Tâm thế nô lệ (Phần 1)

Mai V. Phạm

3-11-2018

Phần 1: Trump sẽ đánh sập Trung Quốc và Việt Nam có dân chủ: Ảo tưởng!

 “… cái bệnh ỷ lại đã ăn sâu vào trong xương tuỷ người nước ta, cơ hồ không gột rửa được nữa. … Ta đã vay mượn của người hàng xóm từ một điệu thơ nhỏ nhặt đến một đạo lý cao xa. Hồi xưa kia chúng ta là những người Tàu, gần đây chúng ta là những người Tây, chưa có một lúc nào chúng ta là những người Việt Nam cả.” (Lưu Trọng Lư, 1939)

Bài học thất bại của Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) chẳng mấy ai nhớ cả. Nhiều người đổ lỗi vì Mỹ đã bỏ rơi VNCH, nên chế độ cộng sản mới thắng cuộc, nhưng khá ít người chất vấn tại sao Mỹ lại làm thế? Hoặc chúng ta rút được bài học quý giá gì cho con đường dân chủ từ thất bại của VNCH? Lực lượng nhân sự có khả năng và đạo đức chính trị sẽ quyết định vận mệnh của quốc gia hay chỉ cần lệ thuộc yếu tố nước ngoài?

Một số người trách móc Mỹ, thế mà sau hơn 40 năm, khá nhiều người, từ già tới trẻ, cậy mong Trump đánh Trung Quốc để Việt Nam thoát ách độc tài cộng sản.

Trump là “con buôn chính trị”. Mối quan tâm duy nhất của Trump là tiền bạc và quyền lực. Trump khoe khoang đánh thuế Trung Quốc bởi vì muốn chứng tỏ với cử tri, rằng Trump cứng rắn và muốn Trung Quốc phải nhượng bộ về thương mại. Mục đích tối hậu của Trump là muốn đạt được một thỏa thuận thương mại song phương với Trung Quốc, bởi Trump không chấp nhận TPP của Obama (TPP là hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương gồm 12 quốc gia, không có Trung Quốc, nhằm ngăn chặn tầm ảnh hưởng kinh tế và ngoại giao của Trung Quốc đối với khu vực Thái Bình Dương). Ngày đầu tiên nhậm chức, Trump tuyên bố hủy bỏ TPP, khiến chính quyền Trung Quốc vui mừng biết bao.

Kinh tế Mỹ và Châu Âu phụ thuộc rất lớn vào thị trường Trung Quốc. Chuyện đồng nhân dân tệ “mất giá” cũng là do Trung Quốc đã và đang điều chỉnh tỉ giá nhằm tránh thiệt hại cho nền kinh tế, chứ không phải là kết quả độc quyền từ việc Trump đánh thuế. Một trong những động cơ Trump đánh thuế Trung Quốc là nhằm giảm thâm hụt thương mại. Tuy nhiên, mức thâm hụt thương mại Mỹ-Trung trong suốt 9 tháng đầu năm 2018 đã tăng liên tục. Trong tháng 9/2018, thâm hụt thương mại có mức cao kỷ lục mới là 40.2 tỉ đô, tăng 4.3% so với tháng 8/2018 và tăng 16.6% so với cùng kỳ tháng 9/2017. Nghĩa là số liệu thực tế phần nào chứng minh được cuộc chiến thương mại không hề mang lại kết quả như chính quyền Trump mong muốn.

Đồng thuận cơ bản của các chuyên gia Nobel kinh tế hàng đầu là trade war không có người thắng, cũng như thiệt hại lâu dài của nó đối với nền kinh tế toàn cầu.  Tập Cận Bình không sợ dân bị thiệt hại, than vãn. Ngược lại, Trump thì khác: các Thượng Nghị sĩ tại các bang Midwest vẫn đang kêu gọi Trump chấm dứt trade war vì nông dân ở những vùng này là nạn nhân chịu thiệt hại nặng nề nhất từ trade war.

