Cập nhật chiến tranh ở Ukraina lúc 7h sáng, ngày 21-4-2022

Cù Tuấn

21-4-2022

Quân Nga đã tiến hành cuộc tấn công của họ ở [Đông] Ukraina vào ngày 20/4, tấn công bằng pháo và tên lửa dọc theo mặt trận phía đông dài, với việc Matxcơva thực hiện bước thử nghiệm khiêu khích phóng một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa được thiết kế để né tránh hệ thống phòng thủ.

Tổng thống Vladimir V. Putin cho biết, loại tên lửa mới sẽ khiến bất kỳ ai đe dọa Nga phải “suy nghĩ kỹ lại”. Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Nga cho biết, loại vũ khí này cần được thử nghiệm thêm trước khi có thể được triển khai.

Tại cảng đông nam Mariupol, các binh sĩ Ukraina tiếp tục chống lại quân Nga bên trong một nhà máy thép đổ nát. Một chỉ huy Ukraina cảnh báo số quân và dân thường còn lại cùng với họ có thể bị giết trong vòng vài giờ.

Quân Ukraina đã phớt lờ thời hạn cho đầu hàng cuối cùng của Nga, mặc dù một thỏa thuận dự kiến ​​đã đạt được để cho phép phụ nữ và trẻ em sơ tán khỏi thành phố. Không rõ liệu dân thường bên trong nhà máy thép có được sơ tán theo thỏa thuận này hay không.

Các quan chức Mỹ và Ukraina cho biết, Nga tiếp tục đổ quân vào Đông Ukraina, các đơn vị pháo binh và khí tài quân sự dọc theo mặt trận 300 dặm. Cuộc tấn công mới này của Nga nhằm bao vây các lực lượng Ukraina và chiếm toàn bộ lãnh thổ phía đông được gọi là Donbas.

Không có trận đánh lớn nào được tiến hành trong những ngày kể từ khi Nga báo hiệu bắt đầu cuộc tấn công và không có lãnh thổ quan trọng nào bị đổi chủ, nhưng vũ khí vượt trội của Nga và địa hình thuận lợi hơn cho thấy, một cuộc chiến đẫm máu sắp tới.

***

Tổng thống Mỹ Biden đã lên lịch gặp các quan chức quốc phòng hàng đầu của Hoa Kỳ, một ngày sau khi nói rằng Hoa Kỳ sẽ gửi thêm pháo để giúp Ukraina ngăn chặn cuộc tấn công mới của Nga. Các đồng minh của Ukraina đang ra sức cung cấp cho Ukraina các loại vũ khí tiên tiến hơn cho trận chiến ở phía đông, nơi khả năng phòng thủ của nước này dự kiến dựa vào tên lửa tầm xa, pháo và máy bay không người lái có vũ trang.

***

Hôm 20/4, Nga cho biết họ đã sử dụng tên lửa, pháo binh và máy bay chiến đấu để tiến hành hơn 1.100 cuộc tấn công nhằm vào các mục tiêu quân sự của Ukraina, bao gồm các điểm chỉ huy và kho đạn dược. Số lượng các cuộc tấn công được báo cáo thấp hơn so với hôm 19/4, nhưng con số này vẫn rất cao trong những tuần gần đây.

Tổng thống Nga Putin hôm thứ Tư đã thảo luận về nền kinh tế Nga và sự phát triển của đất nước này, dưới sức ép của các lệnh trừng phạt, với những người đứng đầu các nhà sản xuất thép lớn nhất và với các nhà quản lý và doanh nhân trẻ đầy tham vọng.

Theo Hãng tin Reuters, hàng ngàn quân nhân Nga với sự yểm trợ của pháo binh và xe chở rocket đang cố gắng tiến quân trong trận chiến Donbas – một nỗ lực của Nga nhằm chọc thủng tuyến phòng thủ của Ukraina ở dọc vùng Donbas và khu vực Kharkov. Theo báo cáo của Bộ tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraina, mục tiêu của Nga là kiểm soát hoàn toàn khu vực Donetsk và Lugansk, do phe ly khai kiểm soát thuộc vùng Donbas, và bảo vệ những nơi đã kiểm soát khác.

