Hiếu Bá Linh, Tổng hợp
30-3-2019
Trước sự kiện ông Nguyễn Quang Hồng Nhân và vợ của ông bất ngờ bị Đức trục xuất về Việt Nam vào ngày 26/03/2019, nhiều người đã không tránh khỏi nỗi thất vọng về nước Đức. Chẳng hạn như tác giả Dương Hoài Linh viết bài “Điều kỳ lạ chỉ có ở nước Đức nhỏ nhen“ với lời lẽ giận dữ lên án nặng nề: “Hành động trả một công dân Việt từng chịu đựng 20 năm tù dưới chế độ CS vào tay chúng không khác gì hành động trục xuất người chống phát xít vào tay Hitler. Đó không phải là hành động của một nhà nước pháp quyền. Đó là hành động của một chính phủ vô nhân” và kèm theo ảnh minh họa trên.
Cơn giận dữ làm cho tác giả Dương Hoài Linh quên mất nước Đức là nước duy nhất trên thế giới đã đưa Quyền tỵ nạn vào trong Hiến pháp Đức, tức là quyền tỵ nạn (dành cho người nước ngoài) được hiến định. Nước Đức cách đây không lâu đã mở cửa biên giới cho cả triệu người Syria vào tị nạn và hiện nay nước Đức đang cưu mang gần 200.000 ngàn người Việt Nam (theo thống kê chính thức).
Thiết nghĩ, trên trái đất này không có cái gì là hoàn hảo 100% cả, bất cứ luật lệ nào cũng có kẽ hở đôi khi bị lạm dụng, và ngược lại cũng có những thiếu sót làm cho thỉnh thoảng cũng có người đáng được hưởng bị rơi ra ngoài, chứ nó không phải là vấn đề mang tính hệ thống.
Một tác giả khác, blogger Nguyễn Ngọc Già chắc hẳn đã băn khoăn tự hỏi, tại sao nước Đức có thể trục xuất ông Nguyễn Quang Hồng Nhân về lại cái quốc gia mà nơi đó ông đã bị kết án 20 năm tù với cáo buộc “hoạt động tuyên truyền chống phá nhà nước”. Cũng với cáo buộc này mà chính bản thân blogger Nguyễn Ngọc Già là nạn nhân, ông bị kết án 3 năm tù giam và 3 năm quản chế hồi cuối tháng 3 năm 2016.
Có lẽ với nỗi thất vọng đó và trong một tâm trạng hoang mang, blogger Nguyễn Ngọc Già đã viết bài và đồng thời cũng là tìm cách lý giải, tìm câu trả lời cho chính mình “Tại sao ông Nguyễn Quang Hồng Nhân bị trục xuất khỏi nước Đức?“, đăng trên trang web của đài RFA Việt ngữ ngày 28/03/2019.
Năm 2015 khi người con gái là cô Nguyễn Quang Hồng Ân đi dự thi Piano ở Áo và Đức, do cô bé Hồng Ân dưới 18 tuổi, nên phải có cha mẹ tháp tùng. Nhân dịp nầy, ông Nguyễn Quang Hồng Nhân cùng vợ và con gái xin tị nạn chính trị ở Đức và đơn xin tỵ nạn được nộp vào ngày 21/08/2015 tại bang Bayern miền Nam Đức, một bang “khét tiếng” là có chính sách xét tị nạn khó khăn nhất và trục xuất người tị nạn nhanh chóng nhất trên toàn Liên bang Đức.
Blogger Nguyễn Ngọc Già nghĩ rằng đơn xin tỵ nạn này bị Đức từ chối, bác bỏ là bởi vì “lúc bấy giờ Đức cho là nhà cầm quyền VN không có vấn đề nhân quyền bị vi phạm tại VN”. Không chỉ Nguyễn Ngọc Già mà nhiều người khác cũng tin như thế.
Vậy chúng ta thử tìm hiểu có phải đúng là “lúc bấy giờ (năm 2015) Đức cho là nhà cầm quyền VN không có vấn đề nhân quyền bị vi phạm tại VN”?
