Nguyễn Thông
19-11-2023
Ở những nước mắc bệnh sùng bái cá nhân, mà chủ yếu hơn chục nước theo chủ nghĩa cộng sản, trong phe xã hội chủ nghĩa trước kia, thứ bệnh này thuộc dạng mạn tính (mạn tính chứ không phải mãn tính như rất nhiều người dùng nhầm; mạn có nghĩa ngày càng nặng, bệnh ngày càng nặng, chứ không phải mãn là bệnh bị vĩnh viễn). Nó (sùng bái cá nhân) còn phát tác thành những triệu chứng lâm sàng khác, chẳng hạn sinh ra ngày này ngày khác, lễ nọ lễ kia, treo ảnh dựng tượng…
Có những ngày những lễ, lúc phe xã hội chủ nghĩa tồn tại thì rất rùm beng, sau khi phe tan gần như chết ặt, chả mấy ai ở nước cũ (cố quốc) nhớ đến nữa, như ngày quốc tế phụ nữ, quốc tế lao động, hiến chương nhà giáo, quốc tế thiếu nhi, hòa bình thế giới. Giờ may ra chúng chỉ còn hồn vất vưởng ở đôi nơi chưa dám đoạn tuyệt với cái cũ, trong đó có xứ này.
Những nhà lãnh đạo cộng sản rất thích lập ngôn. Kiểu như Lenin “Học, học nữa, học mãi”, “Không có sách thì không có tri thức”; hay “Súng đẻ ra chính quyền”, hay “Không có gì quý hơn độc lập tự do; hay “Làm chủ tập thể là phát minh của loài người”, v.v…
Họ mở miệng là cả đám xúm vào ghi chép, sau đó đăng báo, in vào sách, thành khẩu hiệu, thỉnh thoảng lại nhắc trên đài, ông A nói thế ni, ông B dạy thế tê, câu này của ông C, câu kia của ông D. Đại loại na ná kiểu anh cu Ủn bên Triều Tiên bây giờ, đi đâu cũng có một đám tiểu đồng lăng xăng mỗi đứa một cuốn sổ, một cây bút, ho cũng ghi, hắt hơi cũng chép, chẳng hạn mùa thu năm Quý Mão, tháng 10, ngài hắt hơi 3 hồi liên tiếp.
Chả cần xét hay-dở, cứ của thượng quan là ngợi ca cho phải đạo. Thậm chí giờ họ còn ưa in thành sách, dịch ra đủ thứ tiếng, xuất bản cả chục cả trăm nghìn cuốn, tổ chức lễ lạt giới thiệu quảng cáo rùm beng, chỉ có điều chả mấy ai mua, ma nó đọc, chỗ chờ đợi là đáy ngăn kéo hoặc sọt rác trước khi bà ve chai đồng nát đi qua.
Tôi nhớ hồi đi học, từ cấp 1 tới tận đại học, thỉnh thoảng được nghe người ta nhắc tới câu của ông Phạm Văn Đồng. Nó còn chui vào đề thi, bắt bọn trẻ ranh phải giải thích, phân tích, bình luận. Cứ dịp 20.11, lễ quốc tế hiến chương các nhà giáo, thế nào đài, báo cũng lôi ra. Câu ấy là, giờ tôi vẫn còn nhớ, ông thủ tướng nói “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý”.
Bộ máy tuyên truyền nhà nước đương nhiên khen nức nở những “lời vàng”, không chỉ của ông Đồng mà nhiều ông bà lớn khác nữa. Nghe loáng thoáng, cũng có lý. Giới thầy cô giáo là sướng nhất, bởi được bốc lên mây xanh. Cứ nhất là thích cái đã. Say thứ hư danh cả khi dứt cháo (giáo chức), “tháo giày” (thày giáo), đói mặt xanh nanh vàng, vừa dạy học vừa giữ xe, chạy chợ, làm đủ mọi thứ để kiếm đồng tiền đắp đổi qua ngày.
Hồi xưa tôi cũng nghĩ câu ấy của ông Tô hay, nhưng về sau hiểu hơn, “rằng hay thì thật là hay/ nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào”.