Trump chỉ có thể khiến Trung Quốc thực sự lo lắng khi hợp tác với Nhật, EU và Canada. Đằng này, Trump tuyên bố EU là kẻ thù của Mỹ và tuyên chiến với đồng minh lâu năm, thì logic ở chỗ nào? Hôm 19/10, các nhà lãnh đạo châu Âu và châu Á họp mặt trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao Á-Âu đã thống nhất phải bảo vệ thương mại tự do và tuyên bố không ủng hộ chính sách thương mại của Trump. Đồng minh dân chủ là vũ khí chính nghĩa giúp Hoa Kỳ mạnh hơn, đặc biệt khiến các chế độ độc tài nể sợ. Trump tấn công đồng minh thân cận, nhưng liên tiếp ca ngợi lãnh đạo độc tài Tập Cận Bình và Putin, thì làm sao khiến độc tài lo sợ?

Hơn nữa, nền kinh tế Việt Nam hiện tại không chỉ dựa vào mỗi Trung Quốc, mà còn phụ thuộc khá lớn vào Hàn Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Singapore và các nước khác. Theo nhật báo Nikkei, Hội đồng Thương mại Mỹ (AmCham) đã thực hiện một cuộc khảo sát đối với các công ty Mỹ và Trung Quốc. Kết quả cho thấy các doanh nghiệp Việt Nam đang hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung. Chẳng hạn, công ty GoerTek của Trung Quốc, chuyên lắp ráp tai nghe không dây cho hãng Apple, đã thông báo cho các nhà cung cấp rằng, họ có ý định chuyển một số sản phẩm của mình sang Việt Nam. Công ty Zhejiang Hailide New Material của Trung Quốc – cũng đang đầu tư 155 triệu USD vào một nhà máy ở Việt Nam với mục tiêu hướng tới xuất khẩu sang Mỹ.

Hôm 1/1/2018, Trump cũng vừa hớn hở thông báo trên Twitter rằng, có cuộc điện đàm “rất tốt đẹp” với Tập Cận Bình. Trump cho biết, cuộc đàm phán thương mại “đang đạt được nhiều tiến bộ khả quan” và cuộc gặp giữa hai bên “đang được lên kế hoạch” tại Hội nghị thượng đỉnh G20 sắp tới tại Buenos Aires.

Kinh tế Trung Quốc sụp đổ không đồng nghĩa Việt Nam sẽ thoát khỏi độc tài CS

Giả sử, Trump khiến kinh tế Trung Quốc điêu đứng cũng không có nghĩa chế độ cộng sản Trung Quốc và Việt Nam mặc nhiên sụp đổ. Đúng là nền kinh tế suy sụp có thể khiến chế độ độc tài rơi vào khủng hoảng, nhưng cần nhấn mạnh rằng, cho dù kinh tế suy thoái và chế độ độc tài có lung lay, không có nghĩa là dân chủ sẽ đến với người dân Việt Nam.

Bắc Hàn và Venezuela là hai ví dụ điển hình. Kinh tế Venezuala gần như là một cái xác sống, gây ra tình trạng thiếu thốn lương thực, thuốc men, siêu lạm phát (giá tiêu dùng tăng 46.305% trong vòng 12 tháng) và xã hội loạn lạc. Hàng chục ngàn người Venezuela phải di tản sang các nước lân cận, trong khi nhiều người khác phải nhặt thức ăn trong các thùng rác để sinh tồn. Mặc dù đối mặt nền kinh tế suy thoái nghiêm trọng, nhưng chế độ độc tài của Kim Jong-un (Bắc Hàn) và Nicolás Maduro (Venezuela) vẫn ngang nhiên tồn tại. Nên nhớ, chế độ độc tài càng bị dồn vào đường cùng, chúng sẽ càng bóc lột và đàn áp dân khốc liệt để tồn tại. Và khi kinh tế khó khăn, nạn nhân chịu nhiều khốn khổ không phải là cán bộ đảng viên, mà là vô số dân nghèo.

Thay vì “ở ẩn” mong chờ kế hoạch ảo tưởng “Trump giải phóng Việt Nam”, người viết thiển nghĩ hãy dành thời gian và công sức cho hai công việc tối quan trọng: tri thức và tổ chức. Nâng cao kiến thức và tư tưởng chính trị đúng đắn là một hành trang không thể thiếu của những ai muốn dấn thân chính trị, ngoài lòng yêu nước không vụ lợi. Chính vì thế mà cách đây gần 100 năm, cụ Phan Châu Trinh đã nhắn nhủ đồng bào rằng, ‘vũ khí’ hiệu quả để giải thoát đất nước khỏi nô lệ và kém cỏi là “học hành, mở mang trí tuệ”: “Đồng bào ta, người nước ta, ai mà ham mến tự do, tôi xin có một vật rất quý báu tặng cho đồng bào, là Chi Bằng Học.”