Ngày 16.12.2015 ông Christoph Strässer, Đặc ủy nhân quyền và viện trợ nhân đạo của Chính phủ Liên bang Đức đã ra tuyên bố như sau: “Tôi bàng hoàng khi biết tin ông luật sư Nguyễn Văn Đài, một người bảo vệ nhân quyền và một blogger, đã bị bắt giữ hôm nay tại Việt Nam. … Tôi yêu cầu các cơ quan chính quyền Việt Nam từ bỏ những buộc tội đối với ông Nguyễn Văn Đài và trao trả tự do cho ông ấy ngay lập tức.
Việt Nam theo đuổi quá trình cải cách trên nhiều phương diện. Đồng thời tại Việt Nam vẫn còn nhiều người bị giam giữ trong tù, vì họ biểu đạt chính kiến của mình và phê phán chính phủ hoặc phê phán Đảng Cộng sản. Tôi kêu gọi các cơ quan chính quyền Việt Nam cũng phải trao trả tự do ngay cho những người này và hoàn toàn từ bỏ việc áp dụng những quy định hình sự hạn chế quyền tự do chính kiến và tự do biểu tình.”
Trước đó ông Christoph Strässer cũng đã đi thăm Việt Nam từ 3/6 đến 9/6/2015. “Một phần không thể thiếu trong mối quan hệ của chúng tôi cũng là những vấn đề trong lãnh vực nhân quyền, nơi quan điểm của hai bên trên nhiều khía cạnh vẫn còn cách xa nhau”, ông Christoph Strässer tuyên bố khi bắt đầu chuyến viếng thăm Việt Nam.
Ông Strässer cho biết buổi gặp gỡ với bộ công an đã diễn ra trong bầu không khí thảo luận sôi nổi, nhiều dị biệt, khi ông nêu ra 23 trường hợp bắt giam tùy tiện cũng như việc blogger Anh Chí bị hành hung.
Ông Strässer đã tiếp xúc với Nguyễn Ngọc Như Quỳnh tức blogger Mẹ Nấm (thành viên Mạng Lưới Blogger Việt Nam) một ngày sau khi gia đình blogger Phạm Thanh Nghiên và các thành viên MLBVN bị hành hung tại Hải Phòng.
Cũng tại Hà Nội ông Strässer đã gặp gỡ một số nhà hoạt động nhân quyền như Nguyễn Chí Tuyến (blogger Anh Chí), LS Nguyễn Văn Đài và TS Nguyễn Quang A.
Ngày thứ ba của chuyến công du, ông Strässer đã vào thăm LS Lê Quốc Quân trong nhà tù. Ông cho hay LS Quân rất cảm động khi thấy ông vào thăm, dù cuộc thăm viếng ngắn ngủi chỉ có 30 phút nhưng là 30 phút đầy xúc động.
Ngày 8/6/2015 ông Strässer đã gặp một số tín đồ Phật giáo Hòa Hảo. “Chúng tôi đã gởi cho phái đoàn [Đức] hồ sơ các tù nhân lương tâm là tín đồ Phật giáo Hòa Hảo đang còn bị giam giữ, cùng các hồ sơ vi phạm nhân quyền của nhà cầm quyền và những tài liệu này rất hữu ích cho phái đoàn hiểu thêm về hoàn cảnh của PGHH”, ông Nguyễn Bắc Truyển cho biết.
Những bằng chứng vừa nêu trên cho thấy, không hề có chuyện “lúc bấy giờ (năm 2015) Đức cho là nhà cầm quyền VN không có vấn đề nhân quyền bị vi phạm tại VN”. Nói cách khác, gia đình ông Nguyễn Quang Hồng Nhân bị bác đơn xin tị nạn KHÔNG phải vì “lúc bấy giờ Đức cho là nhà cầm quyền VN không có vấn đề nhân quyền bị vi phạm tại VN”.
Gia đình ông Hồng Nhân đã xin tị nạn hay xin di dân sang Canada?
Blogger Nguyễn Ngọc Già viết tiếp, trích nguyên văn: “Sau khi bị Đức từ chối, ông Nguyễn Quang Hồng Nhân làm lại đơn xin tị nạn với chính quyền Canada tại Tòa Đại Sứ của nước nầy ở Áo – quốc gia đầu tiên gia đình ông đặt chân đến khi rời VN.
