Thay đổi phương thức chống tham nhũng để không bị “hao mòn nhân cách”

Nguyễn Ngọc Chu

28-12-2022

A. Thời nào cũng có tham nhũng. Nhưng mức độ tham nhũng rất khác nhau tuỳ thuộc vào thể chế. Thể chế lành mạnh thì tham nhũng ít. Thể chế bệnh tật thì tham nhũng phát triển. Tham nhũng làm suy yếu đất nước. Tham nhũng làm nhân dân khốn khổ. Cho nên, bất cứ thời nào, nhân dân cũng ủng hộ chống tham nhũng, mọi tiến bộ về chống tham nhũng đều được hoan nghênh.

Những năm gần đây, công cuộc chống tham nhũng được tiến hành quyết liệt. Kết quả là các cán bộ cao cấp bị vào tù và mất chức mỗi ngày thêm nhiều. Một mặt là thấy được mặt tích cực của công cuộc chống tham nhũng. Nhưng mặt khác, là nỗi lo. Mà lo lớn hơn mừng.

Không phải lo rằng “kỷ luật hết thì lấy ai làm việc”. Mà lo vì cách chống tham nhũng hiện nay, dù tiến hành quyết liệt đến đâu, mạnh mẽ đến đâu cũng không làm thuyên giảm tham nhũng. Bởi vì “bốc thuốc không trúng bệnh” – chưa chống tham nhũng tại nguồn gốc sinh ra tham nhũng.

Nếu quả đúng như dư luận đang lan truyền, rằng Phó thủ tướng (PTT) Phạm Bình Minh và PTT Vũ Đức Đam sẽ nghỉ hưu trong năm tới vì liên quan đến trách nhiệm trong đại dịch Covid -19, thì phải nghĩ đến phương thức khác về chống tham nhũng.

Rõ ràng, trước đại dịch Covid -19, dư luận xã hội đã dành cho PTT Phạm Bình Minh và PTT Vũ Đức Đam những đánh giá khá tích cực. Đó là hai vị cán bộ lãnh đạo cao cấp, ở một phương diện nào đó, đã thể hiện là có trí tuệ trong công việc, và chưa thấy bị ca thán về phẩm chất.

Câu hỏi hiển nhiên là: Khi mà tham nhũng trù mật khắp mọi nơi, những người như PTT Phạm Bình Minh và PTT Vũ Đức Đam đều dính tiêu cực, thì có ai trong số cán bộ lãnh đạo cấp cao không dính tiêu cực?

Câu hỏi không tránh khỏi là: Lĩnh vực mà PTT Phạm Bình Minh và PTT Vũ Đức Đam quản lý không phải là lĩnh vực nhiều tài chính nhất mà còn có nhiều tiêu cực lớn, vậy thì những lĩnh vực có nguồn tài chính khủng thì tiêu cực sẽ lớn đến mức như thế nào?

Tham nhũng ở nước ta đang biến thành quốc nạn nguy hiểm. Quốc nạn nguy hiểm vì nó tồn tại trù mật khắp mọi nơi, ở mọi ban ngành, ở mọi cấp độ từ trung ương cho đến địa phương.

Mức độ tham nhũng của từng trường hợp cụ thể hay từng lĩnh vực có khác nhau. Nhưng nhìn chung trên toàn quốc, nếu ký hiệu mức độ tham nhũng là x% tổng kinh phí, thì từ đó có thể ước lượng được tổng số tiền bị tham nhũng ở mỗi đơn vị.

Ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2022 dự kiến tổng chi cho trung ương là 1.087.032 tỷ đồng. Trong đó, các Bộ, cơ quan trung ương là 536.953,208 tỷ đồng. Tương ứng với một số Bộ như sau:

Bộ Quốc phòng: 171.502,56 tỷ đồng

Bộ Công An: 95.598,95 tỷ đồng

Bộ Giao thông: 69.053,273 tỷ đồng

Bộ Lao động và thương binh xã hội: 34.839,815 tỷ đồng

Bộ Tài Chính: 22.449,32 tỷ đồng

Bộ Nông Nghiệp và phats triển nông thôn: 11.962,71 tỷ đồng

Bộ Y tế: 11.282,15 tỷ đồng

Bộ Giáo Dục và Đào tạo: 6.521,427 tỷ đồng

Bộ Ngoại Giao: 3.132,62 tỷ đồng

Bộ Khoa học và Công nghệ: 2.777,23 tỷ đồng.

