Jackhammer Nguyễn
31-7-2021
Canada đã vượt qua Mỹ về tỷ lệ chích ngừa chống Covid-19, mặc dù nước này khởi đầu việc chích ngừa khó khăn hơn do thiếu vaccine.
Các phân tích và khảo sát cho thấy, hai lý do làm cho Canada đang thành công hơn so với Mỹ trong việc chích ngừa, thứ nhất là nước này ít tin vịt hơn, thứ hai là nước này ít bị chia rẽ và chính trị hóa như nước Mỹ.
Trong hai lý do này, lý do chính trị hóa là quan trọng hơn. Dĩ nhiên, cuộc sống thì không thể tách rời khỏi chính trị, chính sách, nhưng khi nói chính trị hóa, chúng tôi không nói đến những vấn đề liên quan đến ý thức hệ, quan điểm phát triển, quan điểm đạo đức… chưa biết là đúng hay là sai, chẳng hạn như chuyện phá thai, chuyện đồng tính, chuyện trợ cấp xã hội…
Chính trị hóa mà chúng tôi muốn nói ở đây là những vấn đề mà bất cứ đảng phái chính trị nào cũng phải công nhận, cho nên nó không còn là chính trị nữa, chẳng hạn như công thức hóa học của nước là H2O (hai nguyên tử hydro và một nguyên tử ô xy tạo thành một phân tử nước), hay Covid-19 gây ra đại dịch chết người… là những điều hiển nhiên.
Thế nhưng, điều kỳ lạ đã diễn ra khi đại dịch Covid-19 lại trở thành chính trị. Đeo khẩu trang và đi chích ngừa là biểu hiện của đảng Dân chủ, còn ngược lại là đảng Cộng hòa. Một vấn đề thuần túy khoa học, phi chính trị, phi đảng phái đã trở thành chính trị.
Có hai nguyên nhân của vụ việc này.
Thứ nhất là khả năng điều hành quốc gia kém cỏi của Donald Trump, một kẻ dân túy bất tài. Ông ta nhìn vào chỉ số chứng khoán, xem nó là yếu tố duy nhất biểu hiện sự thành công, để lấy điểm với người Mỹ. Ông ta sợ rằng nếu công bố đại dịch lúc nó mới bắt đầu lan tỏa, sử dụng biện pháp như cách ly, sẽ làm cho chỉ số chứng khoán bị sụt giảm, ảnh hưởng đến hình ảnh cầm quyền của ông ta. Từ đó sinh ra việc phủ nhận dịch bệnh (gọi Covid-19 là giả tạo do đảng Dân chủ đối lập dựng nên), từ phủ nhận dịch bệnh đưa đến những hành động quái gỡ như chế giễu những người đeo khẩu trang.
Càng quái gỡ hơn nữa là, một mặt ông ta tuyên bố mình có công trong chuyện sản xuất ra vaccine (công trạng trong chuyện này là của các nhà khoa học), mặt khác, ông ta không thúc đẩy nhóm cử tri “ruột” của mình đi chích ngừa, vì biết rằng nhóm này chống vaccine, và bản thân ông ta cũng đã chích ngừa, nhưng lén lút chích.
Nhưng yếu tố Trump chỉ là nguyên nhân gần của những chuyện chính trị hóa quái gỡ đời sống Mỹ. Nguyên nhân quan trọng là sự phân cực trong chính bản thân nước Mỹ, giữa các vùng bờ biển trù phú và các bang ở giữa nghèo nàn hơn, giữa những đại đô thị và những vùng thôn quê. Toàn cầu hóa và tự động hóa trong mấy chục năm qua làm cho sự phân rẽ này càng lớn.
Điều đáng tiếc là, có vẻ như nhóm người Mỹ quan tâm đến những thay đổi mạnh do toàn cầu hóa và tự động hóa gây ra, lại nằm về một phía của chính trị Mỹ là đảng Dân chủ. Đảng này hay nói về những chuyện thay đổi đó, như là sự thay đổi của khí hậu, đòi hỏi phải có cách sống khác đi, không đốt nhiều nhiên liệu hóa thạch nữa, hay là việc làm ngày càng ít so với dân số cần phải thiết lập một hệ thống an sinh xã hội.
Dân chúng sớm hay muộn cũng phải quan tâm đến những vấn đề nói trên, nhưng đảng Cộng hòa lại không biết bàn đến những vấn đề đó, mà chỉ loay hoay với những cái gọi là “giá trị” cũ kỹ, như là tự do phát biểu (có ai cấm đâu?), tự do súng ống (đánh với quân đội Mỹ ư?)… Từ đó sinh ra những phát biểu ngô nghê, những hành động lạ lùng của các nhân vật Cộng hòa, chẳng hạn như khi Hạ viện ra quy định đeo khẩu trang trở lại vì dịch bùng phát, nhóm Cộng hòa bèn nhặng xị chỉ trích, hay là nữ dân biểu Marjorie Greene nói là cháy rừng tại California do Bill Gates thí nghiệm tia laser bắn lên vũ trụ (sic)…
Vì không còn những gì cần thiết cho đời sống dân chúng hiện nay, các nhân vật Cộng hòa sợ mình thua trong cuộc cạnh tranh chính trị, bèn hành động phá hoại chính nền dân chủ của nước Mỹ như là hùa với Trump la lối rằng, bầu cử 2020 là gian lận (nơi nào họ thắng thì không gian lận), dẫn đến cuộc bạo loạn 6/1, tấn công điện Capitol.
Những hành động này tạo tiền lệ rất xấu cho nước Mỹ, kể từ nay, hễ đảng chính trị nào thua cuộc thì cứ la toáng lên là bị gian lận. Hành động của họ đả phá cả thế độc lập của nền tư pháp Hoa Kỳ vì toàn bộ các tòa án từ cấp tiểu bang, đến Tối cao Pháp viện đều phủ nhận chuyện gian lận bầu cử.
Họ đi đến cả việc ra những luật rất phản động để hạn chế tự do bầu cử của dân chúng ở những vùng mà họ kiểm soát.
***
Ở Việt Nam, đảng Cộng sản cũng chính trị hóa đời sống của đất nước từ khi họ mới cầm quyền, học sinh từ tiểu học đã bắt đầu học chính trị, và các lĩnh vực lịch sử, khoa học xã hội, thực chất đều là những bài học chính trị.
Có những so sánh thú vị về chính trị hóa đời sống Mỹ và chính trị hóa ở Việt Nam.
Nếu chính trị hóa tại Việt Nam là chính sách của một nhà nước độc đảng, thì chính hóa tại Mỹ là của một đảng đang thất thế.
Chính trị hóa ở Việt Nam tạo một phản ứng là dân chúng không màng đến chính trị nữa, rất phù hợp với mong muốn của đảng Cộng sản, nhưng có hại về lâu dài cho quốc gia.
Chính trị hóa chuyện dịch bệnh của đảng Cộng hòa ở Mỹ thì đang dẫn đến con số nhập viện và chết chóc ở những vùng họ kiểm soát tăng lên, vì dân chúng không chịu chích ngừa, và vì thế, đại dịch kéo dài chưa biết đến khi nào mới kết thúc.
