Dân Mỹ xứng đáng có một chính quyền tôn trọng sự thật

Nguyễn Quốc Khải

5-11-2018

Trong một buổi họp báo tại Nhà Trắng ngày 1-11-2018, Tổng Thống Trump dọa bắn vào đoàn di dân từ Trung Mỹ đang đi bộ lên biên giới Hoa Kỳ – Mễ Tây Cơ. Ông nói nguyên văn như sau: “Chúng ta sẽ không cam chịu điều này. Di dân muốn ném đá vào quân đội của chúng ta, quân đội của chúng ta sẽ đánh lại. Tôi đã nói với quân đội rằng hãy xem đá là súng. Khi họ ném đá như họ đã từng làm với quân đội và cảnh sát Mễ Tây Cơ, hãy xem đó là súng”. May mắn là ngày hôm sau ông Trump đã nói lại rằng, nếu di dân ném đá vào quân đội Hoa Kỳ hay nhân viên tuần tra biên giới, họ sẽ không bị bắn, nhưng họ “sẽ bị giam giữ một thời gian dài”.  

Câu chuyện trên đây chỉ là việc thay đổi ý kiến chớp nhoáng trong vòng 24 giờ của Tổng Thống Trump, hậu quả của vấn đề phát ngôn bừa bãi. Tội trạng xem ra nặng nề hơn đối với những trường hợp nói sai sự thực (false or misleading claim), bịa đặt (fabricated stories) hay nói dối (lies).

Báo Washington Post (WP), một trong những tờ báo lớn và uy tín nhất ở Mỹ, vào ngày 2-11-2018 viết rằng, Tổng thống Trump đã nói 6,420 điều sai lầm hoặc không đúng sự thật (false or misleading claims) trong 649 ngày, nghĩa là trung bình khoảng 10 điều sai trái mỗi ngày. Phân tích kỹ hơn người ta thấy ông Trump ngày càng nói không đúng sự thật nhiều hơn. Cũng theo báo Washington Post, trong chín tháng đầu của nhiệm kỳ tổng thống, ông Trump nói sai lệch (misleading) trung bình 5 điều mỗi ngày. Trong bảy tuần lễ gần đây trước ngày bầu cử giữa nhiệm kỳ, ông tuyên bố sai lệch trung bình 30 điều mỗi ngày.

Tổng Thống Trump có khuynh hướng bẻ quẹo dữ kiện (twist data) và bịa đặt (fabricate) những câu chuyện nhất là tại những buổi tập hợp tranh cử. Ông từng bịa đặt rằng Thượng Nghị Sĩ Richard Blumenthal (Dân Chủ, Connecticut) tự cho mình là anh hùng trong trận đánh ở Đà Nẵng, Việt Nam và đặt cho ông này cái tên mới “Richard Da Nang”. Sự thật, ông Blumenthal không hề tuyên bố như vậy và không tham gia một trận đánh nào ở Đà Nẵng.

Ông nói sai 120 lần rằng ông đã thực hiện việc giảm thuế lớn nhất trong lịch sử, 80 lần rằng kinh tế Hoa Kỳ hiện nay tốt nhất trong lịch sự và bức tường biên giới (border wall) đã đang được xây cất. Sự thực là Quốc Hội mới chuẩn chi 1.6 tỉ Mỹ kim để xây hàng rào (fence). Chưa có một ngân khoản nào được chấp thuận để xây tường biên giới như ông Trump thường xuyên đề cập tới.

Trong một cuộc phỏng vấn của báo Wall Street Journal (WSJ), Tổng Thống Trump nói rằng ngoại trừ thuế nhập cảng nhỏ nhoi ông áp đặt trên thép, không có thuế nhập cảng nào khác. Để phản biện, WSJ đã in một danh sách những hàng nhập cảng vào Hoa Kỳ đã bị trả thuế tổng cộng là 305 tỉ Mỹ kim.

Càng gần đến ngày bầu cử giữa nhiệm kỳ, Tổng Thống Trump càng tấn công Đảng Dân Chủ mạnh hơn và càng thiếu chính xác (inaccurate) trong những tuần vừa qua. Vào ngày 4-10-2018 ông Trump tuyên bố:

“Họ [Đảng Dân Chủ] muốn xóa bỏ những thành quả của chúng ta và đẩy đất nước của chúng ta vào cơn ác mộng của sự tê liệt, nghèo khổ, hỗn loạn và một cách thẳng thắn là tội ác, bởi vì đó là hậu quả tất yếu. Đảng Dân Chủ là xã hội chủ nghĩa cực đoan, Venezuela và mở cửa biên giới. Đảng này bây giờ được gọi là, đối với tôi – quý vị chưa bao giờ nghe đến trước đây, một Đảng Tội Ác (Party of Crime). Đó là một Đảng Tội Ác, chính là như thế. Và [chúng ta] sẽ phải trả giá cho chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa này sẽ tàn phá đất nước của chúng ta”.