Số liệu trên không bao gồm các chương trình mục tiêu quốc gia. Số liệu trên không phản ánh được tổng tiền chi tiêu qua tay từng Bộ, vì một lượng tài sản khổng lồ hơn nằm trong các doanh nghiệp do Bộ quản lý. Viện dẫn số liệu để hình dung tóm lược nguồn NSNN chi trực tiếp cho Bộ. (Toàn bộ số liệu về NSNN năm 2022 có thể xem ở link này: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Tai-chinh-nha-nuoc/Nghi-quyet-40-2021-QH15-phan-bo-ngan-sach-trung-uong-nam-2022-495732.aspx?).

Lĩnh vực Khoa giáo mà PTT Vũ Đức Đam phụ trách có nguồn kinh phí nhỏ hơn so với công nghiệp và các mảng khác. Lĩnh vực Ngoại giao của PTT Phạm Bình Minh phụ trách thì có kinh phí rất ít so với các Bộ khác (3.132,62 tỷ đồng), chỉ bằng 1/54,7 của Bộ quốc phòng, 1/30,5 của Bộ công an, và 1/22 của Bộ giao thông.

Đây không phải đưa ra lý lẽ để biện hộ cho PTT Phạm Bình Minh và PTT Vũ Đức Đam. Ai có tội thì phải chiếu theo pháp luật mà xử. Các lý lẽ và số liệu viện dẫn là để hình dung ra bức tranh thực về tương quan biên giới tài chính giữa các lĩnh vực, từ đó có thể mường tượng ra mức độ thất thoát.

B. Những khuôn mặt được dư luận đánh giá phần nào có trí tuệ, dường như sạch sẽ, cuối cùng cũng không tránh xa được tiêu cực.

Từ xa xưa, tiền nhân đã dạy: “ở bầu thì tròn, ở ống ống thì dài”. Trườn qua một đường ống dài thì chịu ảnh hưởng của không khí và nhiệt độ trong đường ống đó, nóng phải chịu nóng, lạnh phải chịu lạnh, thơm thì được thơm, không thơm thì chịu không thơm, bẩn thì phải lấm bẩn. Ai đi suốt từ cấp thấp nhất lên cấp cao nhất mà thoát khỏi được tác động của cơ chế?

Nếu tiếp tục cơ chế này thì sẽ còn mất nhiều cán bộ nữa. Dù là thầy giáo, bác sĩ hay nhà khoa học, khi bước vào con đường quan chức gồm nhiều quyền lực sẽ khó tránh khỏi tiêu cực. Vì cơ chế bị khuyết tật. Khuyết tật thúc đẩy tham nhũng. Những kẻ biết lợi dụng khuyết tật của cơ chế đã trở nên giàu có nhanh chóng kèm theo sự sa ngã của hàng loạt cán bộ cao cấp. Trong cơ chế hiện hành, ai bước lên thang bậc quyền lực mạnh cũng khó thoát khỏi tham nhũng, không tham nhũng kinh tế tiền bạc thì tham nhũng danh vọng, tham nhũng quyền lực, tham nhũng tình cảm; thậm chí tham nhũng nhiều thứ cùng một lúc. Đại dịch Covid -19 là một bằng chứng thực tế đau xót.

Từ đó để thấy, chống tận gốc tham nhũng là phải cải cách thể chế. Điều này đã được nhiều lãnh đạo cao cấp của nhà nước nhắc đến nhiều lần, nhưng chưa được triển khai trong thực tiễn.

C. VẬY PHẢI CẢI CÁCH NHỮNG ĐIỂM NÀO?

Rất nhiều điểm phải cách mạng. Sau đây là mấy ‘trụ cột’ cần gấp rút thay đổi căn bản.

1. CÁCH MẠNG VỀ TƯ PHÁP

Cai trị bằng pháp luật chứ không dựa vào đạo đức tự nguyện. Trị bằng pháp luật chứ không phải trị bằng ‘phê bình nghiêm khắc’ hay ‘cảnh cáo’. Càng không thể ‘tự phê bình’ hay ‘rút kinh nghiệm’.

Nhưng muốn pháp luật được thực thi nghiêm minh, thì pháp luật không chịu sự chi phối của bất cứ lực lượng nào, pháp luật phải độc lập với mọi quyền lực. Nghĩa là phải tiến tới một nền tư pháp độc lập. Nếu không có một nền tư pháp độc lập thì không thể chống được tham nhũng, nhất là tham nhũng quyền lực.

