Ukraine sẵn sàng với trả đũa Nga sau cuộc tấn công vào cây cầu nối Crimea tới Nga

The Economist

Cù Tuấn, dịch

9-10-2022

Tóm tắt: Cuộc tấn công vào dự án ưa thích của Vladimir Putin có ý nghĩa về mặt quân sự và biểu tượng.

Cầu Kerch, nối bán đảo Crimea bị chiếm đóng với Nga, được khai trương vào tháng 5 năm 2018 theo một cách siêu hoành tráng. Chi phí xây dựng nó là 3,7 tỷ đô la. Tổng thống Vladimir Putin là khách hàng chính thức đầu tiên của cây cầu, ông lái chiếc xe đi đầu, sau đó là một dãy xe tải màu cam. Vào sáng ngày 8 tháng 10, chỉ một ngày sau sinh nhật lần thứ 70 của tổng thống Nga, tâm điểm chuyển sang một chiếc xe tải khác: một chiếc xe màu trắng, theo các nhà điều tra địa phương, đã chở một quả bom. Nó đã xé toạc ít nhất hai đoạn cầu đường bộ và dường như đã đốt cháy bảy tàu chở dầu và một phần của cây cầu đường sắt song song.

Các thông tin về vụ việc vẫn chưa rõ ràng. Niềm vui sướng ngất ngây ở Ukraine thì lại quá hiển nhiên. Vào giữa trưa, internet nước này nổ tung với các meme kỷ niệm việc phá hủy một phần biểu tượng nổi bật của sự chiếm đóng của Nga. Oleksiy Danilov, người đứng đầu an ninh của Ukraine, đã đăng một video táo bạo về cây cầu bị hư hại, cùng với bài hát “Chúc mừng sinh nhật Tổng thống” của Marilyn Monroe dành cho John Frank Kennedy. Mykhailo Podolyak, một cố vấn của tổng thống Ukraine, cho biết đây chỉ là bước khởi đầu cho tham vọng của Ukraine đối với Crimea: “Mọi thứ bất hợp pháp phải bị tiêu hủy… tất cả những gì bị đánh cắp phải được trả lại.”

Vụ nổ (hoặc có thể là các vụ nổ), xảy ra ngay sau 6 giờ sáng theo giờ địa phương, khiến người dân địa phương giật mình chạy ra khỏi giường của họ. Đoạn phim về vụ việc, do các cơ quan thực thi pháp luật Nga công bố, không có tính thuyết phục: nó cho thấy một chiếc xe tải và một chiếc ô tô trên đoạn đường đó ngay trước khi một vụ nổ bùng lên. Ít nhất một phần của cầu đường bộ hiện đã chìm dưới nước. Cầu đường sắt dường như vẫn được giữ vững, nhưng những hư hỏng mở rộng trên đường ray của nó có khả năng khiến kết nối tiếp tế quan trọng đối với các lực lượng Nga đang chiến đấu ở các mặt trận phía nam Ukraine bị phá vỡ. Các tàu chở dầu đang tiến về phía tây đến Crimea, mang nhiên liệu cho những binh lính đó. Đó không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên.

Các quan chức Ukraine từ chối bình luận về vụ việc này. Một sĩ quan cấp cao bật cười khi hỏi ngược lại phóng viên: làm thế nào mà đất nước của anh có thể thực hiện được một cuộc tấn công táo bạo như vậy ở phía sau chiến tuyến của kẻ thù 250km. “Đó không phải là tôi, đó là Petro, hàng xóm của tôi,” sĩ quan này nói đùa, lặp lại một câu trong bài đồng dao mẫu giáo Ukraine. Nhưng nếu người ta tin tưởng các dịch vụ an ninh của Nga và chiếc xe tải màu trắng trên thực sự chở một quả bom, thì vụ việc này đã cho thấy một sự thất bại lớn về an ninh tại một cây cầu mà Nga nói là bất khả xâm phạm. Năm tháng trước, tờ báo lá cải tuyên truyền Komsomolskaya Pravda khoe rằng bất kỳ kẻ tấn công Ukraine nào cũng cần phải vượt qua 20 hàng rào bảo vệ của cây cầu — bao gồm cả cá heo quân sự. Mọi xe tải đều phải được quét trước khi được phép lên cầu.