Trong đời sống, trong xã hội, đã là nghề thì nghề nào cũng quý. Những việc chuyên về hướng/mảng nào đó theo sự phân công của xã hội được gọi là nghề. Ví dụ nghề nông, nghề dạy học, nghề rừng, nghề rèn, nghề hoạn lợn, nghề nấu bếp, nghề đóng cối, nghề kế toán… Việc do xã hội phân công, có ích cho cộng đồng, được mọi người tôn trọng thì mới là nghề. Chả ai gọi trộm cắp, lừa đảo, đâm chém, tham nhũng, lừa thầy phản bạn… là nghề cả.
Làm theo xã hội phân công thì nghề nào cũng đáng được tôn trọng, nghề nào cũng cao quý. Không có chuyện cao quý nhất, cao quý nhì, hay nói kiểu lấy phiếu tín nhiệm bây giờ, “cao quý cao, cao quý, cao quý thấp”. Không có người làm nghề móc cống, hút hầm cầu, quét rác, chạy xe ôm, khi gặp chuyện (tắc cống chẳng hạn) thì biết cao quý hay không ngay. Không có “thằng” đánh dậm thì có khối tôm tép để bỏ vào mồm.
Bách nhân bách nghệ, trăm người trăm nghề, nghề vừa để nuôi sống bản thân, vừa phục vụ xã hội, nuôi sống người khác. Nghề nào cũng cao quý, chả nghề nào hơn kém nghề nào. Tôi nói thật. Tôi cũng muốn hỏi những ông làm “nghề” tuyên giáo hoặc những ai tâm đắc với câu của ông Đồng: Vậy thì trên đời có nghề nào không cao quý?
Dạy học cũng chỉ là một nghề trong muôn nghề. Ông thủ tướng Đồng, một nhà duy vật, thực chứng, vậy mà lập ngôn câu rất dở, nếu không nói là phản khách quan, vô hình trung đã phân biệt, ngăn cách, tạo ra sự đánh giá méo mó về xã hội, về người lao động. Khen ông ấy nói hay, chẳng qua thiên hạ chưa dứt được bệnh nịnh, tôn sùng cá nhân. Bản thân ông Đồng khi tâng bốc nghề dạy học cũng là một dạng mắc tôn sùng cá nhân.
Không có nghề nào cao quý nhất cả, lại càng không có những nghề cao quý nhất, bởi nghề nào cũng cao quý. Nghề nào cũng đáng được tôn trọng.
Trở lại chuyện bác Thông nói, có những vị tai to, mặt lớn cũng tập tành viết sách lưu hậu thế , in lần mấy trăm ngàn bản .
Ôi dào, có ai rảnh mà đi đọc những cái của nợ ấy ! Chỉ là để trưng bày ở các hiệu sách cho đẹp thôi . Rồi sau đó, gởi về các thư viện tỉnh, trường học, các tủ sách ở ủy ban xã, phường .
Còn hơn nữa thì gánh ra chợ giời rao bán “Ai mua văn tôi bán văn cho”
( nhại thơ Hàn Mặc Tử “Ai mua trăng tôi bán trăng cho” . Cao tay hơn, bắt chước cụ Tản Đà, gánh lên Thiên đình bán cho các cô tiên, bởi “Văn chương hạ giới rẻ như bèo” .
Có một điều rất ngộ nghĩnh là, các nước “tư bổn giẫy chết” không thấy nói đến chuyện sùng bái cá nhân . Chỉ có mấy anh XHCN là đề cập đến chuyện này thôi . Hô hào thật to mồm “chống tệ sùng bái cá nhân”, nhưng rồi lại sùng bái cá nhân hơn ai hết . Tự mình chửi lại mình , sao không biết ngượng mồm nhỉ ?!
( Nhớ có lần, ông GS Ngô Bảo Châu chỉ nói kiểu lấp lửng, đại ý là, người ta đã yên nghỉ từ lâu rồi, thì cứ để người ta yên nghỉ, cứ vực dậy làm gì . Thế mà, ông ấy bị mấy bác “cuồng” chửi te tua, không còn manh giáp . Đủ thấy, các bác này sùng bái mới ghê chứ ! )
Thời đức Phật (đức Chúa, đức Ala) còn sống, giao thông còn cách trở, ngôn ngữ là một cách trở khác nữa. Do vậy Đạo của các vị chỉ rất ít người biết. Nó chỉ lan tỏa sau khi các vị từ trần rất lâu. Nó vướt qua hàng rào biên giới và ngôn ngữ để được hàng tỷ người theo.