Cách đây hơn một tuần, Tòa Đại sứ Canada ở Vienna gửi thư báo tin cho ông hay, gia đình ông được mời phỏng vấn để tiến hành thủ tục cấp visa”.
Một câu hỏi được đặt ra, sau khi bị Đức bác đơn xin tị nạn, ông Nguyễn Quang Hồng Nhân có làm đơn xin tị nạn với chính quyền Canada hay không?
Ngày 28.09.2017 Đại sứ Canada tại Đức là ông Stephane Dion đã viết một lá thư gửi đến Sở Ngoại kiều Nürnberg, thông báo rằng, đơn xin di dân sang Canada của ông Nguyễn Quang Hồng Nhân và gia đình đang được cứu xét.
Trong thư được viết rõ ràng bằng tiếng Đức là “Einwanderungsantrag” (immigration application) tức là “đơn xin di dân”. Nếu “đơn xin tỵ nạn” thì phải dùng chữ tiếng Đức là “Asylantrag” (application for asylum).
Có lẽ sau khi đọc tin thấy tòa Đại sứ Canada ở Vienna gửi thư mời gia đình tới phỏng vấn và tiến hành thủ tục cấp visa, nên blogger Nguyễn Ngọc Già và nhiều người khác đã dựa vào đó suy đoán rằng, sau khi bị Đức bác đơn xin tị nạn, ông Nguyễn Quang Hồng Nhân đã nộp đơn xin tị nạn tại Tòa Đại sứ Canada ở Vienna, thủ đô nước Áo.
Suy đoán này mới nghe qua cũng có lý, vì gia đình ông Hồng Nhân đang ở nước Đức, tại sao không được mời tới Đại sứ quán Canada tại Đức phỏng vấn mà lại là Đại sứ quán Canada tại Áo? Blogger Nguyễn Ngọc Già và nhiều người khác không thể ngờ rằng nguyên do thì rất đơn giản:
Trên trang web của Đại sứ quán Canada tại Đức có thông báo rằng, Đại sứ quán Canada tại Đức (Berlin) không có bộ phận cấp visa và lo thủ tục di dân. Các công việc về visa và di dân được Đại sứ quán Canada tại Áo (Vienna) giải quyết.
Chính vì thế mà gia đình ông Hồng Nhân được mời sang Đại sứ quán Canada ở Vienna – Áo để phỏng vấn và làm thủ tục cấp visa, chứ không phải như nhiều người “đoán già, đoán non” là tại vì “sau khi bị Đức từ chối, ông Nguyễn Quang Hồng Nhân làm lại đơn xin tị nạn với chính quyền Canada tại Tòa Đại Sứ của nước nầy ở Áo – quốc gia đầu tiên gia đình ông đặt chân đến khi rời VN”.
Thông điệp của chính phủ Đức muốn gửi đến nhà nước Việt Nam?
Sau khi nêu ra một chuỗi sự kiện mà trong đó có những sự kiện sai sự thật, blogger Nguyễn Ngọc Già đột ngột – không hề nêu ra một lý giải lô-gíc nào – đi đến kết luận rằng, qua việc trục xuất Nguyễn Quang Hồng Nhân và vợ, Chính phủ Đức muốn gửi một thông điệp đến nhà cầm quyền Việt Nam. Thông điệp này gồm có 3 nội dung, trích nguyên văn:
“Ông Nguyễn Quang Hồng Nhân và vợ bị trục xuất khỏi Đức thô bạo và vội vã, như là một thông điệp không thể rõ ràng hơn của nhà nước Đức, đối với nhà cầm quyền Việt Nam:
– Nước Đức là của người Đức. Cho phép cư trú hay buộc phải ra “khỏi nhà” là quyền của người Đức.
– Nhân quyền là giá trị phổ quát toàn thế giới, nhưng nó vẫn buộc phải đi cùng danh dự – phẩm giá của người Đức và an ninh quốc gia của nước Đức.
– Những chuyến đi của Phạm Bình Minh, Nguyễn Chí Dũng và cả của Bộ trưởng Bộ Kinh tế Đức không mang lại một kết quả khả quan nào hơn cho quan hệ ngoại giao Đức – Việt”.
