo nội lực và không nên trông Liên Âu hỗ trộ cho Việt Nam.