2. ĐỀ CAO ‘TRÁCH NHIỆM CÁ NHÂN’

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhiều lần nhắc đến ‘phân cấp, phân quyền’. Cần phải nói rõ thêm ‘trách nhiệm cá nhân’. Nói đến ‘trách nhiệm cá nhân’ là để khác với ‘quyết định tập thể’. ‘Quyết định tập thể’ thì sẽ khó pháp trị. ‘Quyết định tập thể’ chỉ để cho một số tình huống cụ thể. Còn trong điều hành hàng ngày thì ‘trách nhiệm cá nhân’ là thống soái.

Đừng nghĩ rằng đề cao ‘trách nhiệm cá nhân’và giảm vai trò ‘quyết định tập thể’ thì sẽ dẫn đến lũng đoạn quyền lực, độc tài. Vì ‘trách nhiệm cá nhân’ được kiểm soát bằng luật pháp. Còn ‘quyết định tập thể’ làm cho luật pháp khó thực thi. Chống lũng đoạn cá nhân dễ hơn chống lũng đoạn tập thể, dễ hơn chống lũng đoạn cá nhân núp bóng tập thể.

3. CẢI CÁCH THỂ THỨC BỔ NHIỆM CÁN BỘ

Vì đề cao ‘trách nhiệm cá nhân’ là dồn quyền lực trong điều hành hàng ngày cho cá nhân, nên lựa chọn cá nhân đứng vào những vị trí có nhiều trách nhiệm quan trọng (cấp độ 1) thì phải được quyết định bởi trí tuệ của số đông, chứ không quyết định bởi số ít.

Còn khi đã chọn được cá nhân vào vị trí cấp độ 1 bởi trí tuệ số đông rồi, thì cá nhân đó được quyền lớn trong lựa chọn cấp dưới (cấp độ 2) để điều hành.

Cách bổ nhiệm cán bộ của chúng ta hiện nay được quyết định bởi số ít cho cả hai cấp độ 1, 2 nêu trên. Cán bộ cấp độ 1 được quyết định bởi số ít nên không đủ độ tin cậy, dẫn đến dù nhân sự đã được xem ‘xét kỹ lưỡng’ nhưng vẫn nhiều người rơi vào vòng lao lý. Nhân sự Đại hội XII làm rất kỹ nhưng vẫn nhiều Uỷ viên Trung ương (UVTƯ) vào tù. Rút kinh nghiệm, nhân sự Đại hội XIII xem xét kỹ hơn nhưng vẫn nhiều UVTƯ tiếp tục bị kỷ luật.

Còn cán bộ cấp độ 2 vẫn do tập thể số ít quyết định, nên cấp trên không điều khiển được cấp dưới, vì không có quyền bổ nhiệm, không có quyền cách chức.

Tóm lại, tập thể số ít quyết định nhân sự cấp độ 1 thì không đủ tin cậy. Tập thể số ít quyết định nhân sự cấp độ 2 thì trở thành “thọc gậy bánh xe”. Kết quả cuối cùng là hiệu quả công việc kém.

4. GẮN TRÁCH NHIỆM VỚI QUYỀN LỢI

Đề cao ‘trách nhiệm cá nhân’ thì phải gắn với quyền lợi. Ngoại trừ ‘độc lập dân tộc, toàn vẹn lãnh thổ’, còn lại, không ai chịu trách nhiệm đến mức bị mất mạng và lao tù mà không có danh lợi. Cho nên, ‘trách nhiệm’ luôn đi đôi với ‘quyền lợi’. Quan niệm dựa vào ‘lý tưởng’, ‘ý thức tự giác’, ‘lòng yêu nước’… sẽ hoàn toàn phá sản trong điều hành kinh tế thời bình.

Nên nhớ rằng, cán bộ cấp độ 1 đại diện cho tài sản Nhà nước, nên nếu không gắn trách nhiệm với quyền lợi thì tài sản Nhà nước sẽ còn bị tiếp tục thất thoát nhiều nữa.

Còn nhiều điều cần phải thay đổi mà không thể đề cập ở đây. Có kể ra mà nơi có quyền thay đổi vẫn chưa chịu thay đổi thì cũng chưa giải quyết được vấn đề. Chống tham nhũng là điều rất cần và luôn được hoan nghênh. Quan trọng hơn là tiêu diệt nguồn gốc tham nhũng. Quan trọng nữa là không làm con người bị hư hỏng.

