22-11-2023
Trong bài kỳ 2, tôi có nhắc lại một thực tế khách quan mà hàng triệu người biết chứ không phải chuyện bịa, không phải nghe hơi bắc nồi chõ, là chính quyền Việt Nam Cộng hòa (người ta quen gọi chính quyền Sài Gòn) trước năm 1975 đã rất công bằng, tôn trọng lịch sử khi đặt tên đường.
Ông anh trai tôi sinh thời từng bảo, đâu chỉ tên đường, “nó” còn khá đàng hoàng, tử tế khi vẫn cho tồn tại, cho phép hương khói thờ tự mộ cụ Nguyễn Sinh Sắc ở Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp, dù biết người nằm đó là ai. Rồi ở mấy tỉnh miệt Nam Bộ vẫn có nhà thờ cụ Hồ do dân tự lập năm 1969, dù có lúc binh lính thấy ngứa mắt, định phá, nhưng chả kiên quyết lắm, nên vẫn cứ còn.
Hồi thập niên 60 – 70 đám chúng tôi còn nghe kể ông luật sư Trịnh Đình Thảo có khu biệt thự cực rộng ở trung tâm Sài Gòn, ông ngang nhiên đặt tên một con đường trong dinh cơ của mình là đường Hồ Chí Minh, nhưng chính quyền cũng chỉ khó chịu chứ không làm gì.
Khi ông ra R (rừng) làm chủ tịch Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam (thực chất do Việt Cộng lập ra), chính phủ cũng chỉ tuyên án tử hình khiếm diện và tuyên bố tịch thu tài sản nhưng thực ra cũng chả lấy gì, kể cả đường HCM bởi con cháu người nhà ông còn ở đó. Tội ai làm người nấy chịu.
Sau tôi được biết, khi ở R về, mặc dù giữ chức trọng làm to nhưng ông Thảo lại bị mất nhà vào tay chính quyền cách mạng. Đòi mãi đòi mãi, khiếu nại các kiểu, rồi mất luôn, chả biết sang thế giới bên kia có đòi tiếp không.
Nhắc chuyện chính quyền Việt Nam Cộng hòa không phân biệt đối xử trong đặt tên đường và nhiều việc khác, có nhẽ đừng quên cách họ cư xử với văn nghệ sĩ. Tác phẩm văn nghệ như tiểu thuyết, thơ ca, âm nhạc của nhà văn, văn nghệ sĩ cộng sản đang tòng sự chính quyền miền Bắc vẫn được xuất bản, in ấn, phát hành, thậm chí được dạy trong nhà trường. Bài hát của Lưu Hữu Phước vẫn được chọn làm quốc ca. Những thơ của Huy Cận, Xuân Diệu, Chế Lan Viên, Hữu Loan, Quang Dũng, Hoàng Cầm…, văn của Nguyễn Tuân, Nguyễn Công Hoan, Ngô Tất Tố… chả bị cấm đoán gì bởi đó là giá trị văn hóa, người viết ra nó không có tội.
Giữa năm 1977, tôi lần mò lên những “sạp lề” bán sách cũ ở đường Lê Lợi, Đặng Thị Nhu, thấy cơ man tác phẩm văn chương tiền chiến, nhưng ít tiền nên chỉ dám nhặt vài cuốn mình thật thích, như Vang bóng một thời, Điêu tàn, Thơ thơ, Thi nhân Việt Nam… (và cả Số đỏ, Đoạn tuyệt, Nửa chừng xuân nữa). Điều trớ trêu là, chính tác giả của mấy cuốn ấy, những ông kễnh văn nghệ ngoài Bắc trước 1975 lại bị chế độ mà họ phục vụ cấm in tác phẩm, “rút phép thông công”, cho rằng đó là thứ đồi trụy, hư hỏng, không giá trị.
(Còn tiếp)
What would I be without You, my Hometown Hanoi ???, my Second Hometown Danang ??? and my beloved Saigon – Capital of Freedom & Liberty ???