Việc Đức trục xuất 2 nhân viên Đại sứ quán Việt Nam tại Berlin, đình chỉ quan hệ đối tác chiến lược, và thậm chí hiện nay vẫn còn tiếp tục đình chỉ Hiệp định miễn visa cho hộ chiếu ngoại giao Việt Nam, thậm chí mới đây Ngoại trưởng Phạm Bình Minh và Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đi đến Đức cũng phải xin visa; chẳng nhẽ những biện pháp đó không phải là những thông điệp mạnh mẽ mang 3 nội dung trên hay sao? Đến nỗi nhà nước Đức phải trục xuất ông Nguyễn Quang Hồng Nhân và vợ, thì mới gửi được thông điệp này cho nhà cầm quyền Việt Nam? Đó là một điều cực kỳ phi lý.
Để trả lời câu hỏi mà đã được đặt ra ngay từ đầu bài “Tại sao ông Nguyễn Quang Hồng Nhân bị trục xuất khỏi nước Đức?”, blogger Nguyễn Ngọc Già kết thúc bài viết của mình bằng lời giải đáp “Ông Nguyễn Quang Hồng Nhân và vợ thật vô phước, khi trở thành nạn nhân cho mối bang giao Đức – Việt rạn vỡ, vốn không phải do gia đình ông gây ra!”.
Lời giải đáp này có hợp lý hay không? Chúng ta chỉ cần so sánh với lời do chính blogger Nguyễn Ngọc Già viết trước đó: Gia đình ông Nguyễn Quang Hồng Nhân bị bác đơn xin tị nạn vì “lúc bấy giờ Đức cho là nhà cầm quyền VN không có vấn đề nhân quyền bị vi phạm tại VN”, tức là lúc quan hệ giữa hai nước còn nồng ấm tốt đẹp. Ai cũng biết, hậu quả của việc bị bác đơn xin tị nạn là tất nhiên sẽ bị trục xuất về nước. Như vậy, bất kể mối bang giao Đức – Việt như thế nào, rạn vỡ hay tốt đẹp nồng ấm, thì gia đình ông Nguyễn Quang Hồng Nhân đều là nạn nhân, bị trục xuất về nước.
Như đã nói trên, blogger Nguyễn Ngọc Già có lẽ đã viết bài này trong một tâm trạng hoang mang hỗn loạn do nỗi thất vọng ê chề về nước Đức giống như nhiều người khác.
Với những thành tích âm nhạc, cô Hồng Ân có triển vọng để ở lại Đức, Áo hay đi Canada. Cô nên chủ động tận dụng các lợi thế, liên lạc các nơi cô đã học, trao giải thưởng và các giáo sư để trình bày tự sự và nguyện vọng ở lại để trao dồi nghề nghiệp. Giới chuyên môn này sẽ tìm cách nào đó cho cô có thể nhận được một học bồng (Stipendium) hay mời hợp tác (Angebot) trong một chuơng trình trình diển, cô sẽ có cơ hội chính thức lưu trú trong ngắn hạn ( befristete Aufenthaltsgenehmigung) hay tạm dung (Duldung) trong khi cô có điều kiện làm quen với giới ân nhạc tại Canada. Xin cô đừng hy vọng cá nhân người Việt ty nạn hay các hội đoàn người Việt tỵ nạn sẽ hỗ trợ cho cô trong vấn đề này.
Trong hoàn cảnh ly cách gia đình và phải chủ động phấn đấu trong hoàn cảnh mới, xin cầu chúc cô thêm nhiều nghị lực để vượt qua. Qúy mến.
Có một phần trách nhiệm trong việc bị trục xuất do ông Quang và Luật sư gây ra. Ngay sau khi bị bệnh đột qụy và tê liệt, ông phải đi bác sĩ khám bệnh và tìm đến sĩ tâm thần trị liệu xin giấy chứng thương với nội dung là không thể thi hành án trục xuất ví nguy cơ tử vong. Thủ tục này được nhiều người xin tỵ nạn đã làm, không thấy cô Hồng Ân nêu lên việc này. Với giấy chứng thương này luật sư bắt buộc phải xin chuyển sang thủ thục đình chỉ (Abschiebungstop và Aussetzungsverfahren). Hình như ông Quang không có giấy này và không áp lực mạnh để luật sư tiền hành. Nếu Luật sư từ chối, ông có thể tìm một luật sư khác, đó là một việc mà chính ông Quang phải làm. Luật sư không nhiệt tình và ông Quang không tác động, có thể đó là lý do khiến cho việc trục xuất xãy ra. Luật sư không theo dõi việc Toà Đại sứ Canada đang tiến hành thủ tục và tác động cho thánh phố Nürnberg cũng là một lý do khác.
