Tác giả: Sergii Marchenko, Bộ trưởng Tài chính Ukraine
Cù Tuấn, dịch
16-1-2023
Một năm trước, nền kinh tế Ukraine đang trên đà phát triển mạnh mẽ với tỷ lệ nợ trên GDP dưới 50% và thâm hụt ngân sách là 3,5%. Rồi đến ngày 24 tháng 2, kéo theo đó là một cuộc chiến toàn diện. Chúng tôi đang ở trong một thực tế mới, với những nhu cầu tài chính rất khác.
Các quỹ đầu tư lẽ ra phải được hướng tới các mục tiêu môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp, phát triển bền vững và tăng cường khả năng cạnh tranh của đất nước đã được chuyển hướng sang các mục đích quốc phòng, nhân đạo và hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi chiến tranh. Và đến năm 2023, Ukraine đã bố trí khoảng 50% ngân sách nhà nước cho an ninh, quốc phòng.
Chiến tranh hàng tháng đã biến Ukraine từ một quốc gia có các chỉ số tài chính ổn định và đầy hứa hẹn, trở thành một quốc gia tập trung mọi nguồn lực vào cuộc chiến trong khi phải đối mặt với những hậu quả kinh tế nghiêm trọng: Suy giảm kinh tế 30%, lạm phát khoảng 28%, có tới 8 triệu người tị nạn, tỷ lệ thất nghiệp khoảng 30%, và hàng trăm doanh nghiệp và ngành công nghiệp bị phá hủy hoặc hư hại.
Kể từ khi Liên bang Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, chúng tôi đã thực hiện các biện pháp nhằm ổn định kinh tế vĩ mô và tích lũy các nguồn tài chính để bảo vệ nhà nước của mình. Mặc dù hoạt động kinh doanh ở Ukraine gần như bị tê liệt trong tháng đầu tiên của cuộc chiến, nhưng chúng tôi bảo đảm rằng hiện nay chỉ có 10% doanh nghiệp không hoạt động. Và các hệ thống kinh tế và tài chính của chúng tôi đang hoạt động đầy đủ.
Hệ thống tài chính Ukraine đã hoạt động hết công suất kể từ cuộc xâm lược. Thu ngân sách đã tăng 20% kể từ tháng Tư. Chúng tôi bắt đầu phát hành trái phiếu chiến tranh. Tất cả các chi phí xã hội, lương hưu, tiền lương của giáo viên và nhân viên y tế, cũng như lĩnh vực an ninh và quốc phòng, đã được tài trợ.
Khi Nga bắt đầu xâm lược, các đối tác quốc tế đã xác minh mức thâm hụt ngân sách của chúng tôi là 5 tỷ đô la mỗi tháng, cho đến hết năm 2022. Tính đến đầu tháng 12, chúng tôi chỉ nhận được hơn 28 tỷ đô la trong số 50 tỷ đô la cần thiết và Ngân hàng Quốc gia Ukraine đã phải in thêm số tiền trị giá 12 tỷ đô la.
Năm 2023, thâm hụt ngân sách nhà nước của Ukraine sẽ lên tới 38 tỷ USD. Các cuộc tấn công bằng tên lửa lớn liên tục trên khắp Ukraine đồng nghĩa với việc chi phí tái thiết và thiệt hại kinh tế sẽ tiếp tục tăng vào năm 2023.
Sự hỗ trợ của các đối tác quốc tế sẽ đóng một vai trò quan trọng trong cách chúng tôi vượt qua năm ngân sách 2023. Chúng tôi hoan nghênh ý định của Hoa Kỳ tiếp tục cung cấp các khoản tài trợ cho Ukraine, cũng như đề xuất của Ủy ban Châu Âu về việc khởi động một chương trình hỗ trợ tài chính vĩ mô toàn diện mới cho Ukraine vào năm 2023. Nhưng khi chiến tranh kéo dài, điều này không đủ.
Các nền kinh tế lớn và các tổ chức tài chính quốc tế cần tìm ra các công cụ và giải pháp mới — và không chỉ cho Ukraine. Khi một quốc gia thấy mình bị tấn công, quốc gia đó cần sự hợp tác liên tục và tham gia liên tục. Việc học hỏi kinh nghiệm điều phối viện trợ quân sự tại Căn cứ không quân Ramstein ở Đức và điều phối hỗ trợ tài chính cho Ukraine cũng như giải quyết các nhu cầu tài chính tức thời đã khiến Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Thủ tướng Denys Shmyhal đề xuất một nền tảng điều phối tài chính mới. Ý tưởng phát triển nền tảng này là thường xuyên đưa các quốc gia thành viên G-7 và các tổ chức tài chính quốc tế vào bàn đàm phán—nhằm tạo điều kiện chia sẻ thông tin về các dự báo và phát triển chính, cũng như bảo đảm kênh hỗ trợ tài chính kịp thời và hiệu quả từ nhiều nhà tài trợ khác nhau. Hình thức hợp tác này sẽ giúp giải ngân hiệu quả hơn.
Với Ukraine là đồng chủ tịch, nền tảng này có thể phát triển các cơ chế hiệu quả và bền vững để điều phối hỗ trợ tài chính cho Ukraine, cũng như một mô hình có giá trị cho các quốc gia khác sử dụng trong tương lai.
Cuộc chiến Nga-Ukraine không chỉ ảnh hưởng đến nền kinh tế Ukraine. Hậu quả kinh tế đã lây lan ra toàn cầu. Nhiều quốc gia đang phải đối mặt với lạm phát cao nhất trong nhiều thập kỷ, chi phí năng lượng khổng lồ và các mối đe dọa suy thoái.
An ninh lương thực và khủng hoảng năng lượng sẽ mang lại nhiều cái chết và nhiều đau khổ trên khắp thế giới. Chúng ta phải hợp tác chặt chẽ hơn để hướng tới một giải pháp cho tất cả chúng ta.