Philip Ingram, một cựu đại tá trong lực lượng tình báo quân đội Anh, cho biết ông có một số thông tin hạn chế cho thấy có một thiết bị nổ cải tiến trên xe tải. “Có lẽ bản thân tài xế cũng không ý thức được mình đang chở gì. Có lẽ đó là công việc của các nhóm phá hoại. Có lẽ là cả hai yếu tố trên kết hợp với nhau”. Các giả thuyết khác hiện sẽ được xem xét để xác định xem liệu Ukraine có một số khả năng chưa được quảng cáo về việc mang được trọng tải nặng đi xa – trên tên lửa tầm xa hoặc máy bay không người lái. Do không có tác động hư hại rõ ràng đối với mặt đường, cả hai giả thuyết này đều có vẻ khó xảy ra. Khả năng thứ tư, rằng trọng tải thuốc nổ hoặc đầu đạn được vận chuyển bằng đường biển thông qua máy bay không người lái hoặc tàu thuyền, sẽ khiến Ukraine phải phá hủy trạm giám sát của Nga, hoặc việc giám sát này là không có tác dụng.

Dù nguyên nhân là gì, hậu quả của vụ việc này là rất sâu rộng. Cây cầu Crimea này rất quan trọng đối với nỗ lực chiến tranh — tuyến đường sắt của nó là tuyến duy nhất có năng lực cao phục vụ quân đội Nga ở phía nam Ukraine. Bất kỳ sự gián đoạn nào của việc tiếp tế vũ khí sẽ khiến các hoạt động phòng thủ vốn đã khó khăn ở Kherson trở nên căng thẳng hơn. Và cây cầu này còn có ý nghĩa chính trị rất lớn. Đây là dự án cá nhân của ông Putin; biểu tượng cho chiến dịch đặc biệt thành công và táo bạo nhất của ông cho đến nay ở Crimea, mà Nga đã chiếm giữ vào năm 2014. “Việc này giống như là một người Công giáo đến gặp Giáo hoàng và nhổ vào mặt ông ấy”, một nguồn tin quân sự Ukraine cho biết. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã nhanh chóng thông báo về một “ủy ban” đặc biệt của chính phủ để quyết định về cách ứng phó với vụ việc trên. Những tiếng nói ủng hộ chiến tranh ở Nga, vốn đã mất kiên nhẫn trước màn trình diễn kém cỏi của các lực lượng vũ trang Nga ở Ukraine, đang kêu gọi nhiều hơn nữa. Rybar, một blogger quân sự có ảnh hưởng đã viết: “Mọi người đang đòi trả thù.”

Việc Nga tăng cường các cuộc tấn công ở Ukraine trong những ngày tới là hoàn toàn có thể xảy ra— rất có thể Nga sẽ sử dụng máy bay không người lái do Iran sản xuất. Nga được cho là đã mua 1.000 chiếc loại này và đang đốt cháy chúng với tốc độ ổn định khoảng ba chục chiếc mỗi ngày. Hầu hết các máy bay không người lái này đều bị đánh chặn, nhưng đôi khi một hoặc hai chiếc vượt qua được, và gây ra hậu quả tàn khốc.

Tương tự, Ukraine hiện có cơ hội để gây sức ép về lợi thế tâm lý trên chiến trường. Quân Nga đang phải ẩn nấp trong các công sự ở bờ phía tây sông Dniepr ở Kherson, và cũng đang đối mặt với cuộc tấn công của Ukraine ở tỉnh Luhansk ở phía đông. Ukraine đã ám chỉ rằng họ có thể cố gắng thực hiện một chiến dịch táo bạo ở Zaporizhia để phá hủy một dự án lớn khác của ông Putin: cây cầu trên bộ nối Nga tới Crimea dọc theo Biển Azov. Nếu điều đó xảy ra, cả Kherson và Crimea sẽ trở nên dễ bị tấn công hơn bao giờ hết. Nguồn tin tình báo quân đội cho biết: “Sẽ có một cuộc tấn công khác trong thời gian sớm nhất. Chỉ là tôi sẽ không cho bạn biết địa điểm của nó.”