Nguyễn Văn Thể và BOT trấn lột Cai Lậy

Nguyễn Thông

13-11-2024

Hôm nay 13.11, báo chí nhà nước đồng loạt thông tin việc Ủy ban Kiểm tra Trung ương đề nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư kỷ luật Nguyễn Văn Thể.

Đương sự Thể nguyên là Bộ trưởng GTVT, đương chức Ủy viên Trung ương, Bí thư Đảng ủy khối các cơ quan trung ương. Thể là người thế nào, đã tai tiếng ra sao, dân biết rất rõ. Họ mỉa mai gọi Thể là “Thả cá trê, Thể cá tra”, tức ăn rất khiếp, rất bẩn. Vậy mà chả hiểu sao, Thể lại được ông Nguyễn Phú Trọng “thuyên chuyển cán bộ”, cất nhắc sang cầm đầu đảng ủy khối trung ương, bất chấp dư luận. Nay thì ông Tô Lâm ra tay, con người Thể mới bị phơi bày một cách chính thống chứ không phải chỉ những bàn ra tán vào nơi thông tấn xã vỉa hè.

Nhân vụ Thể sắp tới bị xử lý kỷ luật, tôi sực nhớ năm nảo năm nao, hồi tháng 9.2017 từng có ít dòng về Thể. Nó là thế này:

Hôm 1.9.2017, lúc 10 giờ 30 tôi có mặt tại trạm thu phí Cai Lậy (Tiền Giang). Buồn đời thì đi thôi chứ chả phải mê say lễ lạt gì, cũng đi ngang đây chứ không hề có ý định xuống hiện trường để tận mục sở thị. Các lối vào trạm BOT đã thông thoáng, barie được dỡ bỏ, xe cộ qua lại thoải mái không mất tiền, dù tiền lẻ, tiền chứa trong lợn đất hoặc chai nhựa.

Thực tế mà tôi chứng kiến tận mắt nói lên rằng, nhà chức việc ít nhiều đã biết lắng nghe, bước đầu đã có sự điều chỉnh, giải quyết hợp lý thuận tình, sau những căng thẳng cãi vã ban đầu. Nếu cứ theo hướng giải quyết tôn trọng chân lý như thế này, sẽ còn nhiều điều tốt đẹp, nhưng nếu chỉ tạm coi như giải pháp tình thế, lùi để tiến, tạm hạ nhiệt xoa dịu rồi sẽ tính sau… thì tôi đồ rằng tiền lẻ lại có dịp phát huy giá trị nhỏ mọn của nó.

Thị trấn Cai Lậy cũng như nhiều huyện lỵ ở miền Tây Nam Bộ nhỏ nhắn nhưng khá tấp nập thuyền bè, xe cộ mua bán thóc gạo, trái cây. Quan ngại nhất, là nó nằm ngay trên trục chính, quốc lộ 1 xuyên tâm đất phương nam màu mỡ. Người ta đã nâng cấp nó thành thị xã khiến nguy cơ về tai nạn giao thông do xe cơ giới băng qua khu dân cư càng cao.

Lẩn thẩn tự hỏi, mà sao lại cứ phải phong cấp cho những thị tứ của huyện, của tỉnh làm chi nhỉ. Xưa nay huyện có thị trấn, tỉnh có thị xã, đô thị lớn cấp quốc gia thì là thành phố, gọi như thế có chết ai, giờ cứ phải tăng thành thị xã, thành phố cho nó oai. Với tôi, nhưng cái tên như thị xã Kiến An (tỉnh Kiến An cũ quê tôi, nay thuộc Hải Phòng), thị xã Bắc Ninh, thị xã Lạng Sơn, thị xã Tây Ninh… “thị xã trong tầm tay” đem lại nhiều gợi cảm, yêu thương, gần gũi hơn khi gọi nó là thành phố.