Trước đây, tôi có ý kiến là cô Hồng Ân nên báo tin việc trục xuất gia đình cô cho Toà Đại sứ Canada tại Áo để cập nhật tình hình và yêu cầu Toà Đại Sứ Canada tại Việt nam tiếp tục theo dõi và làm thủ tục phỏng vấn. Qua thư của Đại sứ Stephame Dion ngày 28 tháng Chín năm 2017, tôi được biết là ý kiến này là không khả khi vì lý do duy nhất vợ chồng ông Quang đương nhiên mất quyền xin di dân khi trở về Việt Nam. Như vậy, chỉ còn cô Hồng Ân là người duy nhất có quyền xin di dân theo đúng thủ tục còn lại. Do đó, cô Hồng Ân cũng nên tục yêu cầu Toà Đại sứ Canada tại Áo hoàn tất thủ tục phỏng vấn. Nếu thành công, khi đến Canada, cô Hồng Ân có thể xin bảo lãnh cho gia đình theo luật Canada hiện hành
Hành động cực đoan và khó hiểu của nứic Đức.
Tôi nghĩ họ làm theo luật nhưng rất tiếc ở chổ này là luật tỵ nạn
khó và dễ tùy theo tiểu bang của Đức mà người tỵ nạn cần phải
biết cho tường tận để xin tỵ nạn chính trị được thành công.
Đồng ý với bác Le là Đức vẫn theo dõi trường hợp của bác NQHN.
và hy vọng gia đình bác Nhân được đoàn tụ.
… đoàn tụ ở Canada.
Nếu đoàn tụ ở VN thì có nghĩa là con gái Hồng Ân bị trục xuất về nước.
Nếu muốn trục xuất (nhưng phải nói là tống khứ mới đúng nghĩa) ông Hồng Nhân thì:
1. Tại sao không làm vào lúc trước hay sau khi ông Bộ trưởng Bộ Kinh tế & Năng lượng Đức thăm VN?
2. Cô Hồng Ân cho biết, khi tống khứ cha mẹ cô, cảnh sát Đức sử dụng lá đơn bị từ chối lần thứ nhất, trong khi luật Đức là sau khi bị từ chối lần nhất, người bị từ chối có quyền nộp lần 2 và gia đình ông Nhân đã làm rồi -> Vậy tại sao người Đức không chờ kết quả lần 2 (nếu bị từ chối nữa), trục xuất ông Nhân đâu có muộn?!
3. Bất kỳ quốc gia nào, dù nhân danh nhân quyền, nhân đạo v.v… họ vẫn buộc phải đặt danh dự & an ninh quốc gia của mình lên trên hết.
4. Những dẫn chứng của tác giả Hiếu Bá Linh về sự quan tâm nhân quyền VN của người Đức thông qua việc thăm viếng các TNLT hay việc nhận LS Nguyễn Văn Đài & cô Lê Thu Hà -> chứng tỏ Đức (hay bất kỳ nước nào khác) luôn đặt lợi ích của quóc gia họ lên trên hết – > đó là nguyên tắc bất di bất dịch. Thử hỏi, ông Hồng Nhân đã ở Đức khá lâu, đã xin tị nạn tại Đức và cũng là 1 TNLT, nếu Đức thật sự vô tư và vì nhân quyền sao không chấp nhận ông Nhân và gia đình tị nạn mà chọn LS Đài & cô Hà ???
5. Hãy chờ vụ TXT bị bắt cóc -> tiến triển sắp tới sẽ càng thấy rõ -> không bao giờ Đức bỏ qua -> cần phải hiểu rõ văn hóa phương Tây.