Xót xa, vì những người có nhân cách, sau khi bước vào con đường quan chức, đều chịu ‘hao mòn nhân cách’. Bao nhiêu người đã xa cách người thân, mất thầy giáo, mất bạn bè vì cơn cuồng phong ‘hao mòn nhân cách’? Nếu cơn cuồng phong ‘hao mòn nhân cách’ tiếp tục “càn quét” nhiều năm nữa thì hoạ càng thêm lớn.

Phải kêu to lên, vì cơn cuồng phong ‘hao mòn nhân cách’ làm suy yếu Dân Tộc.

Bình Luận từ Facebook

8 BÌNH LUẬN

  1. CÁI TỔ TAM TÂM Trần Phú, Nguyễn Ái Quốc và Lê Hồng Phong còn đầy “QUỶ cách MA cách”
    cùng nhau “quất” chị trường Nguyễn thị Minh Khai HÈN CHI CÁC CHÁU xuất thân từ Trường Trung học Phổ thông Nguyễn Thị Minh Khai (Tên cũ: Trường nữ Gia Long, Trường nữ sinh Áo Tím; tên khác: Miki) ĐẸP GÁI thì Hoa hậu thế g……………………………….iới RỒI THÀNH cô dâu Đài Loan THOÁT Y VŨ cho các lão già Thòng qua QUẢNG NÔM cưới gái trẻ + XÍ GÁI thì Hoa hậu ĐẤT THÉP THÀNH CHÌ C..ủ Ch…i RỒI THÀNH ô sình Bắc Kinh


    Đảng sử toàn chuyện Lò tôn thơm tho khiến ba đồng ch..ấy ấy đều sa bẫy chông cả Cụm tam tam
    ******************************

    Minh Khai có cái lò tôn khai khú
    Khiến ba đồng ch..ấy chuyên d..a cai tù
    Đại ca trùm sò bí danh Nguyễn á..i C…uốc
    Dập tan cả hạt le dập nát cả khu !
    Tổng bí thư Trần Phú đạp mái chị
    Chưa hết Lê hồng F..ong – Gió Đỏ gật gù
    Chim cu gáy cũng lao vào ‘quất’ Nguyễn thị
    Minh Khai lò tôn của Bác và Đảng chân tu !!
    Ai ơi chớ có học Đảng sử ngày đêm đảng cướp
    Chỉ nên nhớ cho chuyện này ở Huyện Sương mù
    Ba đồng ch..ấy Quốc + Fong + Fhú đều sa bẫy
    Minh Khai – Cô gái vót chông khiến Ba chàng khóc hu hu
    Cả Cụm tam tam đều sa lò tôn thành củi khô khủng
    Khiến 3 chú bộ đội Quốc + Fong + Fhú lăn như Đèn cù !!!!

    http://universite-digitale1.com/wp-content/uploads/2018/05/MeVietNam.jpg

    TRIỆU LƯƠNG DÂN VIỆT

  2. “Ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2022 dự kiến tổng chi cho trung ương là 1.087.032 tỷ đồng. Trong đó, các Bộ, cơ quan trung ương là 536.953,208 tỷ đồng. “
    NSNN còn lại hơn 550.000 tỷ là cho đảng cs?

  3. Hề… hề… thưa tác giả:
    1. Bài viết của tác giả rất đúng và rất có ích đối với những nước hạng A (hạng nhất), đó là những nước mà tệ nạn tham nhũng được chỉ đích danh qua ngôn luận và dùng ngôn luận để diệt nạn tham nhũng.
    2. Tiếc thay, tác giả không dám nói về tệ tham nhũng hoặc không hề biết về tệ tham nhũng ở các nước hạng B (hạng bét), đó là, CHỐNG THAM NHŨNG ở các xứ này thực chất là CƯỚP QUYỀN ĂN CƯỚP TÀI SẢN CỦA DÂN TỪ TAY KẺ NÀY (TỔ CHỨC NÀY) ĐỂ GIAO CHO KẺ KHÁC (TỔ CHỨC KHÁC) mà thôi!!
    3. Vì thế, ở các xứ HẠNG BÉT, thì CHỐNG THAM NHŨNG muốn đi đúng thực chất và đem lại lợi ích cho dân chúng, thì PHẢI NỖ LỰC chống LỢI ÍCH NHÓM, thưa tác giả!!!

