Đài Loan đã chống Trung Quốc bằng cách xây dựng được một hệ giá trị sống mới, gắn với tự do, dân chủ

Trịnh Hữu Long

29-5-2020

Một số bạn ủng hộ Tổng thống Trump trừng phạt Twitter với lý do Twitter tuyển giám đốc hay nhân sự cấp cao nào đó là người Tàu. Tôi không rõ có đúng không, nhưng xin kể chuyện này ở Đài Loan để bà con tham khảo.

Số là ở Đài có hai chuyện khá… lạ với người Việt Nam.

Một là chuyện có rất nhiều hội nhóm công khai ủng hộ Đảng Cộng sản Trung Quốc, liên tục biểu tình kêu gọi Đài Loan trở về với Đại lục dưới quyền lãnh đạo của Tập Chủ tịch, treo cờ búa liềm và hình Tập Cận Bình đỏ rực một góc phố. Vậy thì chính quyền Đài Loan có quyền giải tán mấy tổ chức này và cấm họ biểu tình không? Không, vì đó là quyền tự do biểu tình và biểu đạt của công dân, chính quyền có muốn cũng không cấm được. Thực tế hơn ba năm tôi sống ở đây không năm nào không thấy họ biểu tình ngày này qua tháng khác ngay gần phủ tổng thống (hình tôi có chụp bên dưới).

Hai là chuyện bên Đài có rất nhiều tờ báo và đài truyền hình thân Trung Quốc, và bị gọi là “truyền thông đỏ” (red media). Thân theo nghĩa là trở thành cơ quan tuyên truyền cho các luận điệu của Trung Quốc luôn. Chủ sở hữu vẫn là người Đài, công ty Đài, nhưng họ lại làm ăn rất mật thiết với đại lục và liên tục tiếp xúc với quan chức đại lục. Vậy thì có cấm các tờ báo, đài truyền hình này hoạt động được không? Cũng không. Vì đó là quyền tự do ngôn luận mà Đài Loan quyết tâm bảo vệ. Dân chỉ có thể biểu tình phản đối các báo, đài này chứ không làm gì thêm được.

Dĩ nhiên, luôn có một số người kêu gọi phải có chế tài với các báo, đài này, nhưng chính quyền Đài Loan khá vững vàng với lập trường của họ, bất kể đảng nào nắm quyền. Kết quả của việc kiên định với tự do báo chí là hàng loạt báo quốc tế đang xếp hàng xin mở văn phòng ở Đài Loan sau khi bị Trung Quốc cấm cửa. Đây là một thắng lợi lớn của Đài Loan, vì chắc ta cũng hiểu họ cần được báo chí quốc tế quan tâm đến mức nào.

Đài Loan đã chống Trung Quốc bằng cách xây dựng được một hệ giá trị sống mới, gắn với tự do, dân chủ. Họ không chấp nhận cách hành xử độc tài là cấm đoán, kiểm duyệt ngôn luận nữa. Lòng yêu nước của họ gắn chặt với lòng yêu dân chủ, vì chỉ có tôn thờ lối sống dân chủ thì họ mới có thể xác lập căn tính quốc gia của họ khác đi so với Trung Quốc và nhờ vậy được thế giới công nhận và nể phục.

Việc người Việt Nam lấy lý do chống Tàu và xem nhẹ các giá trị, lối sống dân chủ thực ra cũng không có gì khó hiểu, và nó chính là con đường Đài Loan đã đi suốt gần 40 năm đầu tiên sau khi thua trận năm 1949, với chế độ độc tài tàn bạo của Quốc Dân Đảng. Nhưng khi Trung Quốc chuyển thành nước tư bản từ cuối những năm 70 thì Đài Loan nhận ra rằng họ phải thay đổi thì mới tồn tại được, và họ chọn trở thành nước dân chủ.

Chống độc tài Trung Quốc là tốt. Nhưng nếu tâm lý chống Tàu và xem nhẹ dân chủ ở Việt Nam đủ mạnh, nó sẽ đưa được một thế lực khác lên thay thế cộng sản, thế lực này sẽ quyết liệt chống Tàu nhưng cũng độc tài không kém cộng sản, giống như Quốc Dân Đảng ở Đài Loan xưa kia. Rất tiếc, dường như Việt Nam sẽ buộc phải đi qua con đường này và mất thêm nửa thế kỷ, một thế kỷ độc tài nữa trước khi có thể chuyển sang dân chủ.