Tác giả: Fredrick Kunkle và Kostiantyn Khudov
Cù Tuấn, biên dịch
25-11-2023
KYIV – Nga đã phóng một loạt máy bay không người lái mang theo chất nổ dữ dội vào Kyiv và các mục tiêu khác vào sáng sớm thứ Bảy 25/11, làm gián đoạn tình trạng bình lặng đã kéo dài một tuần ở thủ đô Ukraine và làm tăng thêm tâm trạng u ám của thủ đô này.
Quân đội Ukraine cho biết, lực lượng phòng không đã phá hủy 74 trong số 75 máy bay không người lái Shahed do Iran sản xuất trong cuộc tấn công kéo dài 6 giờ, bao gồm hàng chục máy bay nhắm vào Kyiv, mà thị trưởng thành phố này cho biết là cuộc tấn công bằng máy bay không người lái lớn nhất kể từ cuộc xâm lược của Nga vào tháng 2 năm 2022.
Vitali Klitschko, Thị trưởng Kyiv, cho biết trong một bài đăng trên Telegram, rằng tất cả các máy bay không người lái hướng tới Kyiv đều bị chặn và phá hủy, mặc dù các mảnh vỡ đã rơi trúng một trường mẫu giáo, gây ra một số đám cháy và làm 5 người bị thương, trong đó có một trẻ 11 tuổi.
Một ngày ồn ào nhất trong nhiều tuần, nếu không nói là nhiều tháng, đến như một lời nhắc nhở về những ngày khó khăn hơn phía trước – với nhiều người Ukraine chuẩn bị cho việc Nga tấn công cơ sở hạ tầng dân sự trong suốt mùa đông. Nhưng ở Kyiv, nỗi sợ hãi đó đã chìm sâu vào bầu không khí yên tĩnh kỳ lạ trong những tuần gần đây.
Mykola Yarmoluk, 68 tuổi, một thành viên đã nghỉ hưu của cơ quan ngoại giao Ukraine, cho biết, chỉ vài ngày trước cuộc tấn công bằng máy bay không người lái rạng sáng hôm thứ Bảy: “Thành thật mà nói, ở Kyiv, chúng tôi không còn cảm thấy chiến tranh nhiều nữa“.
Yarmoluk cho biết, nhiều xác xe tăng Nga bị cháy sém và rỉ sét được trưng bày trong thành phố đã lùi dần về dĩ vãng, cũng như ký ức về tiếng còi báo động không kích hàng đêm và các cuộc không kích của Nga.
Các bao cát vẫn được chất thành đống để phòng thủ gần các tòa nhà chính phủ quan trọng và hai sân bay ở Kyiv vẫn còn đang tan hoang. Những vị khách cấp cao, trong đó có Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, người đã đến đây vào cuối tuần trước, vẫn phải đi tới Kiev qua Ba Lan bằng đường bộ.
Nhưng trong nhiều tuần, thủ đô này nhìn chung khá yên tĩnh, dù không thoải mái, ngay cả khi giao tranh ác liệt vẫn tiếp diễn ở mặt trận phía đông và phía nam.
Theo các phương tiện truyền thông Ukraine, trong cuộc tấn công suốt đêm, Nga đã điều động các đợt máy bay không người lái từ nhiều hướng khác nhau và trên nhiều đường bay khác nhau nhằm gây nhầm lẫn cho lực lượng phòng không Ukraine.
Lực lượng không quân Ukraine cho biết trên kênh Telegram của mình rằng 15 trong số 20 máy bay không người lái đã bị bắn hạ trên không phận ở các vùng Kyiv, Poltava và Cherkasy. Một tên lửa của Nga đã được phóng vào Kyiv vào ngày 11 tháng 11 nhưng đã bị đánh chặn.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gợi ý rằng, cuộc tấn công lớn bằng máy bay không người lái hôm thứ Bảy, trùng với ngày người Ukraine tưởng niệm Holodomor, nạn đói do nhà lãnh đạo Liên Xô Joseph Stalin gây ra vào đầu thập niên 1930, đã giết chết hàng triệu người Ukraine.