Thị trấn Cai Lậy cũng vậy, chả hay ho gì cái tên “thị xã Cai Lậy” khi nó chỉ có vài đường phố, còn nhà cửa lộn xộn, lè tè thò ra thụt vào, nếu không nói là còn nhếch nhác. Hình như chế độ này thích làm chuyện sắc phong, hết phong cho người, rồi cho đất, cho cơ quan đơn vị. Hàng trăm trường đại học đã ra đời, mà thực chất nó chỉ ở tầm cao đẳng, hoặc thậm chí cỡ trường trung cấp. Nhưng cứ được gọi đại học là khoái, mà anh ký phong cũng có màu.

Ngay trên đất nóng trạm Cai Lậy quốc lộ 1, dưới cái nắng gay gắt, tôi chả khó khăn gì trong việc đưa ra lời khẳng định trạm thu phí đặt ở đây là cực kỳ sai lầm, sai trầm trọng, vô lý đến mức không thể nào vô lý hơn. Chỗ đúng của nó phải nằm trên con đường tránh mà người ta vừa xây dựng.

Tại sao lại bắt những chiếc xe từ phía tây, tây nam theo quốc lộ 1 đi vào thị xã Cai Lậy phải nộp phí, bởi những xe ấy hoàn toàn không sử dụng một mét đường tránh nào. Mà nhiều xe từ Cai Lậy xuôi về phía tây, tây nam cũng thế, không hề chạy trên đường tránh. Vô lý nhất là họ áp dụng trấn lột đối với cả những xe chỉ tới thị xã Cai Lậy, bắt buộc phải đi trên quốc lộ 1, không dính dáng gì tới đường tránh mới làm. Đè cổ bọn xe bắt nôn tiền ra là sự thậm vô lý.

Tài xế phản ứng bằng cách chỉ dùng biện pháp hòa bình, thò tiền lẻ ra cho đếm là còn may đấy. Đám lợi ích đã cố tình trộn lẫn những xe “nói không với đường tránh” với đám xe từ phía tây trạm bò lên mạn Mỹ Tho, Long An, Sài Gòn, hay ra miền Trung, miền bắc (và ngược lại). Những xe sử dụng đường tránh, đương nhiên phải nộp phí. Chả ai làm đường cho xài chùa.

Vấn đề là người ta đã cố ý đặt trạm thu phí vào chỗ có thể tận thu, không để lọt bất cứ xe nào, dù mày có đi vào đường của tao hay không. Chính vì vậy, bộ phận chức năng, hoặc chính phủ, phải làm cho rõ ai, cơ quan nào, cấp nào đã cho phép nhà đầu tư BOT được đặt trạm bóc lột ở chỗ này. Bố bảo nhà đầu tư cũng không dám tự ý nếu nó không được phép, được bật đèn xanh. Các doanh nghiệp, người dân, nhất là các tài xế, chủ xe, chủ hàng có thể khởi kiện, đòi bồi hoàn, trả lại mình khoản tiền phí (một kiểu thuế, tiền mãi lộ) mà mình đã từng phải chịu nộp một cách thậm vô lý bấy lâu nay.

Như tôi được biết, kẻ ký duyệt cho đặt trạm thu phí – BOT Cai Lậy bóc lột, trấn lột ngay trên quốc lộ 1, không liên quan gì đến đường tránh, chính là Nguyễn Văn Thể, khi đó thứ trưởng bộ lục lộ (GTVT). Quyết đặt BOT vào chỗ ấy, bổng lộc phần trăm không nhỏ đâu. Khi bị dân chúng và dư luận phản ứng quyết liệt, cũng chính Thể chỉ đạo thay tên gọi trạm thu phí thành “trạm thu giá”, một cái tên rất… chửi tiếng Việt. Thể lộng hành vậy, nhưng đảng, nhà nước, chính phủ, ủy ban kiểm tra trung ương cứ mũ ni che tai, kệ cho Thể và đàn em tác oai tác quái. Chán.

(Ghi thêm ngày 13.11.24: Nay thì người ta đã nhận ra chân tướng của Thể, còn xử lý thế nào thì chưa biết. Dẫu sao, muộn còn hơn không, ông Tô Lâm và ông Trần Cẩm Tú nhỉ).