Ai là trọc phú?

Hoàng Tuấn Công

10-6-2023

1- TRỌC PHÚ TRONG TIẾNG HÁN

Trọc phú 濁富 là một từ Việt gốc Hán, vốn chỉ kẻ làm điều bất chính mà giàu có (chữ trọc 濁 đây có nghĩa là tham lam, ti tiện, bẩn thỉu)[1]; trái nghĩa với trọc phú là thanh bần 清貧 (nghèo mà trong sạch, lương thiện):

Hán ngữ đại từ điển (La Trúc Phong chủ biên – Hán ngữ đại từ điển xuất bản xã – 1993) giảng “trọc phú: bất nghĩa nhi phú. Dữ “thanh bần” tương đối”, nghĩa là: “trọc phú: bất nghĩa mà giàu, đối nghĩa với “thanh bần” [濁富: 不義而富. 與 “清貧” 相對].

“Bất nghĩa” trong cách giảng của Hán ngữ đại từ điển được hiểu là những việc làm không chính đáng, không hợp nghĩa lý nói chung. Ví dụ “bất nghĩa chi tài” 不義之財 chỉ của cải có nguồn gốc bất nghĩa mà có. Từ điển này trích dẫn ngữ liệu:

– Trọc phú chẳng bằng thanh bần [Trọc phú mạc như thanh bần – 濁富莫如清貧]. Câu này được diễn giải rõ nghĩa là: Giàu mà bất nghĩa chẳng bằng nghèo mà thanh sạch.

– Thà thanh bần mà an vui, còn hơn trọc phú mà chịu nhiều lo lắng. [Ninh khả thanh bần tự lạc, bất tố trọc phú đa ưu – 寧可清貧自樂,不做濁富多憂].

2- TRỌC PHÚ TRONG TIẾNG VIỆT

– Việt Nam tự điển (Hội Khai trí Tiến đức) xuất bản 1931, và Hán Việt từ điển (Đào Duy Anh) xuất bản 1932, giảng như sau (trích lần lượt):

– “trọc-phú • Nói người giàu mà không có vẻ thanh-nhã <>Bọn trọc phú.”.

– “trọc phú: Người giàu mà tính khí đê tiện”.

Theo nghĩa hiện thời, thì sau gần 100 năm, “trọc phú” trong tiếng Việt hầu như không có gì thay đổi. Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê – Vietlex. Bản có chú chữ Hán cho những từ Hán Việt) giảng: “trọc phú • 濁富 d. người giàu có mà dốt nát, bần tiện. gã trọc phú ~ “Một bên biết việc, dám làm, lại nghèo; một bên trọc phú văn dốt vũ rát …” (Đào Vũ).

Ở một vài cuốn từ điển tiếng Việt khác, ngoài nghĩa “Việt dụng”, chúng ta hãy còn thấy rơi rớt nghĩa vốn có của “trọc phú” trong tiếng Hán:

– Việt Nam tự điển (Lê Văn Đức – Sài Gòn 1970): “trọc phú • tt. Giàu mà nhơ-bẩn. • dt. (thth) Người giàu mà dốt, ít hiểu biết : Tay trọc-phú”.

– Từ điển Việt Nam phổ thông (Đào Văn Tập – Sài Gòn 1951): “trọc-phú • Kẻ giầu có mà không trong sạch; thường chỉ kẻ giầu mà thất-học <> hạng trọc-phú”.

Nghĩa “giàu mà nhơ-bẩn” và “kẻ giầu có mà không trong sạch” mà hai cuốn từ điển trên đây giảng có nghĩa tương tự như “bất nghĩa nhi phú” (giàu mà không trong sạch; làm điều bất nghĩa mà giàu) trong tiếng Hán.

3- AI LÀ TRỌC PHÚ?

Với nghĩa gốc trong tiếng Hán, thì tham quan ô lại, dù có học thức đến đâu, giàu sang thế nào, thì vẫn có thể bị gọi là “trọc phú”, bởi nguồn gốc tài sản bất minh, do làm điều bất chính mà có. Trong tiếng Việt hiện thời, nghĩa này không tồn tại.

Vậy lí do nào khiến “trọc phú” vốn chỉ kẻ “bất nghĩa mà giàu”, lại trở thành “giàu có mà ti tiện, bẩn thỉu, dốt nát” trong tiếng Việt? Điều này có nguyên nhân là kẻ bất tài, dốt nát, ti tiện thường chọn, và tất phải chọn con đường bất chính, để trở nên/mới trở nên giàu có. Và khi kẻ “trọc phú” trở nên giàu có một cách nhanh chóng, trong khi không kịp bù lấp sự thiếu hụt về văn hoá, thì thường phô phang cái sự giàu một cách thô thiển; phú mà không quý, giàu mà không sang.