******************************
Dedicated to all my Old Lovers with the best Wishes to You All…
— TLDV = MOTVHP
What would I be without You, my Hometown Hanoi ???
Who found me in my longest Exile
Lasting nearly Half of a Century !
What would I be without You, my beloved Capital
But for me a long time as only the dearest sleeping heart in my Soul ?
What else but only The Time is stopping on the Sword Lake’s Face !
What would I be without You, my heartbroken Hometown Hanoi ???
But only a psychological torture for a political exile as myself !
https://www.youtube.com/watch?v=yg7JPGsC3EQ
Hướng về Hà Nội (Hoàng Dương – Lệ Thu)
I have learned everything from You, my beloved Hanoi
About the Vietnamese Contemporary History
And I have come to see this Uncertain World in Your Hanoi’s Way
I have been learning everything from You, my dearest Hometown
As if drinking from a water fountain in the Old Quarter Cầu Gỗ
Like an apprentice astrophysicist learns
From the distant galaxy in the Hanoi’s Sky
Like a new soldier joins in a military division
For the next battle against the eternal from the North
I have been learning everything from You, my beloved Hanoi Capital
Down to the meaning of the greatest Nostalgia in exile in Paris
What would I be without You, my beloved Capital
But for me a long time as only the dearest sleeping heart in my Soul ?
What else but only The Time is stopping on the Sword Lake’s Face !
What would I be without You, my heartbroken Hometown Hanoi ???
But only a psychological torture for a political exile as myself !
I have been learning everything from You
As far as I can remember from my beloved Mother’s lullaby
That the Hanoi’s Moonlight is blue in the Old Quarter
That Freedom and Independence is not just a tavern’s tale
And Hanoi, You took my hand in that modern hell
Belonging to the Second Civil War between the South and the North of Vietnam
In the context of the First Cold War of the 20th Century
Where the young man as I was didn’t know anymore
What it means to be between the Two Sides
And Hanoi, You took my hand in that Modern Hell of Vietnam’s Tragedy
You took my hand like as an unhappy lover…
https://www.youtube.com/watch?v=EUb0d-147E4
Hà Nội Phố – Z (Phạm Ngọc – Phạm Anh Dũng – Hương Giang)
What would I be without You, my beloved Capital
But for me a long time as only the dearest sleeping heart in my Soul ?
What else but only The Time is stopping on the Sword Lake’s Face !
What would I be without You, my heartbroken Hometown Hanoi ???
But only a psychological torture for a political exile as myself !
Who speaks of his own Motherland’s War and Peace often has sad eyes
Is this not a sob of Hopelessness ???
Only a string breaking under the monochord gourd zither’s fingers
And yet how I can tell You, Hanoi that a political refugee’s Happiness does never exist !!!
Hanoi, my beloved Hometown everywhere than in mere Night Dreams…
Elsewhere than on the East Sea with my Journey for Freedom as a Boatpeople
Motherland ! Fatherland ! Homeland !
Here are perhaps or even certainly these the most known Harbors…
What would I be without You, my beloved Capital
But for me a long time as only the dearest sleeping heart in my Soul ?
What else but only The Time is stopping on the Sword Lake’s Face !
What would I be without You, my heartbroken Hometown Hanoi ???
But only a psychological torture for a political exile as myself !
https://www.youtube.com/watch?v=a_CSMyAGKmg
Đà Nẵng một thời dấu yêu, thơ Luân Hoán, nhạc và trình bày Nhật Ngân
What would I be without You, my Second Hometown Danang ???
Who found me in my longest Exile
Lasting nearly Half of a Century !
What would I be without You, my beloved SeaCity
But for me a long time as only the dearest sleeping LoveStories
Under the roofs of HongDuc and PhanChauTrinh Highschools
What else but only The Time is stopping on the Cold River’s Face !
And the images with your white long dress of a school-girl
After school back home, on the fragile boat towards other AnHai Riverside
What would I be without You, my heartbroken Second Hometown Danang ???
But only a psychological torture for a political exile as myself !