Nhiều hơn nữa, giới trẻ và trí thức Việt Nam cần ý thức tầm quan trọng của việc đấu tranh có tổ chức. Như Cụ Phan Châu Trinh đã nói trong năm 1925: “Nay muốn một ngày kia nước Việt Nam được tự do độc lập, thì trước hết dân Việt Nam phải có đoàn thể đã”. Chúng ta luôn chê bai ĐCSVN, nhưng nên nhớ rằng CSVN luôn chấp nhận liên kết lại với nhau để tồn tại suốt từ năm 1945 cho đến nay. Nếu như ngày mai, chế độ cộng sản tuyên bố giải thể, thì tổ chức nào đủ lớn mạnh, đủ tầm vóc, khả năng chính trị lẫn đạo đức, sẵn sàng đảm nhận việc xây dựng một đất nước dân chủ – pháp trị, cũng như hòa giải sự chia rẽ và đố kỵ của dân tộc Việt Nam?

Các nước dân chủ giàu mạnh luôn có sự đóng góp rất lớn của các tổ chức từ dân sự đến chính trị. Không một quốc gia nào có nền dân chủ thực sự, mà không nhờ đến vai trò của các tổ chức, với sự tham gia đông đảo của tầng lớp tinh hoa. Úc, Pháp, Hoa Kỳ, Mông Cổ, hoặc các nước dân chủ Bắc Âu phát triển là nhờ nước khác giúp, hay do đất nước họ có sự dấn thân tham gia của tầng lớp trí thức tài đức?

Nếu nghĩ chế độ cộng sản VN sụp đổ vì kinh tế Trung Quốc suy thoái, là chúng ta đã quá xem thường đối thủ bằng suy nghĩ quá đơn giản. Hoa Kỳ cần một Trung Quốc ổn định và đây là một chính sách ngoại giao bắt đầu từ tháng 2/1972 khi tổng thống Nixon chính thức mở cửa và thúc đẩy ngoại giao với Mao Trạch Đông.

Ngoài biển Đông, Trung Quốc vẫn đang tiếp tục phát triển các cơ sở quân sự mà chẳng hề sợ ai. Tập Cận Bình đã học thuộc bài học sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản Liên Xô và tác nhân Gorbachev. Tập và đồng đảng sẽ chiến đấu tới mạng người Trung Quốc hoặc thậm chí người Việt Nam cuối cùng để duy trì quyền lực.

Tóm lại, người viết dự đoán rằng, Trump và Tập sẽ sớm ký một hiệp định thương mại song phương có lợi cho Trung-Mỹ. Nhưng Tập sẽ giả vờ chấp nhận tuyên bố nhượng bộ Trump để Trump có thể khoe khoang với cử tri Mỹ rằng, Trump đã giành được chiến thắng thương mại trước Trung Quốc. Tập Cận Bình cần Trump để bành trướng và Trump cũng cần Tập để mị dân và củng cố quyền lực.

Và trên hết, kẻ thù trực tiếp của dân tộc Việt Nam không phải là Trung Quốc, mà chính là đảng CSVN – đảng đã dối trá, lường gạt người dân Việt Nam, những người cùng “máu đỏ da vàng”, đã đưa đất nước ta vào chỗ tối tăm, bế tắt, nghèo nàn, lạc hậu… kể từ những năm 1945 cho đến nay.

Hiểm họa Trung Quốc không đáng sợ bằng hiểm họa cộng sản Việt Nam. Giặc ngoại xâm có thể chống được, còn chống giặc nội xâm khó khăn vô cùng. Trung Quốc không thể thôn tính Việt Nam nếu trong nội bộ đảng CSVN không có những kẻ nối giáo cho giặc.

Hãy có những nhận định đúng để có cái nhìn thực tế, cũng như đóng góp hữu hiệu hơn cho tiến trình dân chủ hóa đất nước.

(Còn tiếp)