Trong thực tế, cái sự “trọc phú” hay “thanh lịch”, không căn cứ vào nguồn gốc xuất thân, dốt nát, hay giỏi giang, địa vị hay bằng cấp, mà là biểu hiện cụ thể của “cách chơi”, cách sống. Từ nhà cửa, bài trí nội thất, nói năng, giao tiếp, cho đến quần áo, trang sức, cách tiêu tiền, mua sắm…đều có thể toát lên cái chất “trọc phú” của chủ nhân.

Lắm khi “trọc phú” hay không, còn phụ thuộc vào sự quan sát, nhận xét ấy đến từ đâu. Với kẻ này, thì việc treo hàng ngàn giò lan trên tầng thượng của toà lâu đài là đẹp, nhưng với người khác, đó là lối chơi của kẻ trọc phú. Với người này, chủ nhân ngồi lút trong một bộ bàn ghế to tổ chảng, đục đủ 12 con giáp, có giá tới cả tỉ đồng, là sang, nhưng trong mắt kẻ khác, anh ta chỉ là kẻ trọc phú không hơn không kém…

Bằng cấp, trình độ học vấn có khi không tỉ lệ thuận với trình độ thẩm mĩ, học thức. Thế nên, với hai chữ “trọc phú”, thì dù là giáo sư, tiến sĩ, nghệ sĩ, hay kẻ quyền cao chức trọng, nhà nọ nhà kia, quan văn hay quan võ… đều có thể trở thành “nạn nhân của chính mình”. Theo đây, trong thực tế, có vô vàn những cách chơi, cách thể hiện mà chủ nhân dù giàu có, nhưng thiếu cái nền văn hoá cơ bản và kiến thức thẩm mĩ nói chung, nên đã vô tình tiết lộ cái chất “trọc phú” ra trước bàn dân thiên hạ một cách say sưa, hãnh diện, mà không hề hay biết.

Như vậy, nếu như trong tiếng Hán, “trọc phú” nói lên con đường làm giàu bất chính, nguồn gốc tài sản bất minh của chủ nhân, thì trong tiếng Việt, trọc phú lại ám chỉ tính cách, trình độ kẻ giàu mà dốt nát, thiếu văn hoá.

4- “PHÚ” MÀ KHÔNG “TRỌC”

Vậy, muốn làm thế nào để thoát nghèo, và thoát luôn được hai chữ “trọc phú”?

Có lẽ không gì bằng thực hiện theo lời của cụ Phan Châu Trinh: “CHI BẰNG HỌC”! Mà học ở đây là để làm giàu chính đáng, mở mang kiến thức, hiểu biết cho chính mình, chứ không phải học để lấy bằng cấp. Điều này không dùng tiền để mua được.

Và điều cuối cùng cần nói thêm. Có lẽ căn cứ những gì diễn ra trong thực tế, ngoài giữ nguyên nghĩa Việt dụng, thì nghĩa gốc Hán của “trọc phú” sẽ dần dần được “sống lại”, để đảm đương nhiệm vụ cũ trong thời kì mới chăng?

_____

Chú thích: Trong Từ điển từ và ngữ Việt Nam, GS Nguyễn Lân đã sai khi giải thích chữ “trọc” trong “trọc phú” có nghĩa là “đục” (Lỗi này chưa được nêu ra trong cuốn “Từ điển tiếng Việt của GS Nguyễn Lân – Phê bình và Khảo cứu” – Hoàng Tuấn Công – NXB Hội Nhà văn, 2017).

Bình Luận từ Facebook

6 BÌNH LUẬN


  1. Sau Sách đỏ bác MAO, bác TẬP nay đang muốn nhồi chủ nghĩa xẢ hÔi nặc tương Tàu vào trí tuệ nhân tạo ‘made in china’ …. HỄnh hẢo hỂnh hÃo !!!!

