Thấy gì qua việc chọn lựa nội các của ông Biden?

Joaquin Nguyễn Hòa

17-12-2020

Tính đến ngày 16/12/2020, tổng thống tân cử Joseph Biden đã chọn được 16 người vào các vị trí quan trọng nhất trong chính phủ mới, sẽ bắt đầu hoạt động vào ngày 20/1/2021.

Xin điểm qua danh sách các nhân vật mới này, từ đó rút ra quan điểm điều hành quốc gia của chính phủ mới.

Chánh Văn phòng Nhà Trắng, Ronald Klain, năm nay 59 tuổi, từng là người đứng đầu ủy ban chống dịch Ebola thời cựu thống Barack Obama và từng là Chánh Văn phòng của hai cựu Phó Tổng thống Al Gore (1995-1999) và Joe Biden (2009-2011). Ông Klain là người gốc Do Thái, sinh trưởng tại bang Alabama.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, ông Tom Vilsack. Ông Vilsack năm nay 70 tuổi, là một trẻ mồ côi khi mới ra đời ở bang Pennsylvania. Ông từng làm Bộ trưởng Nông nghiệp dưới thời Obama và là cựu thống đốc bang Iowa (1999-2007), một trong những bang nông nghiệp hàng đầu của Mỹ.

Bộ trưởng Quốc phòng, Đại tướng về hưu Loyd Austin. Ông Austin năm nay 67 tuổi, là một người da đen, sinh ra ở Alabama, lớn lên ở Georgia. Tướng Austin từng nắm việc chỉ huy lực lượng liên quân Mỹ ở Iraq và từng nằm trong ban cố vấn một số công ty quốc phòng sau khi rời quân đội. Ông sẽ là người Mỹ da đen đầu tiên nắm Ngũ Giác Đài.

Bộ trưởng Năng lượng, bà Jennifer Granholm. Bà Granholm năm nay 61 tuổi, sinh ra ở Canada, lớn lên ở San Jose, California. Bà là thế hệ thứ hai của những người di dân gốc Bắc Âu đến Canada. Bà Granholm từng làm thống đốc bang Michigan khi mới 40 tuổi, và được biết là người cổ vũ nhiệt tình cho việc dùng năng lượng sạch.

Bộ trưởng Y tế, ông Xavier Becerra. Ông Becerra năm nay 62 tuổi, sinh ra và lớn lên ở California. Cha mẹ ông là những người lao động nghèo, di cư từ Mexico. Ông Xavier từng là dân biểu liên bang và hiện đang nắm chức Tổng Chưởng lý bang California. Ông sẽ là người Mỹ gốc Latin đầu tiên giữ chức Bộ trưởng Y tế.

Bộ trưởng Nội An, ông Alejandro Mayorkas. Ông Mayorkas sinh năm 1959 tại Havana, Cuba, cùng cha mẹ đào thoát chế độ cộng sản Castro vào năm 1960. Ông là luật sư, từng là giám đốc Sở Di trú và Nhập tịch và là Thứ trưởng Bộ Nội an dưới thời chính phủ Obama. Ông sẽ là người Mỹ gốc Cuba đầu tiên giữ chức Bộ trưởng Nội an.

Bộ trưởng Gia cư, bà Marcia Fudge. Bà Fudge năm nay 68 tuổi, là một người da đen sinh ra và lớn lên ở Ohio. Bà hiện là dân biểu liên bang, đại diện cho một khu vực của bang Ohio.

Bộ trưởng Ngoại giao, ông Antony Blinken. Ông Blinken năm nay 58 tuổi, sinh ra ở New York trong một gia đình Do Thái di dân từ châu Âu. Bố ông, Donald Blinken là đại sứ Mỹ ở Hungary và chú của ông, Alan Blinken là đại sứ Mỹ ở Belgium, dưới thời Tổng thống Clinton. Ông Blinken là một nhà ngoại giao nhiều kinh nghiệm từ thời chính quyền Obama và có nhiều mối quan hệ với các nước châu Âu.

Bộ trưởng Giao thông, Pete Buttigieg. Ông Buttigieg năm nay 38 tuổi, là một người đồng tính, từng phục vụ trong quân đội Hoa Kỳ. Ông sinh ra ở Indiana, từng làm thị trưởng thành phố South Bend, Indiana, trước khi ra tranh cử tổng thống năm 2020. Sau đó ông bỏ cuộc và ủng hộ đối thủ Biden. Cha ông là di dân, đến từ Malta.

Bộ trưởng Ngân khố, bà Janet Yellen. Bà Yellen năm nay 74 tuổi, người gốc Do Thái Ba Lan, sinh ra và lớn lên ở New York. Bà Yellen từng giữ chức Chủ tịch Cục dự trữ liên bang qua các thời tổng thống Obama và Trump. Bà từng là Chủ tịch Hội đồng Tư vấn Kinh tế dưới thời Clinton.