New York Times (NYT), một tờ báo có ảnh hưởng lớn, nổi tiếng khác ở Hoa Kỳ, mới đây trong một bài xã luận báo động rằng thói quen nói dối của tổng thống là một bệnh truyền nhiễm (Presidential Lying Is Contagious). Nó đã lan rộng trong chánh quyền của Tổng Thống Trump. Ông Brock Long, Giám Đốc Federal Emergency Management Agency (FEMA) được NYT đem ra làm thí dụ đầu tiên. Trong một lần nói chuyện với báo chí về trận bão Florence, báo chí đã hỏi ông ta về trận bão Maria tàn phá Puerto Rico vào năm ngoái khiến 2,975 người thiệt mạng theo con số thống kê chính thức, dựa vào cuộc điều tra của một nhóm chuyên gia thuộc trường ĐH George Washington University (GWU), được mướn để làm việc này một cách độc lập. Nhưng Tổng Thống Trump cho rằng con số này do Đảng Dân Chủ chế ra để làm cho ông bẽ mặt. Ô. Brock Long bênh vực Tổng Thống Trump, bác bỏ phương pháp điều tra của GWU và cho rằng có sự gian lận về con số.  Ông Long giải thích rằng, con số có thể gồm cả những người chết vì bệnh đau tim do sự buồn phiền, leo lên sửa mái nhà rồi rớt xuống, đèn đường hư chưa sửa kịp gây ra tai nạn lưu thông, v.v.

Ông Brock Long bị điều tra vì sử dụng tài nguyên bao gồm nhân viên, xe của nhà nước bất hợp pháp trong khi di chuyển giữa Washington và nhà riêng ở North Carolina. Ông Long có thể không bị phạt hình sự, không bị mất việc, nhưng phải bồi hoàn chi phí liên quan đến việc sử dụng xe của chính phủ bất hợp pháp.

NYT cũng nhắc đến trường hợp Thư Ký Báo Chí của Nhà Trắng Sarah Huckabee Sanders, một người được Tổng Thống Trump sử dụng để hướng dẫn sai lệch quần chúng về nhiều vấn đề từ việc trả tiền cho tài tử điện ảnh tình dục Stormy Daniels cho đến cuộc họp tại Trump Tower giữa Donald Trump, Jr. và những người Nga.

Một vài nhân vật khác trong chính quyền Trump được báo chí đưa lên bàn mổ, bao gồm Bộ trưởng Thương mại Wilbur, Bộ trưởng An ninh Quốc nội Kirstjen Nielsen, Bộ trưởng Nội vụ Ryan Zinke, nhưng nổi bật hơn cả là trường hợp ông Larry Kudlow, Cố vấn Kinh tế của Tổng thống Trump, vào cuối tháng 6 năm 2018 đã tuyên bố không đúng sự thật, rằng kinh tế Hoa Kỳ phát triển mạnh mẽ, mang lại những khối lợi tức lớn lao từ thuế mới và làm giảm thiếu hụt ngân sách quốc gia nhanh chóng. Ông nói nguyên văn bằng tiếng Anh như sau:

“The deficit – which was one of the other criticisms [of the Republican tax law] – is coming down, and it’s coming down rapidly. It’s throwing up enormous amounts of new tax revenue.”

Nhưng sự thực hoàn toàn trái ngược.

Kinh tế chỉ phát triển 2.3% trong năm 2017, 2.2% trong quý 1-2018, 4.2% trong quý 2-2018, và 3.5% trong quý 3-2018, không đạt được mức 5%-6% như mong đợi để bù đắp vào việc cắt giảm thuế. Ngân sách quốc gia của tài khóa 2018 (1.10.2017 – 30.9.2018) vừa kết thúc như sau. Chi: 4,108 tỉ Mỹ Kim. Thu: 3,329 tỉ Mỹ Kim. Thiếu hụt: 779 tỉ Mỹ kim. Quốc Hội đã phải tài trợ 19% ngân sách 2018 bằng cách vay nợ.