    **************************


    Quỹ đạo cộng sản tai hại ở Việt Nam như con đường Ray mà Hồ Chí Minh đã thiết kế, các Tổng Bí thư khác chẳng qua là người lái con tàu trên đường Ray đã bắc sẵn. Không thể lên án kẻ lái tàu mà lại vinh danh kẻ đã bắc đường Ray! Một đường Ray làm tan nát Dân tộc và rơi vào vòng tay Tàu Cộng.
    Hà Sĩ Phu

    Tặng nữ tác giả Đỉnh cao tr..ói l..ọi đầy thiên đàng mù bồng n..ai chột – người mang tâm bệnh nặng về hội chứng thủ đô thụy điển (tình cờ có bà cụ già Thụy Điển ước mong ước gì làm Người Việt Nam như Anh thư Cấn thị Thêu sinh 2 con Anh hùng, Anh hùng Lý Tống HAY Anh hùng Trần Kim Anh HOẶC Chí sĩ NGÔ KỶ tại sao lại không ????)

    Bác học **** đi đầu ngành Thông minh Nhân bản
    Cũng đành bó tay vui chọn rũ áo về từ quan
    Nghẫm ra gốc gác + Văn minh Nhà Thông thái
    Cháu ruột Cụ Boole + Vương quốc Sương mù Anh
    Ngay cả bậc Đại Thiên tài của thiên tài Thế giới
    Đến từ Nam Phi xứ biết Hòa giải Trắng-Đen
    Bộ óc siêu việt tay không NASA khiếp kỳ phùng địch thủ
    Một mình một ngựa xây bao Công nghệ cao tập đoàn
    Kính trọng Anh nhất vẫn là cho Chim tuýt toét nói tất
    Mọi người có quyền Tự do Ngôn luận vào luận bàn
    Chớ đâu phải thằng chủ cướp fuc*kbook từ hai bạn
    Chạy qua Tàu cùng vợ xẩm gốc Vệ bưng bô Tập ban
    Còn Đại Thiên tài kia tay di dân Nam Phi phất từ tay trắng
    Chưa kể Tấm lòng cùng Đức trí tiến lên cùng Dân Mỹ Nhân gian
    Jack Ma ngồi bên đúng ngựa mây mã vân ngô cẩu
    Sáng tạo gì đâu sao cóp chép cùng 15 triệu kỹ sư Tàu
    Thầy Mỹ dạy nghề từ Đặng qua bưng bô trên lưng ngựa
    Đội mũ cao bồi + quà về đánh vỡ trán đồng chấy Vệ đớn đau
    Thiên thời đúng dịp Toàn cầu hóa cần công xưởng Thế giới
    Giấc mơ Trun..g c..uốc Đại Hán..g đỏ bành trướng chóng mau
    Lắm nước ngay Nga giờ sa 1 Đai 1 Đường 1.000.000 bẫy
    Đại dịch siêu vi Trun..g c..uốc gieo rắc phá toang Năm châu
    Ma-cà-rồng + Lula +… ngay cả gà chọi nguyen tien-zung Nghé bảo Tr…âu
    Nhà t(o)Án học Tây mới đui gốc Vệ + bọn chính Chị chính Em hoạt đầu
    Bò qua liếm đ..ít bú ch…im bưng bô cho Hồng đế Tập + cho sinh viên Khựa

    Bác học đi đầu ngành Thông minh Nhân bản
    Cũng đành bó tay vui chọn rũ áo về từ quan
    Trong khi bọn đến học mót đem về tha hồ áp dụng
    Biến cả nước Tàu thành nhà tù khổng lồ cùng lân bang
    Tây Tạng Tân Cương ngày đêm thông minh nhân tạo theo dõi
    Đến vào cầu tiêu máy nhận dạng xem tiết kiệm cả khách hàng
    Cho điểm chỉ số xã hội như cai tù quản giáo cai ngục giữ hang
    Vạn lý Trường thành nay hóa thành Tường Lửa lọc ngăn chận
    Chưa kể Tàu đang nhồi mao-ít mao-nhiều thành xúc xích lưu bang
    Cho thêm chút tương tư tưởng Tập chút cháo khổng chết tuyên giáo
    Cứ nhìn hồng vệ binh cái nhí gần chết vẫn nhớ mùi bác Mao thưởng ban
    Cứ nhìn nạn nhân bộ đội cái vú to mắt ướt lò tôn vẫn thèm cái của bác
    Gần 7 bó còn thủ dâm văn nô viết Đỉnh cao chói lọi đêm trắng tuyết hàn

    Giờ Sách đỏ Mao nhồi nhân Tập vào thông minh nhân tạo như máu lợn
    Thành món dồi lợn Tề tiết canh Vệ lòng heo lún phún với lá đa ngan !!!!
    Xưa vác AK chệt chống Mỹ cứu Tàu nay tương thích xã hÔi AI công cụ cho TẬP
    Cố tẩy não cải tạo ra một bộ lọc ÓC ở đầu vào + đầu ra phần cứng lẫn mềm !!!!