    • 100.000.000  MỸ KIM  = Lãng phí 2.300 tỉ cho SGK: Lợi ích nhóm chính thức bị phát hiệnĐÀO TUẤN
        –  
      Thứ sáu, 30/12/2022  
      Mới chỉ là “tạm tính”, con số lãng phí từ những cuốn sách giáo khoa mà học sinh có thể viết vào đã lên tới 2.300 tỉ đồng. Lợi ích nhóm thật sự đã bị gọi tên. Hồ sơ đã được chuyển sang Bộ Công an.
      https://laodong.vn/su-kien-binh-luan/lang-phi-2300-ti-cho-sgk-loi-ich-nhom-chinh-thuc-bi-phat-hien-1132629.ldo
      ĐÚNG LÀ BÁC và ĐẢNG xứ VỆ còn TÀN BẠO hơn cả TẦN THỦY HOÀNG đốt sách giết sĩ tử !!!

      SAU 30 tháng Tư 1975, BÁC và ĐẢNG đốt cả 100.000.000 sách giáo khoa tiểu thuyết báo chí khoa học kỹ thuật  – BÂY GIỜ  Lãng phí 2.300 tỉ HỒ tệ  = 100.000.000  MỸ KIM cho SGK: Lợi ích nhóm chính thức bị phát hiện
      ĐÀO TUẤN
      ĐÚNG LÀ BÁC và ĐẢNG xứ VỆ còn TÀN BẠO hơn cả TẦN THỦY HOÀNG đốt sách giết sĩ tử !!!

      Tại sao KHÔNG DỊCH THUẬT XIN IN LẠI như TÀU CỘNG đã làm với SÁCH GIÁO KHOA Anh-MỸ in ấn cả ít nhất gần 20 LẦN ẤN BẢN  …. nhìn nội dung phong phú đầy chất sư phạm dễ học cho NGAY CẢ tự học MÀ NUỒN CHO CÁC Thế hệ Trẻ VIỆT NAM nghèo mà HIẾU HỌC

      ĐÚNG LÀ BÁC và ĐẢNG xứ VỆ còn TÀN BẠO hơn cả TẦN THỦY HOÀNG đốt sách giết sĩ tử !!!

      http://universite-digitale1.com/wp-content/uploads/2018/05/MeVietNam.jpg

      TRIỆU LƯƠNG DÂN VIỆT

  4. Quốc phòng éo làm gì mà nhận ngân sách quá khủng. Khốn nạn nhất là bộ côn an lại nhận ngân sách nhiều hơn bộ giáo dục, y tế và giao thông gộp lại, bộ côn an làm gì vậy ? Đàn áp dân nên mới cần ngân sách khủng hả ?
    Anh Chọng làm gì mà cấp cho chúng nó nhiều thế ?

  5. Với sự suy luận kiểu bình dân,tôi tin mọi sự vật đều phải có hai mặt:có trên phải có dưới,có mạnh phải có yếu,có thắng mới có thua….Hai mặt luôn biến đổi làm cho sự vật tồn tại đươc ở thế cân bằng động.Nếu mặt tiêu cực áp đảo,sự vật tàn lụi dần để rồi biến mất hẳn.Nếu mặt tích cực mạnh hơn,sự vật tồn tại ở thế ngày càng phát triển hơn lên.Nếu hai mặt luôn cân bằng,triệt tiêu nhau,sự vật tồn tại không vận động,sự vât cũng sẽ tự huỷ.
    2.Tham nhũng và trong sạch luôn tồn tại song song,đó là quy luật tự nhiên.Con người chỉ có thể can thiệp để tham nhũng ngày càng giảm bớt,trong sạch ngày càng tăng cao để xã hội tồn tại ở thế ngày càng phát triển tốt đẹp hơn lên.Hai mặt này khó thể triệt tiêu nhau.
    3.Đừng hy vọng có một thể chế chính trị nào có thể tạo được một xã hội mặt này triệt tiêu hoàn toàn mặt kia.Hiện trên thế giới ,có những thể chế chính trị có thể tạo được xã hội ít tiêu cực,nhiều tích cực,được đa số loài người hoan nghênh.
    4.Để che cái xấu của bản thân,người ta đang nguỵ biện thể chế chính trị kia cũng còn tồn tại tiêu cực.Thiệt hết biết.

BÌNH LUẬN

Xin bình luận ở đây
Xin nhập tên của bạn ở đây