6. Hãy chờ EVFTA -> một khi nó không được phê chuẩn và thông qua -> đó là câu trả lời xác đáng nhất.
1. và 4. Nước Đức theo thể chế Liên bang. Mỗi bang như là một nước nhỏ (với một số quyền hạn và đường lối riêng trong chính sách khung chung của Liên bang) nằm trong Liên bang Đức.
– LS Đài & và cô Hà là do Chính phủ Liên bang can thiệp, nhận cho tị nạn đưa về Đức.
Tại sao Chính phủ Liên bang Đức không nhận người khác mà nhận LS Đài & cô Hà là do vận động của các tổ chức nhân quyền (họ vận động Chính phủ Liên bang Đức). Nếu hiểu vai trò của xã hội dân sự trong một nước dân chủ đa nguyên như nước Đức này thì sẽ không lạ về chuyện này.
– Không phải Chính phủ Liên bang Đức mà là chính quyền bang Bayern quyết định và tiến hành thực hiện việc trục xuất ông Hồng Nhân và vợ.
Do đó không có gì mâu thuẫn cả giữa 2 trường hợp.
Ông Peter Altmaier là Bộ trưởng Liên bang chứ không phải là Bộ trưởng bang Bayern. Bởi vậy việc trục xuất ông Hồng Nhân & vợ (do bang Bayern thực hiện) không có liên quan gì đến chuyến viếng thăm VN của Bộ trưởng Kinh tế Liên bang Đức Altmeier (do Chính phủ Liên bang thực hiện).
2. Luật sư của ông Hồng Nhân cho biết đơn xin tị nạn lần 2 cũng đã bị từ chối với lý do tương tự:
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=2086807528063945&id=143161805761870
3. và 5. Cùng ý kiến giống anh Nguyễn Ngọc Già.
6. Hiệp định EVFTA chắc chắn 100% sẽ được EU phê chuẩn và thông qua, vì do quyền lợi kinh tế của EU và cái đích nhắm tới không chỉ là VN mà là cả khối Đông Nam Á (Asean).
EVFTA sẽ được hoàn tất sớm nhất là năm 2010, có khi trễ hơn nữa nhưng rồi cũng sẽ được EU ký kết và phê chuẩn.
Đồng ý với những nhận định của tác gỉa Hiếu Berlin. Theo nguyên tắc, muốn trục xuất được ai, trở về nước nào, nước Đức đều phải có thỏa thuận với nước đó . Cho nên theo tôi, qua vụ trục xuất vợ chồng ông Nguyễn Quang Hồng Nhân (NQHN), Nước Đức không gửi “thông điệp” gi cho Nhà cầm quyền VN, hay đúng hơn, là họ chỉ muốn gửi “thông điệp” cho người VN: Cần phải có hiểu biết về Nhà nước, Hiến pháp , cũng như Luật tỵ nạn của nước mà mình muốn đến tỵ nạn.
Tôi không rõ, năm 2015, khi gia đình ông NQHN rời VN, có phải ông NQHN đã được trả tự do, sau cái án 20 năm tù của nhà cầm quyền VN, và ông Hồng Nhân được phép ra nước ngoài hợp pháp?
Khi xin thị thưc của Đức, ông có phải ký cam kết là khộng có ý trốn ở lại?
Còn khi ở Đức, ông NQHN đã viết nhiều bài báo được đăng, nhưng ông có bằng chứng về những phản ứng, kèm theo sự đe dọa liên tục của nhà cầm quyền VN ?
Nếu những điều trên mà đúng, thì đó là những điều bất lợi, cho thấy ông có sự khác biệt, ngươc lại với kẻ cắp TXT. TXT bị truy nã.
Nước Đức chưa/không thể – hoàn hảo. Người xứng đáng được tỵ nạn lại không, nhiều kẻ gian giảo, thậm chí là khủng bố IS, lại được.
Thật đáng tiếc cho gia đình ông Hồng Nhân, có người bảo lãnh từ tháng 9/2017 đến nay mà Canada vẫn chưa xét xong đơn để cho phép gia đình ông nhập cư vào Canada.
Theo tôi, nước Đức vẫn theo giõi sự đối xử của nhà cầm quyền VN với gia đình ông.
Thành tâm mong gia đình ông Hồng Nhân bình yên, sớm có ngày đoàn tụ, được thở không khí tự do!