    Vạn lý Trường thành nay hóa thành Tường Lửa lọc ngăn chận
    Chưa kể Tàu đang nhồi mao-ít mao-nhiều thành xúc xích lưu bang
    Cho thêm chút tương tư tưởng Tập chút cháo khổng chết tuyên giáo
    Cứ nhìn hồng vệ binh cái nhí gần chết vẫn nhớ mùi bác Mao thưởng ban
    Cứ nhìn nạn nhân bộ đội cái vú to mắt ướt lò tôn vẫn thèm cái của bác
    Gần 7 bó còn thủ dâm văn nô viết Đỉnh cao chói lọi đêm trắng tuyết hàn

    Giờ Sách đỏ Mao nhồi nhân Tập vào thông minh nhân tạo như máu lợn
    Thành món dồi lợn Tề tiết canh Vệ lòng heo lún phún với lá đa ngan !!!!
    Xưa vác AK chệt chống Mỹ cứu Tàu nay tương thích xã hÔi AI công cụ cho TẬP
    Cố tẩy não cải tạo ra một bộ lọc ÓC ở đầu vào + đầu ra phần cứng lẫn mềm !!!!


    Cứ nhìn nạn nhân bộ đội cái vú to mắt ướt lò tôn vẫn thèm cái của bác
    Gần 7 bó còn thủ dâm văn nô viết Đỉnh cao chói lọi đêm trắng tuyết hàn
    Chú hề ‘nguyễn ái c..uốc’ ôm cục gạch hấp nóng sau ngày công nhân quét tuyết
    Có ai ngờ hắn định giết ngay cả ngố nghế 3 lão kiều bào chứa hắn ân nhân
    Hư cấu văn chương bệnh hoạn hoang tưởng thiên đàng mịt mù bệnh tưởng !
    Thêm giải Nô-beo đang chờ trong phòng đợi lại thêm tranh cãi đến trăm năm !!!!

    Vạn lý Trường thành nay hóa thành Tường Lửa lọc ngăn chận
    Chưa kể Tàu đang nhồi mao-ít mao-nhiều thành xúc xích lưu bang
    Cho thêm chút tương tư tưởng Tập chút cháo khổng chết tuyên giáo
    Cứ nhìn hồng vệ binh cái nhí gần chết vẫn nhớ mùi bác Mao thưởng ban
    Cứ nhìn nạn nhân bộ đội cái vú to mắt ướt lò tôn vẫn thèm cái của bác
    Gần 7 bó còn thủ dâm văn nô viết Đỉnh cao chói lọi đêm trắng tuyết hàn
    Giờ Sách đỏ Mao nhồi nhân Tập vào thông minh nhân tạo như máu lợn
    Thành món dồi lợn Tề tiết canh Vệ lòng heo lún phún với lá đa ngan !!!!
    Xưa vác AK chệt chống Mỹ cứu Tàu nay tương thích xã hÔi AI công cụ cho TẬP
    Cố tẩy não cải tạo ra một bộ lọc ÓC ở đầu vào + đầu ra phần cứng lẫn mềm !!!!
    Con cháu bác HÙ ngày đêm quanh năm kênh truyền hình phim sử Tàu tẩy sạch óc
    Kỷ niệm Thăng Long 1000 Năm nhờ Tàu làm phim ảnh Vua ta lạc lối về T(b)ắc Kinh

    ***** Bác học đi tiên phong về khoa Thông minh Nhân bản chính là Giáo sư Hinton là chắt của nhà toán học và giáo dục Mary Everest Boole và chồng bà, nhà luận lý học George Boole, công trình của Boole đã đặt ra nền tảng cho Khoa học Máy tính Hiện đại.

    Một cụ cố khác của Giáo sư Hinton là bác sĩ phẫu thuật và tác giả James Hinton, là cha của nhà toán học Charles Howard Hinton. Cha của Giáo sư Hinton là nhà côn trùng học Howard Hinton.