I have learned everything from You about the human things, my beloved Danang !
About War and Peace
And I’ve seen this Uncertain World in Your Danang’s Way from then on.
For example : “có chi mô = no star where!” !!!
I’ve learned everything from You, my dearest Danang :
How Your people discuss and dispute eagerly in Politics from their own Tradition
How one reads and counts in the Danang’s Sky, the distant lost stars
How from Danang’s would-be-poet-by who cites,
You even take up generously his bad poems in Your anthology !!
I’ve learned everything from You up to the meaning of Sincerity
I have been learning everything from You, my dearest Second Hometown
As if drinking from a water fountain in the “Thuận Thành – Tam Tòa” District
Like an apprentice biochemist learns
From the Cold River the mysterious DNA’s Patriotism
Belonging to this Sacred Land with extraordinary people
Like a new soldier joins in a military division
For the next battle against the eternal from the North
I have been learning everything from You, my beloved Danang SeaCity
Down to the meaning of the greatest Nostalgia in exile in Paris
https://www.youtube.com/watch?v=cTQeZCVPoyQ
MƠ BẾN HÀN GIANG – Tung Nguyen
What would I be without You, Danang
Who wellcomed all my family escaping away from Hanoi for Freedom and Liberty
What would I be without You, my beloved SeaCity
But for me a long time as only the dearest sleeping LoveStories
Under the roofs of HongDuc and PhanChauTrinh Highschools
But this Marvellous Hour what else but only The Time is stopping on the Cold River’s Face !
And the images with your white long dress of a school-girl
After school back home, on the fragile boat towards other AnHai Riverside
What would I be without You, my heartbroken Second Hometown Danang ???
But only a psychological torture for a political exile as myself !
https://www.youtube.com/watch?v=CfjcJWv_gNA
BỎ TRƯỜNG MÀ ĐI ( Trần Đình Quân – Duy Khánh )
I have learned everything from You as far as I had been concerned for 17 years
That Danang was clear at noon, that Your sky could be blue
That Happiness and Hardship were just a Tavern’s American’s oil lamp
And Danang, You took me by the hand into that modern hell
Belonging to the Second Civil War between the South and the North of Vietnam
In the context of the First Cold War of the 20th Century
Where the young man as I was didn’t know anymore
What it means to be between the Two Sides
And Hanoi, You took my hand in that Modern Hell of Vietnam’s Tragedy
You took my hand like as an unhappy lover…
Where the Youth didn’t know anymore what it was to be between the Sides
But You took me by the hand like an Innocent and Happy Lover
What would I be without You, Danang
Who wellcomed all my family escaping away from Hanoi for Freedom and Liberty
What would I be without You, my beloved SeaCity
But for me a long time as only the dearest sleeping LoveStories
Under the roofs of HongDuc and PhanChauTrinh Highschools
But this Marvellous Hour what else but only The Time is stopping on the Cold River’s Face !
And the images with your white long dress of a school-girl
After school back home, on the fragile boat towards other AnHai Riverside
What would I be without You, my heartbroken Second Hometown Danang ???
But only a psychological torture for a political exile as myself !
https://www.youtube.com/watch?v=yFg6ZtgS03I
Những Ngày Xưa Thân Ái [PHẠM THẾ MỸ] – Huỳnh Phi Tiễn
Who speaks of his own Motherland’s War and Peace often has sad eyes
Is this not a sob of Hopelessness ???
Only a broken string breaking under the monochord gourd zither’s fingers
And yet how I can tell You, Hanoi that a political refugee’s Happiness does never exist !!!
Hanoi, my beloved Hometown everywhere than in mere Night Dreams…
Elsewhere than on the East Sea with my Journey for Freedom as a Boatpeople
Somewhere else than in those Dreams, Themselves
Elsewhere than in the other Skies but I have never found !!!
Motherland ! Fatherland ! Homeland !
