9-6-2019
Tôi nhớ trong thời Chiến tranh Việt Nam có một cuộc tranh luận gay gắt về ai là người có công thống nhất Việt Nam — giữa ông Văn Tân, một sử gia Miền Bắc, và Linh mục Nguyễn Phương, một giáo sư Sử học của Đại học Văn khoa Huế.
Miền Bắc, mà đại biểu là ông Văn Tân, dựng hình tượng Nguyễn Huệ như vừa là một anh hùng nông dân vừa là một người giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước — và đây là quan điểm chính thống của chế độ cộng sản từ trước đến nay.
Trong khi đó, ở Miền Nam, có nhiều sử quan (historical points of view) khác nhau, thậm chí xung khắc nhau, về nhân vật lịch sử Quang Trung-Nguyễn Huệ. Vì tham vọng Bắc tiến, chính quyền VNCH dùng hình ảnh Nguyễn Huệ cho tiêu chí này, bằng cách mặc định chấp nhận quan điểm sử học đầy hoang tưởng của Trần Trọng Kim trong việc mô tả Nguyễn Huệ lãnh đạo một cuộc trường chinh (trong đó binh sĩ phải thay phiên nhau dùng cán làm phương tiện đi chuyển) ra Bắc đánh tan xác 200 ngàn quân Thanh. Một trung tâm huấn luyện quân sự rộng lớn được mang tên Quang Trung tại Saigon, và nhiều tỉnh thành có đường Quang Trung hoặc Nguyễn Huệ.
Tuy nhiên, đối lập với quan điểm sử học của Miền Bắc, cha Nguyễn Phương đại diện cho xu thế tôn vinh Gia Long – Nguyễn Ánh là người có công thống nhất đất nước.
Trong những năm gần đây, do dựa vào kho tư liệu của các nhà văn và giáo sĩ nước ngoài chủ yếu là Pháp, một số sử gia Việt thậm chí mô tả Quang Trung là một bạo chúa dù đời ông rất vắn số và bản thân nhà Tây Sơn là một cuộc nội chiến.
Nội dung tấm bia vinh danh Quang Trung-Nguyễn Huệ mới dựng lên trước Mon Ami Cafe (tiệm phở nổi tiếng ở Tp Garden Grove, Quận Cam) phản ánh quan điểm sử học của Trần Trọng Kim, nhà viết sử Việt đầu tiên cổ vũ tính chính danh của anh em nhà Tây Sơn. Trước đó họ bị các sử quan nhà Nguyễn chụp mũ là ”Nguỵ Tây Sơn,” tương tự như trước đây người Miền Bắc chấp nhận quan điểm cho rằng chính phủ VNCH là ngụy quyền và quân đội MN là ngụy quân.
Mon Ami Cafe là nơi tập họp của một số anh em Quốc Học niên khoá 1961-64 sáng mồng 8 tháng Sáu 2019 trước khi đến chào vĩnh biệt bạn đồng môn QH 61-64 Phan Văn Trác trước khi nhục thân của anh được hỏa thiêu.