Sao lại đặt câu hỏi sùng bái cá nhân với các vị này?
Còn Stalin, Mao, Kim Nhật Thành được tung hô ngay khi còn sống, xây lăng ngay sau khi chết… Chả lẽ không phân biệt nổi giữa họ với đức Phật?
Có ai trong số họ di chức hỏa táng không?
@Cong Bo
“Thời đức Phật (đức Chúa, đức Ala) còn sống, giao thông còn cách trở, ngôn ngữ là một cách trở khác nữa. Do vậy Đạo của các vị chỉ rất ít người biết. Nó chỉ lan tỏa sau khi các vị từ trần rất lâu. Nó vướt qua hàng rào biên giới và ngôn ngữ để được hàng tỷ người theo.
Sao lại đặt câu hỏi sùng bái cá nhân với các vị này?”
Có thực là Đức Phật và Đức Chúa khi còn sống không có người tôn sùng không. Và các vị ấy là 1 người, không là cá nhân thì là gì.
Ala là Chúa Trời, Ngài không ở cõi Người ngày nào.
Không gì quý hơn độc lập tự do
Câu ấy hiện nay vẫn đúng.
VN là nước thuộc địa, trước hết cần độc lập.
Độc lập là nguyện vọng cả dân tộc.
Sau độc lập phải có Tự Do.
Đó là nguyện vọng của từng người dân
Đến nay mỗi người dân vẫn cần và càng cần tự do.
Lẽ ra, phải dựa vào câu này mà đòi tự do, thì người ta lại chửi người phát ngôn câu ấy.
Không có chuyện “xã hội phân công”: tôi làm nghề A, anh làm nghề B. Tôi rất chán cái xã hội ấy
Mỗi người tự chọn lấy nghề của mình
Miễn là được xã hội chấp nhận.
Xã hội không phân công tôi làm nghề quét đường. Nếu vậy, phải cho tôi có quyền bỏ nghề này sau khi tôi tự cố gắng học nghề khác có thu nhập cao hơn
Còn như người theo Hồi giáo sùng bái Muhammad … thì có phải sùng bái cá nhân không …. thưa tác giả.
Xin lỗi. Tôi thiển nghĩ đạo là đạo mà đời là đời, đùng trộn lẫn 2 lãnh vực
khác nhau như thế rồi… bắt bẻ nhau, thưa ông MCX..
@Khach Quan
Thưa ông, Muhammad có phải là Người không. Và Đạo có tách khỏi Đời không.
Có lẽ ông là người vô thần nên ông hoàn toàn có
quyền nghĩ như thế, khác với người hữu thần ?
Cho mình xen vào một chút nhá :Nếu bảo người Hồi giáo sùng bái ông Muhammad thì hóa ra, người công giáo cũng sùng bái ông Chúa, người theo Phật giáo cũng sùng bái ông Phật, người theo đạo Cao đài rất sùng bái giáo chủ của họ là Phạm Công Tắc đấy ạ .
@Khach Quan
Hữu Thần nó cũng có nhiều loại: Đa Thần và Độc Thần, Nhiên Thần và Nhân Thần … thưa ông.
Chúng tôi một lần đã nói, nhiều người không phân biệt được Tín Ngưỡng và Tôn Giáo, một đằng thấy Linh Nghiệm thì tin theo, một đằng chỉ dựa vào Giáo Điều.
@Lú
Lẽ dĩ nhiên là vậy, nhưng tạm nêu một trường hợp.
Tự do tư tưởng ở chỗ nào khi bản thân cũng sùng bái một cá nhân nào đó, lại chỉ trích những người sùng bái một cá nhân nào đó khác mình. Và nếu bản thân vô thần, người ta sùng bái Mác-Lê cũng là quyền tự do cơ mà.
Các vị kêu gọi “khai phóng” nhưng thực ra toàn thể hiện “độc tài” mà thôi.
Cũng cần nói thêm, tác giả Nguyễn Thông và Lường Tú Tuấn (Thái Hạo) là người theo Công Giáo.