Here are perhaps or even certainly these the most known Harbors…
What would I be without You, my beloved SeaCity
But for me a long time as only the dearest sleeping LoveStories
Under the roofs of HongDuc and PhanChauTrinh Highschools
But now these LoveStories sleeping in the TienSa Bay
What else but only The Time is stopping on the Cold River’s Face !
And the images with your white long dress of a school-girl
After school back home, on the fragile boat towards other AnHai Riverside
What would I be without You, my Old Lover but this faltering
What would I be without You, my heartbroken Second Hometown Danang ???
But only a psychological torture for a political exile as myself !
https://www.youtube.com/watch?v=AbdGbelEBjY
Sài Gòn Ơi! Vĩnh Biệt – NGỌC LAN
What would I be without You, my beloved Capital of Freedom & Liberty, Saigon ???
Who found me in my longest Exile
Lasting nearly Half of a Century !
What would I be without You, my beloved Capital of Freedom & Liberty, Saigon !
But for me a long time as only the dearest sleeping Brain in my Soul ?
What else but only The Time is stopping on the ChuongDuong Quay !
What would I be without You, my beloved Capital of Freedom & Liberty, Saigon ???
But only a psychological torture for a political exile as myself !
I have learned everything from You, my beloved Saigon
About the Vietnamese Contemporary History
And I have come to see this Uncertain World in Your Saigon’s Way
I have been learning everything from You, my dearest Capital of Freedom & Liberty, Saigon !
Like an apprentice astrophysicist learns
From the distant galaxy in the Saigon’s Sky
Like a new soldier joins in a military division
For the next battle against the eternal from the North
I have been learning everything from You, my beloved Saigon – Capital of Freedom & Liberty !
Down to the meaning of the greatest Nostalgia in exile in Paris
https://www.youtube.com/watch?v=HubTAKEXxS0
Hà Nội ơi, Saigon ơi… Biết bao giờ trở lại – Z
Dear Saigon, what would I be without You who came to meet me in 1971 ?
What would I be without You, my beloved Capital of Freedom & Liberty, Saigon !
But for me a long time as only the dearest sleeping Brain in my Soul ?
What else but only The Time is stopping on the ChuongDuong Quay !
What would I be without You, my beloved Capital of Freedom & Liberty, Saigon ???
But only a psychological torture for a political exile as myself !
I have learned everything from You as far as I had been concerned for 10 years
That Saigon was clear and sunny at noon, that Your sky could be blue
That Liberty and Freedom are just the only Oxygen for all the Vietnamese people
And Saigon, You took me by the hand into that modern hell
Belonging to the Second Civil War between the South and the North of Vietnam
In the context of the First Cold War of the 20th Century
Where the young man as I was didn’t know anymore
What it means to be between the Two Sides
And Saigon, You took my hand in that Modern Hell of Vietnam’s Tragedy
You took my hand like as an unhappy lover…
Where the Youth didn’t know anymore what it was to be between the Sides
But You took me by the hand like an Innocent and Happy Lover
Dear Saigon, what would I be without You who came to meet me in 1971 ?
What would I be without You, my beloved Capital of Freedom & Liberty, Saigon !
But for me a long time as only the dearest sleeping Brain in my Soul ?
What else but only The Time is stopping on the ChuongDuong Quay !
What would I be without You, my beloved Capital of Freedom & Liberty, Saigon ???
But only a psychological torture for a political exile as myself !
Who speaks of his own Motherland’s War and Peace often has sad eyes
Is this not a sob of Hopelessness ???
Only a broken string breaking under the monochord gourd zither’s fingers
And yet how I can tell You, Saigon that a political refugee’s Happiness does never exist !!!
Hanoi, my beloved Hometown everywhere than in mere Night Dreams…
Nevertheless, sometimes I can tell You simple Happiness does exist
Not just in Dreams, not just in the Clouds.
But the Good News from Vietnam on Paris’ newspapers and television
Elsewhere than on the East Sea with my Journey for Freedom as a Boatpeople
Somewhere else than in those Dreams, Themselves
Elsewhere than in the other Skies but I have never found !!!
Motherland ! Fatherland ! Homeland !