Yarmoluk, nhà ngoại giao Ukraine đã nghỉ hưu cho biết: “Chúng tôi có một lựa chọn: tiếp tục sống và tiếp tục chiến đấu”. Ông cho biết, ông và nhiều người Ukraine khác vẫn lạc quan một cách ngoan cường.
Bất chấp tình hình tương đối yên tĩnh, bầu không khí ở Kiev đã trở nên u ám trong nhiều tuần, khi các quan chức quân sự cấp cao thừa nhận rằng, cuộc phản công được chờ đợi từ lâu của Ukraine phần lớn đã bị đình trệ và sự chú ý của quốc tế đang chuyển sang cuộc chiến ở Dải Gaza.
Các quan chức ở Kyiv cũng thận trọng theo dõi khi một số đảng viên Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ chặn viện trợ bổ sung cho Ukraine do Tổng thống Biden đề xuất, và khi Tổng thống Nga Vladimir Putin đang xin hỗ trợ nỗ lực chiến tranh từ các nước Iran và Bắc Triều Tiên.
Ở trong nước, tinh thần quyết tâm và đoàn kết đã giúp Ukraine đoàn kết chống lại kẻ thù mạnh hơn, đã nhường chỗ cho nhận thức rằng cuộc chiến đang đi vào bế tắc, và người Ukraine lo lắng rằng, các tính toán lạnh lùng đang nghiêng về phía Nga, quốc gia lớn hơn nhiều là và kẻ xâm lược được vũ trang tốt hơn.
Liudmyla Radchenko, 61 tuổi, một bảo mẫu đang đẩy một đứa trẻ sơ sinh trên xe đẩy quanh công viên thành phố trong một đợt rét đậm, cho biết, tâm trạng của bà đã thay đổi. Bà nói: “Chúng tôi rất yêu nước và tin rằng chúng tôi sẽ sớm giành chiến thắng. Nhưng hiện tại tất cả chúng tôi đều nhận ra rằng, kẻ thù rất mạnh”.
Bà cho biết, bà hy vọng sự không chắc chắn về tương lai hỗ trợ của Mỹ sẽ đẩy nhanh nỗ lực của Ukraine trong việc xây dựng kho vũ khí của riêng mình.
Tinh thần của Ukraine đã được nâng cao một chút trong tuần này khi đội bóng đá của họ đấu với Ý, nhà đương kim vô địch châu Âu, và giành được một trận hòa đầy cam go ở vòng loại giải vô địch châu Âu 2024.
Oleksandr Postuvalov, 25 tuổi, người đang tụ tập quanh bàn cùng ba người bạn để xem trận đấu tại một quán bar thể thao, cho biết: “Hiện tại thì trận đấu này chắc chắn là một trận đấu mang tính biểu tượng hơn“.
Postuvalov cho biết, quan điểm đang thay đổi của nhiều người Ukraine về cuộc xung đột đã được định hình lại sau một cuộc phỏng vấn gần đây, Tướng Valery Zaluzhny, quan chức hàng đầu của quốc gia, khi trả lời phỏng vấn của tờ Economist, đã bày tỏ niềm tin rằng, cuộc chiến đã đi đến bế tắc giống như Thế chiến thứ Nhất.
Postuvalov nói: “Nó giống như một gáo nước lạnh dội vào chúng tôi. Truyền thông Ukraine đã tuyên truyền hơi quá”.
Đầu ngày hôm đó, một nhóm tang lễ nhỏ diễu hành qua cổng Nhà thờ St. Michael ở Kyiv để bày tỏ lòng kính trọng đối với một công dân Anh đã chết khi làm bác sĩ ở Ukraine. Một bông hoa cắm theo hình Union Jack tựa vào bức tường bên ngoài của sân nhà thờ, trên đó có treo ảnh các quân nhân Ukraine đã thiệt mạng kể từ năm 2014, khi cuộc xung đột vũ trang với Nga và phe ly khai được Nga hậu thuẫn bắt đầu.
