9-12-2024
1. Thuỵ Điển không có “Ban thi đua”
Khoảng 1975-1985, ở Phú Thọ có một nhà máy giấy do Thuỵ Điển tài trợ 100%. Đây có lẽ là nhà máy của tư bản đầu tiên do họ quản lý, vận hành, chi trả lương… Nhà máy này có công nghệ giấy và bột hiện đại nhất thế giới.
Họ sử dụng khoảng 3.000 công nhân nhiều ngành cho việc xây dựng, vận chuyển và vận hành cho đến nay.
Lần đầu tiên sau vài chục năm, công nhân Việt Nam nhận mức thưởng kỳ lạ cho một kỳ (6 tháng hoạt động). Loại nhất được một cái Radio cassette có chức năng ghi âm và nghe các kênh phát thanh, kể cả BBC.
Loại nhì được một cái xe đạp ngoại (anh em thích giải nhì hơn) tốt hơn hẳn cái xe đạp “Thống nhất” của Việt Nam sản xuất. Giá ngoài chợ xe thì cái xe Thống Nhất khoảng 600 đồng, bằng 10 tháng lương giáo viên cấp II. Nhiều gia đình nông thôn bốn năm người chưa mua được cái xe. Nhiều đám cưới đưa đón dâu bằng xe đạp trên chặng đường ba bốn chục km.
Cho nên, nếu căn vào giá xe (xe ngoại, khoảng 800 đến 1.000 đồng) thì mức thưởng này bằng hơn một năm lương ở các cơ quan Việt Nam.
Thêm nữa là bữa ăn thêm giữa giờ ngon hơn bữa chính của dân hồi đó, có đủ chất và ngon. Mỗi buổi làm đêm được nhận một hộp sữa bò (có thể mang về cho con nhỏ hoặc bán để thêm thu nhập).
Bởi lẽ trên, mặc dù hệ điều hành nhà máy giấy lớn nhất Đông Nam Á lúc đó không cần các cơ cấu phụ phèng như Đoàn thanh niên, Công đoàn, Ban thi đua, nhưng họ… thi đua ra trò để được thưởng.
Có dịp ai cũng được thưởng và tiến độ nhà máy chạy vù vù, việc xây dựng nhà máy vượt kế hoạch nửa năm trời. Độ bền công trình thì khỏi nói, tuyệt vời. Hiện nay vẫn chạy tốt.
2. Ban thi đua, công đoàn…
Khoảng bốn chục năm nay tôi thấy ở Sài Gòn có những chuyện lạ. Có một chức năng gọi là Công đoàn ở một công ty vận tải dân dụng nhà nước có khoảng 300 đầu xe, vài cái kho, vài xưởng sửa chữa. Họ quản lý khoảng 500 người từ tài xế đến giám đốc.
Nơi này có hơi hám công nghiệp nên 90% làm thật, ăn thật, vất vả, khẩn trương và có nguyên tắc.
Nhưng có khoảng hai phần trăm người lúc thường lặn đâu mất, không ai nhìn thấy mặt bao giờ, chỉ khi dịp Quốc Khánh, 30/4, tết là ông bà này thò mặt ra, lặn lội đến từng đội xe, kho bãi… xin tiền. Lý do xin là “để lo Tết”, nhưng lo cho ai thì không biết.
Những người cần lo thì đang phải ra tiền nộp cho ông bà này, không nộp, không được. Thu rồi, hết tết rồi, hết lễ rồi, ông có thể biến mất vài tháng, có thể mở quán chữa xe, bán cháo lòng hay về quê… làm ruộng.
Rồi đến hẹn lại lên “lo” Tết, lễ.
3. Ban Thi đua
Tôi hiểu về “Ban” này hơi ít nhưng qua nắm bắt, thấy nó hơi giống dịch vụ “đánh bóng lư đồng” ở Sài Gòn. Nghề này chỉ mỗi năm một lần đánh bóng đồ thờ bằng đồng cho những nhà giàu có dùng thờ tự kiểu xưa cũ.
Mỗi nửa năm, một năm, anh “Ban thi đua” này bỗng dưng có quyền… khen anh kia tốt lắm, tốt vừa và chưa tốt. Những mức khen này kèm theo chút phần thưởng và cái danh hiệu gì đó.
Anh này cũng xài một số ngân sách, thiếu đâu vận động doanh nghiệp trong địa bàn (khoản này quan trọng, hấp dẫn) ủng hộ để tổ chức những chuyến tham quan, du lịch đâu đó để tiêu món tiền không phải của anh làm ra. Những người được ban thưởng cũng khoai khoái, đem tờ giấy về treo tường, ai đến ngó chơi.
Việc ban thưởng, đánh giá tốt xấu này không sát với hoạt động thật của các cơ quan, cá nhân được ban thưởng, ví dụ như UBND tỉnh Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Yên Bái, Gia Lai… nhiệm kỳ này chẳng hạn, họ đoàn kết, vững mạnh cả đấy.
Nhân việc Tổng Bí thư Tô Lâm dấy lên cao trào tinh gọn bộ máy, tôi rón rén đề cử các vị những vị trí như trong câu chuyện này. Các vị cứ căn vào câu chuyện vui vui buồn buồn hôm nay mà làm đánh “kếch” một vài cái, cho nước non nhẹ nợ. Được không quý vị?
Không cần học Thụy Điển, mặc dù họ là XHCN chính hiệu con nai vàng.
Phải làm theo Hồ :”thi đua là yêu nước, yêu nước phải thi đua”.
Phải hiểu thật đầy đủ nguyên tắc, rồi hãy phát biểu.
Công đoàn là thứ ăn hại, đái nát (đối với dân) nhưng rất có lợi cho đảng cầm quyền.
Đã là thằng dân thì dứt khoát phải xếp hàng trong một – vài (ba) đội ngũ – đặt dưới sự chỉ huy của đảng.
Đã bị đứng vào đội ngũ, thì chỉ có vâng lời mà thôi.
Đầu tiên là cần giải tán đám ăn theo nói leo, chuyên nịnh hót để kiếm miếng, khi có biến, đám này sẽ “biến” trước. Các loại hội. Thích thì tự bỏ tiền ra mà tụ tập. Phạm pháp thì bắt bỏ tù. Còn vẫn giữ cung cách kiểu, tung tin láo về asen trong nước mắm vưỡn chả sao, thì còn nát nữa.