Những con số thống kê chính thức của chính phủ và những nhà phân tách phi đảng phái tiên đoán rằng, thiếu hụt ngân sách tiếp tục gia tăng trong ngắn hạn và dài hạn. Văn phòng Ngân sách Quốc hội (Congressional Budget Office – CBO) cho biết rằng, “thiếu hụt ngân sách, so với kích thước của kinh tế, sẽ gia tăng đáng kể trong vài năm tới, ổn định trong một ít năm, sau đó sẽ gia tăng trong những năm còn lại của một giai đoạn 30 năm”.  Một cách cụ thể, CBO tiên đoán thiếu hụt ngân sách so với tổng sản phẩm nội địa (gross domestic product – GDP) sẽ tăng từ 3.9% vào năm 2018 lên tới 9.5% vào 2048.

CBO nhận định rằng, Đạo Luật Thuế 2017 (2017 Tax Law) sẽ làm thiếu hụt ngân sách tăng thêm 1.27 ngàn tỉ Mỹ kim trong một thập niên tới, bao gồm cả những ảnh hưởng tích cực của chính sách giảm thuế này đối với nền kinh tế. Vì thiếu hụt ngân sách, chính phủ sẽ phải vay để chi tiêu. Hậu quả trực tiếp là nợ công sẽ gia tăng. Nợ công hiện nay là 16 ngàn tỉ Mỹ kim hay là 127,000 Mỹ kim cho mỗi gia đình của nước Mỹ. Trong vòng 10 năm, món nợ này sẽ lớn bằng với GDP theo CBO.

Nếu trí nhớ của chúng ta không quá ngắn ngủi, khi tranh cử tổng thống, ông Trump tuyên bố sẽ xóa nợ quốc gia trong vòng tám năm (nghĩa là hai nhiệm kỳ tổng thống). Nhưng thực tế nợ quốc gia lớn hơn bao giờ hết. Nợ công nếu tiếp tục gia tăng sẽ làm giảm đầu tư, giảm phát triển kinh tế, áp đặt gánh nặng trên các thế hệ tương lai và gia tăng rủi ro khủng hoảng tài chánh.

Ông Erskine Bowles, đồng Chủ Tịch Ủy Hội Quốc Gia về Trách Nhiệm Tài Chánh (National Commission on Fiscal Responsibility), một tổ chức nghên cứu kinh tế lưỡng đảng, từng nói rằng “Tôi nghĩ, chỉ cần làm một con toán giản dị thôi, chúng ta thấy rõ ràng rằng, đường hướng tài chánh hiện nay giản dị là sẽ không bền vững. Nếu tôi có thể đưa ra một trường hợp tương tự, tôi có thể nói rằng, ngân sách thiếu hụt thật sự giống như những căn bệnh ung thư, và qua thời gian, chúng sẽ hủy diệt đất nước chúng ta từ bên trong”.

Một trong những nguy hiểm nhất Hoa Kỳ có thể phải đối phó nếu nợ công của Hoa Kỳ tiếp tục gia tăng là những nhà đầu tư mất tin tưởng vào tình trạng tài chánh của Hoa Kỳ. Họ sẽ đòi hỏi lãi suất cao để mua công phiếu của Mỹ hoặc đầu tư vào những nơi khác. Mỹ sẽ phải trả một giá đắt hơn để có thể tiếp tục vay nợ và sẽ rơi vào vòng xoáy nợ (debt spiral).

Ngân sách quốc gia năm 2017 cho thấy rằng, Hoa Kỳ chi tiêu 23% vào an sinh xã hội (social security), 15% vào bảo hiểm y tế Medicare, 9% vào bảo hiểm y tế cho người nghèo Medicaid, 15% vào những chương trình bắt buộc khác, 15% vào quốc phòng, 14% vào những chương trình phi quốc phòng và 7% vào tiền lời. Để giảm ngân sách thiếu hụt chỉ có hai cách là giảm chi tiêu và tăng thuế. Tổng Thống Trump chủ trương giảm thuế. Vậy chỉ còn giảm chi tiêu vào các chương trình an sinh xã hội và y tế và tăng tuổi về hưu. Liệu những người ủng hộ Tổng Thống Trump có bằng lòng hy sinh quyền lợi của họ hay không?

Ông Marc Goldwein, Phó Chủ tịch Ủy ban Ngân sách Trách nhiệm Liên bang (Committee for a Responsible Federal Budget), một tổ chức nghiên cứu phi đảng phái, nhận định rằng, “Thiếu hụt ngân sách sẽ không đi xuống mà sẽ đi lên”.

Người dân Mỹ muốn có một chính quyền tôn trọng sự thật, cho dân biết sự thật, chứ không muốn bị hướng dẫn một cách lêch lạc. Người dân không thể sống bằng bánh vẽ.