Here are perhaps or even certainly these the most known Safe Harbors…
Dear Saigon, what would I be without You who came to meet me in 1971 ?
What would I be without You, my beloved Capital of Freedom & Liberty, Saigon !
But for me a long time as only the dearest sleeping Brain in my Soul ?
What else but only The Time is stopping on the ChuongDuong Quay !
What would I be without You, my beloved Capital of Freedom & Liberty, Saigon ???
But only a psychological torture for a political exile as myself !
https://universite-digitale1.com/wp-content/uploads/2018/05/MeVietNam.jpg
MILLIONS OF THE VIETNAMESE HONEST PEOPLE = TRIỆU LƯƠNG DÂN VIỆT
https://www.hanoiparis.com/construct.php?page=poesie2&idfam=28
Tôi là chứng nhân lịch sử cho những lời anh Thông nói, bằng những trải nghiệm sống thật ngoài xã hội lẫn trong học đường dưới thời Đệ nhất Cộng hoà ở miền Nam
a/ Phan văn Hùm, một đảng viên CS (đệ Tứ) và Tạ Thu Thâu cũng thế, đều là những nhà cách mạng yêu nước đáng kính mà chế độ VNCH không hề kỳ thị gốc gác CS của họ, vẫn đặt tên họ cho 2 con đường tại Saigon từ rất lâu.
PVHum là con đường nối cửa Tây chợ Bến Thành với cây xăng ở đường gì tôi quên tên. Còn TTThâu xưa là con đường bán toàn những loại nước hoa đắt tiền và y phục phụ nữ sang trọng ở Sg.
Nay, sau 1975 vật đổi sao dời, 2 đường ấy chịu chung số phận với kẻ mà chúng mang tên: Tạ Thu Thâu và Phan Văn Hùm đều là cb CS đệ Tứ QT, kẻ thù không đội trời chung đã bị cb CS đệ Tam QT Hồ, Đồng, Chinh, Giáp ra lệnh ám sát.
Và khi họ chiếm SG 1975, 2 con đường nầy nằm trong danh sách ưu tiên kỳ thị, bị đổi ngay lại bằng những cái tên cóc chết nào đó cũng chẳng ai màng quan tâm trong vô số tên đường mới Nguyễn văn Đậu, Đoàn văn Bơ, Huỳnh văn Bánh, Trần Đình Xu, Nguyễn thị Nhỏ…
-Phan Văn Hùm > Nguyễn thị Nghĩa
-Tạ Thu Thâu > Lưu Văn Lang.
b/ Hồi tôi học lớp đệ Ngũ (nay L8), môn Việt văn bắt đầu tập làm văn nghị luận, chuẩn bị cho đệ Tứ thi tốt nghiệp THĐ NHẤT CẤP. Ngoài nhiều tác giả xưa như Nguyễn Công Trứ, Cao bá Quát, Trần tế Xương, Hồ Xuân Hương… và các tác phẩm lớn như Chinh Phụ Ngâm của Đặng Trần Côn (do Đoàn thị Điểm dịch), Cung Oán Ngâm khúc của Nguyễn Gia Thiều…,
chúng tôi còn học đoản văn của Nguyễn Bá Học, bài “Giao lại tuổi thơ” của Xuân Diệu; lác đác có thơ “Ngậm ngùi” của Huy Cận, “Hổ nhớ rừng” của Thế Lữ…
Và thỉnh thoảng, đâu đó… bọn chúng tôi còn chuyền nhau đọc…
’Mặt trời chân lý chói… Hồn tôi là một vườn…, Rất đậm hương và…’ của đứa nào đó lén chùi cho, rồi chuyền tay nhau đọc và thuộc lòng.
Ngoài ra, gs môn Văn còn khuyên các em về đọc thêm Tự Lực Văn Đoàn để bắt chước lối hành văn…
Do đó trước khi lên đệ Tứ, tuỳ sở thích của mỗi đứa, đa số chúng tôi đều đọc gần hết các tác giả TLVĐ, mà HẦU HẾT ĐỀU ĐANG Ở CHIẾN KHU CỦA CỘNG SẢN !