Bộ trưởng Bộ Cựu chiến binh, ông Denis McDonough. Ông McDonough năm nay 51 tuổi, từng là Chánh Văn phòng Nhà Trắng dưới thời ông Obama. Ông McDonough sinh ra ở Minnesota, trong một gia đình di dân gốc Ái Nhĩ Lan.

Chủ tịch Hội đồng Tư vấn Kinh tế, bà Cecilia Rouse. Bà Rouse năm nay 57 tuổi, là một người da đen, sinh ra và lớn lên ở California. Bà sẽ là người phụ nữ da màu đầu tiên giữ chức vụ này. Bà Rouse từng là thành viên trong Hội đồng Tư vấn Kinh tế cho tổng thống Obama.

Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách, bà Neera Tanden. Bà Tanden năm nay 50 tuổi, từng làm việc trong bộ y tế thời tổng thống Obama. Bà có bằng luật sư ở trường luật của Đại học Yale. Bà Tanden sinh ra ở Massachusetts, trong một gia đình di dân từ Ấn Độ.

Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia, bà Avril Haines. Bà Haines năm nay 51 tuổi, người gốc Do Thái, ở New York. Trước đây bà từng giữ chức phó giám đốc CIA và phó Cố vấn An ninh Quốc gia thời Obama. Bà sẽ là người phụ nữ đầu tiên giữ chức giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia.

Đại diện thương mại Hoa Kỳ, bà Katherine Tai. Bà Tai năm nay 45 tuổi từng đảm nhiệm việc kiện tụng của Mỹ trong những tranh chấp thương mại với Trung Quốc thời tổng thống Obama. Bà sinh ra ở Mỹ, có cha mẹ là di dân từ Đài Loan. Bà nói lưu loát tiếng Quan thoại và là người gốc Đông Á đầu tiên giữ chức vụ này.

Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp quốc, bà Linda Thomas-Greenfield. Bà Thomas-Greenfield năm nay 68 tuổi, là một người da đen, sinh ra ở bang Louisiana. Bà là một nhà ngoại giao kỳ cựu, từng là đại sứ Mỹ ở Liberia thời chính quyền Bush và Obama. Bà rất am tường về châu Phi.

***

Nhìn vào nội các của chính phủ Biden, nhớ lại, ông đã từng nói trước khi thắng cử là chính phủ của ông sẽ đa dạng như nước Mỹ.

Trong 16 người này, có 8 người là phụ nữ, 8 người thuộc các sắc tộc thiểu số, da đen, Latin, Á châu. Có bốn người da đen nằm trong chính phủ mới và hai người gốc Latin. Nếu tính luôn bà Kamala Harris, phó tổng thống người gốc da đen và Ấn Độ thì nội các này rất đa dạng. Nội các này trái hẳn với chính phủ tiền nhiệm Donald Trump, đa số là những người đàn ông da trắng.

Tuy nhiên việc chọn lựa các nhân vật cho chính phủ mới của ông Biden đã gặp rất nhiều áp lực từ các nhóm khác nhau, nằm trong một liên minh các cử tri đã góp phần đưa ông vào Nhà Trắng. Họ bao gồm các sắc dân thiểu số, trong đó quan trọng nhất là hai nhóm Latin và da đen, các cử tri trẻ tuổi và cấp tiến, nhóm các phụ nữ trung lưu.

Ông Biden một mặt cần làm hài lòng những người Mỹ có khuynh hướng trung dung ủng hộ ông từ trước đến nay, nhưng cũng phải thỏa mãn nhóm cấp tiến đã làm cho cán cân lệch hẳn về phía ông trong cuộc bầu cử.

Sự bổ nhiệm bà cựu thống đốc Michigan làm bộ trưởng năng lượng và ông John Kerry phụ trách điều hợp hoạt động của Mỹ trong việc chống biến đổi khí hậu, là việc làm hài lòng nhánh cấp tiến. Trong khi đó các nhân vật trung dung giữ chức vụ bộ trưởng nông nghiệp, cựu chiến binh, ngân khố, thương mại,… vẫn là những đại diện cho khuynh hướng trung dung của xã hội Mỹ.

Trên bình diện ngoại giao, mối quan hệ đồng minh với châu Âu sẽ được đẩy mạnh với ông Antony Blinken, một người thạo tiếng Pháp và có nhiều quan hệ gần gũi với châu Âu. Trong khi đó, quan hệ thương mại với Trung Quốc cũng là ưu tiên hàng đầu với bà Katherine Tai, am tường Hoa Lục. Mối quan hệ Mỹ-Do Thái vẫn là mối quan hệ quan trọng, với khá đông người gốc Do Thái trong chính phủ, kể cả tân ngoại trưởng Blinken.

Một việc quan trọng cấp thiết của chính phủ mới là làm cho nước Mỹ thoát khỏi cảnh rối loạn từ chính phủ Trump để lại, trong tình trạng đại dịch đã giết chết hơn 300 ngàn người Mỹ. Những nhân vật của chính phủ mới đều dày dặn kinh nghiệm, cụ thể là người từng điều hành việc đối phó chống dịch Ebola, sẽ làm Chánh Văn phòng tòa Bạch Ốc.