Tamara Pylypenko, 61 tuổi, làm việc ở văn phòng gần đó, đã đến thăm “Bức tường tưởng niệm” để bày tỏ lòng kính trọng với hai người bạn của con trai bà, những người đã tình nguyện nhập ngũ sau khi chiến tranh bắt đầu vào năm 2014. Con trai bà hiện đang chiến đấu ở Vuledar, cùng Lữ đoàn 72.
“Sứ mệnh của tôi là bày tỏ lòng kính trọng của tất cả chúng ta đối với những người lính đã thiệt mạng”, Pylypenko nói và nói thêm rằng, bà cũng đóng góp vào mục đích này bằng cách làm “nến chiến hào” – một loại đèn đốt Sterno tự chế được làm từ parafin, bìa cứng và lon thiếc cũ – và bà đã đan lưới ngụy trang để phủ lên một tạo hình hố xe tăng và trạm kiểm soát trên chiếc đèn.
Trong khi người Ukraine thương tiếc sự mất mát của hàng chục ngàn sinh mạng, thì sự phàn nàn ngày càng gia tăng về một số lượng không xác định những người trốn quân dịch với cảm giác rằng, trong khi phần lớn đất nước này phải gánh chịu nỗi kinh hoàng hàng ngày trước sự tấn công dữ dội của Nga, một số người khác vẫn tiếp tục công việc của họ như bình thường.
Iryna Vovchuk, 62 tuổi, người bán trái cây và rau quả tại Zhitnii Rynok, một khu chợ mở thời Liên Xô ở Kyiv, cho biết: “Chúng tôi cần thêm binh lính”. Nhưng bà cũng bày tỏ cảm nhận chung rằng, những thanh niên Ukraine giỏi nhất và tận tâm nhất đã tham gia vào cuộc chiến.
Tatiana Shapolova, 69 tuổi, một nhân viên ngân hàng nghỉ hưu, đang lựa thịt từ một nhà cung cấp yêu thích, để gửi cho con trai và gia đình tị nạn của bà ở Pháp, cho biết, bà đã nghe bạn bè bàn tán và xem các bản tin về tinh thần sa sút và số lượng nam giới Ukraine trốn quân dịch ngày càng tăng. Tuy nhiên, bà cho biết tỷ lệ những người trốn tránh nghĩa vụ quân sự là rất nhỏ. Hầu hết mọi người – bao gồm cả cháu trai 18 tuổi của bà cũng muốn nhập ngũ – đều biết điều gì đang bị đe dọa. “Chúng tôi đang chiến đấu cho cuộc sống mà chúng tôi từng có. Tôi không muốn sống trong chế độ độc tài của Putin”, bà nói.
Iryna Afansieva, 50 tuổi, bán hoa ở Zhitnii Rynok, cho biết, người Ukraine hiểu rằng, Mỹ và các đồng minh phương Tây khác có những ưu tiên cho các quốc gia khác, nhưng bà cũng tin tưởng rằng Ukraine sẽ thắng thế.
“Chúng tôi rất, rất biết ơn người dân Mỹ và chính phủ của họ vì những gì chúng tôi đã nhận được. Đó là một sự trợ giúp to lớn”, Afansieva, 50 tuổi, nói. “Nhưng nếu các bạn gặp một số vấn đề ở Mỹ, chúng tôi hiểu điều đó và chúng tôi có thể đợi các bạn giải quyết”.
Cuối cùng, Afansieva cho biết, bà tin tưởng rằng các đồng minh của Ukraine sẽ hiểu tầm quan trọng của việc đứng lên chống lại Nga và mang đến những viện trợ cần thiết.
Bà nói: “Về tâm trạng – hãy nhìn những bông hoa của tôi. Chúng đang nở hoa. Hoa và công việc kinh doanh của tôi vẫn nở rộ, bất kể cuộc chiến này”.
Đánh mạnh dẹp cho xong mấy thằng bù nhìn đi