Thời điểm nầy là năm 1954, tức là lúc các tác giả văn học kể trên – thần tượng của lũ học sinh miền Nam chúng tôi – đang trôi nổi đâu đó trong cuộc kháng chiến chống Pháp, và họ chưa hề nếm “mùi thật sự” của CS, như sau khi xảy ra vụ án Nhân văn – Giai phẩm ngoài Bắc chỉ vài năm sau chiến thắng ĐBP!
Tóm lại, văn học VNCH truyền dạy cho lớp trẻ tuổi 14 ngây thơ, (mà tôi là chứng nhân) VẪN KHÔNG HỀ CÓ RÀO CẢN KỲ THỊ NÀO ĐỐI VỚI VĂN HỌC CỦA ĐỐI PHƯƠNG MIỀN BẮC,
VÌ GIÁ TRỊ GIÁO DỤC MÀ HỌ TÔN THỜ, được ghi vào Hiến Pháp hẳn hoi, LÀ NHÂN BẢN, DÂN TỘC VÀ KHAI PHÓNG.
chuồi cho
(xin lỗi)
Đó là sự khác nhau về quan niệm văn học nghệ thuật giữa hai miền, bác NT ạ . Miền Nam xem giá trị thẩm mĩ, cái hay, cái đẹp của một tác phẩm văn nghệ là quan trọng nhất . Miền Bắc thì lấy tiêu chí chính trị để định giá một tác phẩm văn chương .
Lão Hoài Thanh trước khi “giác ngộ” thì cũng bênh vực quan niệm “Văn học vị nghệ thuật” đấy thôi . Hoài Thanh, Chế Lan Viên, Huy Cận, Xuân Diệu. . .cùng hùa với Tố Hữu ra rả chửi chế độ mN . Trong khi đó, mN vẫn cứ in và người ta vẫn cứ đọc Thi nhân Việt Nam, Điêu tàn, Lửa thiêng, Thơ thơ , Gởi hương cho gió . . .
Đài phát thanh của MT GPMN còn chửi dữ hơn nữa chứ . Sau cùng, quý ông, quý bà lãnh đạo ấy cũng chịu số phận “vắt chanh bỏ vỏ” thôi ! Đến Ls CHHV, con của bậc công thần cũng phải sang Mỹ ở với bọn “đế quốc sài lang” .
“Trải qua một cuộc bể dâu/ Những điều trông thấy mà đau đớn lòng”
( ND ) . Liệu, có ai đó chống lại được cuộc “tang thương dâu bể” hay không, mà lúc nào cũng lớn tiến “sống mãi, muôn đời, bất diệt. . .” .
Nhân nói đến ngài ls. họ Trịnh, thì hồi ký của Hà Thúc Ký (Đại Việt) cho thấy một
chân dung khác của ngài này. Đó là ngài ta từng thú nhận với ông HTK. rằng thì là
mà… mình không theo VC. hoặc nằm vùng gì cả mà mọi việc đều do bà Osin nhà
ngài “đạo diễn” hết !
Đúng là một trí thức “tháp ngà” hay chính khách “gà mờ”, thậm chí một thứ chính
trị gia “xôi thịt” vì được CsVN. bố trí cho làm lớn rồi sau 1975, bị “vắt chanh bỏ vỏ”
sớm nhất ?
Cũng cần nhắc lại là đến năm 2023 báo chí quốc doanh xác nhận ngài và con cháu
vẫn chưa đòi được ngôi nhà “hoành tráng” cũ , bất chấp văn thư của các quan chức
cao cấp nhất yêu cầu giải quyết, dù việc ngài đòi nhà bắt đầu từ sau năm 1975 !
Ai thắng ai ĐÃ ĐƯỢC LỊCH SỬ GHI NHẬN /NHÂN DÂN PHÂN ĐỊNH . “Của Caesar phải trả Caesar “!