    Tên đệm của Giáo sư Hinton lấy từ một người họ hàng khác, George Everest, Tổng giám sát viên của Ấn Độ, người đời đã lấy tên đặt cho ngọn núi cao nhất Thế giới trong dãy Hy Mã Lạp Sơn
    Giáo sư Hinton là cháu trai của nhà kinh tế học Colin Clark

  2. Trọc phú theo nghĩa VN dùng là người giàu nhưng lòng dạ bẩn thỉu.Bẩn thỉu là không trong sáng là ĐỤC ( trong câu ” nước đục (dơ bẩn)nước trong (sạch sẻ)”.Phê bình Nguyễn Lân ,trọc là đục là sai ,có thật là sai không ?).
    Là người VN ,ta dùng trọc phú hay một chữ Han nào cũng phải theo nghĩa VN.Như “Phản ảnh ” VN dùng đúng ra là “phản ánh ” Va phản ánh không sai vì VN dùng như vậy rồi .
    Như nghĩa trên ,trọc phú có thể gán cho bất cứ tên nhà giàu nào làm ăn mánh mung,bóc lột ,lừà lộc,phỉnh gạtkhông nói có có nói không ,chen ép đẻ bốc lột ,đẻ kiếm lợi trên kẻ nghèo làm lợi cho mình .Có nghia là vó vét về mình. Và bởi vậy cay CS mới trồi lên ,đam chồi nẩy lọc ,thu hút bọn cùng đinh vói giả dối “bao lơi quyền chắc qua tay mình . Và giai cấp công nhân ,trí thức có lòng và một số người giàu hưởng ứng và Hồ Dâm mới thành công. Đây là sự thành công dựa trên lừa lọc dối trá ,nowsis láo không chớp mắt ,không đỏ mặt .Và điều này ai trong chúng ta cũng thấy ,Bọn cs này bay giờ là những trọc phú ,mất nhân tinh/TBT Tr.bắt chứớc tên TCBinh đốt lò diệt tham nhũng ,nhưng “diệt hét lây ai làm việc ” vả lại bản thân cung chẳng trong sạch gì ,nên cung như TCB ,lấy có Diệt tham nhũng chỉ là Diệt kẻ đối lập với mình .
    Nói về nước Mỹ ông Cựu TT 45 HK có thể xem như trọc phú vi ông ta có đủ các yếu tố cấu thành một trọc phú (trốn thuê,lừa sinh viên,quyên tiền khi có gì xảy ra cho ông ta,ngoài ra chơi vói kẻ thù có lợi cho ông ta và g đ,,,nghía là không từ thủ đoạn nào đẻ kiêm tiên bỏtúi kể cả tiền chơi (gái)
    cũng quỵt. Cho nên có thể coi ông ta là một trọc phú. :không nghỉ tới dân;nước ,chỉ nghĩ tới mình ,cho mình vì mình…(không vì mọi người mà bắt mọi người vì mình)
    Tóm lại trọc phú là một gả nhà giầu sống toàn trong nước ĐỤC.

  3. Hề… hề…,
    1. Hoàng Tuấn Công giỏi chữ Hán đến vậy mà quên bu nó rằng: “Trọc” theo nghĩa Hán Việt có nghĩa là “Đục – KHÔNG TRONG”, vì thế, TRỌC PHÚ chính là từ để chỉ bọn LÀM GIẦU TỪ NHỮNG PHI VỤ PHI PHÁP (bọn làm giầu bất chính)
    2. Nhân gian (khi nói về một kẻ nào đó thanh minh rằng mình giầu có là từ việc buôn chổi đót hoặc vài lần ra chợ bán rau), thì đều chỉ ra rất rõ rằng bọn chúng CHÍNH LÀ NHỮNG KẺ BUÔN GIAN BÁN LẬN VÀ HÀNH NGHỀ BẰNG LỖ MỒM (BUÔN BÁN BẰNG MỒM LÔ*N)

    • Bổ sung:
      1. Tạ Duy Anh có đưa ra một thuật ngữ cực hay: GIAI CẤP VÔ VÀN SẢN.
      2. Bọn BẦN CỐ NÔNG và bọn VÔ SẢN LƯU MANH, phọt một cái, chui vào được GIAI CẤP VÔ VÀN SẢN thì chính chúng là TRỌC PHÚ đó!!

    • Bổ sung tiếp: Thưa học giả Hoàng Tuấn Công, trong lúc viết bài này, ông đã dùng quá nhiều từ điển để giải nghĩa về TRỌC nhưng chưa chuẩn. Xin hỏi: ông đã biết tới cụm từ GIAI CẤP VÔ VÀN SẢN chưa ạ!!?

BÌNH LUẬN

Xin bình luận ở đây
Xin nhập tên của bạn ở đây