Tổng thống Mỹ và “kim bài miễn tử”

Hải Vân

7-12-2020

Tổng thống Mỹ Donald Trump có lẽ đang cân nhắc cấp cho mình một “lệnh ân xá phòng hờ” trước khi rời Nhà Trắng, để tránh bị truy tố và kết án vì những tội danh mà ông bị cáo buộc đã phạm phải trong nhiệm kỳ tổng thống.

Theo Bernadette Meyler, giáo sư luật tại Đại học Stanford, “lệnh ân xá phòng hờ” này có thể cũng áp dụng cho ba người con của Trump, và cả con rể, cũng như những người khác gần gũi với Tổng thống, như vậy có thể coi là một kiểu “thừa nhận có tội”.

Ý kiến của một chuyên gia về lệnh ân xá: “Trong quá khứ, nhiều người từ chối lệnh ân xá của Tổng thống để tránh thừa nhận mình có tội. Việc ân xá cho chính mình của Tổng thống lần này cũng sẽ là lần đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ, và cấu trúc của nó cũng có thể khác thường với mục đích xóa tội cho mọi hành vi đã thực hiện trong bốn năm nhiệm kỳ tổng thống”.

Theo New York Times, trong vài ngày qua, Donald Trump đã cân nhắc khả năng tự ân xá này nhằm bảo vệ hậu phương của mình trước khi rời Nhà Trắng vào ngày 20/1. Tổng thống đã thảo luận chủ đề này với luật sư riêng Rudy Giuliani, bản thân luật sư cũng là ứng cử viên của “lệnh ân xá phòng hờ”. Giuliani đóng vai trò quan trọng trong vụ Nhà Trắng gây áp lực buộc chính phủ Ukraine cung cấp thông tin nhằm “lật đổ” Joe Biden.

Kim bài miễn tử cho các con Tổng thống

Lệnh ân xá có thể được cấp cho các con của tổng thống bao gồm: Donald Jr., Ivanka và Eric, cũng như con rể và là cố vấn thân cận của Trump là Jared Kushner.

Cũng cần nhắc lại, đây không phải là lần đầu tiên một Tổng thống ân xá cho thành viên trong gia đình mình. Tháng 1/2001, Bill Clinton đã ân xá cho em trai cùng cha khác mẹ mình là Roger Clinton Jr., nhưng trong trường hợp ông này đã thật sự phạm tội tàng trữ và buôn bán cocaine từ năm 1985.

“Lệnh ân xá phòng hờ” hiếm khi được Tổng thống sử dụng cho người khác, chứ đừng nói đến cho chính bản thân tổng thống. Năm 1974, Gerald Ford ân xá cho người tiền nhiệm là Richard Nixon, xá tội cho tất cả các hành động của ông trên cương vị tổng thống. Biện pháp này nhằm bảo đảm “yên bình của quốc gia” sau nhiều tháng bi kịch gây ra qua thủ tục luận tội nhắm vào Nixon.

“Có thể các quyết định mà Donald Trump đang chuẩn bị thực hiện là do lo sợ về hậu quả pháp lý của những hành vi này đang chờ đợi mình sau nhiệm kỳ tổng thống. Nhưng việc tự ân xá của ông có nguy cơ gây tranh cãi cả về mặt chính trị và hiến pháp”, theo chuyên gia khoa học chính trị Jeffrey Green của Đại học Pennsylvania.

Triển vọng về “lệnh ân xá phòng hờ” này được nhắc tới khi NBC vừa cập nhật việc cấp các khoản vay trị giá hàng triệu đô la, bằng tiền của chính phủ, cho các công ty của Tổ chức Trump Organization và cho các công ty của con rể Trump là Jared Kushner và gia đình của anh ta, theo chương trình bảo vệ tiền lương trong đại dịch. Ngoài ra, 2,3 triệu đô la đã được quyên góp theo chương trình này cho Triomphe Restaurant Corp. nằm trong Trump International Hotel & Tower ở New York. Tuy nhiên, số tiền này không được dùng với mục đích cứu việc làm, công ty thừa nhận sự việc và hiện đã đóng cửa.

Kim bài miễn tử cho các cựu cố vấn

Năm 1915, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ thừa nhận rằng, lệnh ân xá của tổng thống đồng nghĩa với việc thừa nhận tội lỗi, Donald Trump “trên tất cả sẽ tuyên bố rằng sự ân xá này được cấp để bảo vệ người vô tội trước khả năng bị truy tố bởi những công tố viên tồi”, theo Brian Kalt, giáo sư luật Đại học bang Michigan.

Sau khi ân xá cho Michael Flynn, cựu cố vấn an ninh quốc gia bị kết tội khai man với FBI trong hồ sơ can thiệp của Nga, Donald Trump cũng có thể quyết định ân xá cho các cố vấn cũ của mình như Steve Bannon và Paul Manafort, cũng như người gây quỹ chiến dịch Elliott Broidy, Charles Kushner, cha của Jared Kushner, và Julian Assange, người sáng lập Wikileaks và là người đã phục vụ lợi ích của ông Trump hồi năm 2016, thông qua việc đăng tải các email hacked được trên máy chủ của Đảng Dân chủ. Người tố cáo Edward Snowden, bị buộc tội gián điệp, vẫn đang sống lưu vong ở Nga, cũng đang hy vọng được Trump ân xá.

Những người khao khát được Tổng thống ân xá cũng còn chờ chực rất nhiều ở “cổng Nhà Trắng” để tận dụng những ngày cuối cùng trong nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump, đôi khi với ý định phạm tội ở những nơi khác. Bộ Tư pháp đã mở một cuộc điều tra về một mạng lưới tham nhũng có thể được tổ chức để có được lệnh ân xá từ Trump, đổi lấy bằng tiền.

Theo Reuters, một cá nhân đã đề nghị “đóng góp chính trị đáng kể” để đổi lấy sự ân xá. Hai người khác được cho là đã tham gia vào các hoạt động vận động hành lang bất hợp pháp để theo đuổi sự ân xá của tổng thống.

Mặc dù một hồ sơ pháp lý xác nhận việc mở cuộc điều tra này, Donald Trump vẫn gọi đó là “Fake News” trên Twitter, như vẫn làm với những thông tin bất lợi cho mình.

Hải Vân, theo Le Devoir