18-12-2024
Trên Facebook của nhà nghiên cứu Hán Nôm Nguyễn Xuân Diện hôm qua (17.12) có bài rất dài phản đối quyết định của chính phủ (do Phó thủ tướng Trần Hồng Hà ký) về việc bổ nhiệm lại ông Đặng Xuân Thanh làm Phó chủ tịch Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam.
Thực ra ông Hà cũng đâu tự ý ra quyết định làm trái chỉ đạo của Tổng bí thư Tô Lâm và Bộ Chính trị, Ban Bí thư về việc “tạm dừng bổ nhiệm, dừng tuyển công chức cho đến khi hoàn thành việc sắp xếp, tổ chức lại bộ máy từ trung ương tới địa phương”. Nguyên do có đề nghị của Bộ Nội vụ, đứng đầu là bà Phạm Thị Thanh Trà. Không có lửa sao có khói, các cụ bảo vậy.
Cái Bộ Nội vụ này, từ khi nó được phục hồi chức năng, tôi thấy nó là dạng thêm mâm thêm bát cho một bộ máy vốn đã kềnh càng, kém hiệu quả. Việc lớn việc nhỏ đều “có vấn đề”. Ví dụ:
Sự kiện quốc hội sáng 30.11 chấp thuận nâng cấp tỉnh Thừa Thiên-Huế lên thành TP. Huế trực thuộc trung ương (ngang hàng với các TP. Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ) cũng là chuyện thường. Khi đã thỏa mãn được những điều kiện về “tầm vóc” đô thị thì lên thôi.
Nhưng điều liên quan tới quyết định ấy lại là chuyện khác.
Bao lâu nay, cái tên tỉnh Thừa Thiên-Huế (địa danh, danh từ riêng) bị viết rất lộn xộn, đủ kiểu, không ra làm sao. Các văn bản của nhà nước, của tỉnh, của báo chí, mỗi anh một phách, lúc thì Thừa Thiên Huế, khi thì Thừa Thiên – Huế, lúc thì Thừa Thiên-Huế, tùm lum tà la. Bộ Nội vụ không hề quan tâm, hoặc cứ mặc kệ, chẳng thèm có ý kiến, chẳng chỉ đạo phải viết sao cho nhất quán, cho đúng, mặc dù đó là nhiệm vụ của bộ.
Theo tôi, cách viết đúng nhất, chuẩn nhất cái tên ấy phải là Thừa Thiên-Huế, tức là dùng dấu gạch ngang nhưng không có khoảng trắng. Một số địa danh khác cũng cần như vậy, ví dụ Bà Rịa-Vũng Tàu, Phan Rang-Tháp Chàm, Tân Kỳ-Tân Quý, hoặc trước kia có Quảng Nam-Đà Nẵng… Phải không có khoảng trắng để phân biệt trong trường hợp có dùng dấu gạch ngang, ví dụ bản tin dự báo thời tiết của ngành khí tượng thủy văn luôn có câu “Từ Thanh Hóa – Thừa Thiên – Huế”, cứ như từ Thanh Hóa tới Thừa Thiên, rồi tới Huế, chứ nếu viết “Từ Thanh Hóa – Thừa Thiên-Huế” sẽ chính xác về văn bản và nội dung.
Bộ Nội vụ chỉ chăm chú việc tách ra nhập vào các địa phương, chứ cái tên của vùng đất cần phải viết sao cho đúng thì họ rất vô trách nhiệm.
Ở xứ này, có cả tỉ tỉ những lỗi/sai như vậy, nhưng cơ quan có trách nhiệm cứ nhắm tịt mắt, chả bao giờ thấy.
Chưa khi nào tiếng Việt lộn xộn, vô chuẩn như lúc này, mà thủ phạm là Trung ương.