***

Thiếu tá Serhiy Volyna, chỉ huy của một trong những đơn vị cuối cùng được cho là đang trấn giữ trong thành phố Mariupol, cho biết lực lượng của ông có thể chỉ sống vài ngày hoặc vài giờ nữa. Ông kêu gọi sự hỗ trợ của quốc tế để thoát khỏi vòng vây.

Lực lượng ly khai cho biết, khoảng 14h giờ Nga (18h giờ Việt Nam), hạn chót do Nga đưa ra, chỉ có 5 người đầu hàng. Với tối hậu thư trước đó, không có ai ra hàng. Theo Hãng tin Sputnik của Nga, Cộng hòa nhân dân tự xưng Donetsk (DPR) cho biết 5 binh sĩ Ukraina ở nhà máy thép Azovstal bị bao vây tại Mariupol, đã hạ vũ khí.

***

Trả lời phỏng vấn kênh India Today TV của Ấn Độ, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói rằng, nước này chỉ sử dụng vũ khí thông thường tại Ukraina. Trong cuộc phỏng vấn đăng ngày 19-4, ông Lavrov cho biết, Nga sẽ tránh để xảy ra chiến tranh hạt nhân. Khi tiếp tục bị hỏi về khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraina, nhà ngoại giao Nga trả lời: “Chỉ vũ khí thông thường thôi“.

Vào đầu tháng 3-2022, ngoại trưởng Nga cũng từng đưa ra tuyên bố tương tự trong giai đoạn đầu của chiến dịch quân sự đặc biệt của Matxcơva tại Ukraina. “Tôi không muốn tin và cũng không tin điều đó“, ông đáp lại câu hỏi liệu chiến sự ở Ukraina có biến thành chiến tranh hạt nhân hay không khi có mặt tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Vũ khí hạt nhân là vấn đề được phương Tây quan tâm, nhất là sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ra lệnh cho bộ trưởng quốc phòng và tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang duy trì các lực lượng răn đe hạt nhân Nga ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu ở mức cao nhất vào ngày 27-2. Giới tình báo phương Tây cho rằng, Matxcơva có thể sử dụng vũ khí hạt nhân hạn chế hoặc vũ khí hạt nhân chiến thuật, nếu chiến dịch quân sự ở Ukraina tiếp tục gặp khó khăn.

***

Bác bỏ tuyên bố của Nga, ngày 20-4, Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky cho biết, ông không thấy hay nghe gì về tài liệu mà phía Nga khẳng định đã gửi cho Ukraina liên quan đến vấn đề đàm phán hòa bình. Theo Hãng tin Reuters, Điện Kremlin cáo buộc Ukraina thoái lui trong các cam kết đã đưa ra trong các cuộc đàm phán hòa bình của hai bên và điều này đang gây ra hậu quả xấu cho các cuộc đàm phán.

Đài truyền hình Nga RT dẫn lời người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, tốc độ của các cuộc đàm phán là không khả quan. Quả bóng đang ở trên sân của Kiev (ý nói quyết định là của Ukraina) vì Nga đã trao một văn bản cho phía Ukraina. Ông khẳng định, Nga đang chờ phản hồi của Ukraina về văn kiện này.

Phát biểu của ông Peskov lặp lại những bình luận và thông tin mà người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga, bà Maria Zakharova, đưa ra trước đó cùng ngày. Bà nói rằng, Nga đã mất lòng tin vào các nhà đàm phán Ukraina. Phát biểu với kênh tin tức Rossiya 24 của Nga, bà Zakharova sử dụng một câu ngạn ngữ của Nga là “hãy tin tưởng, nhưng hãy xác minh”, “bởi vì chúng tôi không có bất kỳ sự tin tưởng nào với những con người này trong một thời gian dài”.

***

Ngày 20-4, theo công bố của Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tị nạn (UNHCR), hơn 5 triệu người Ukraina hiện đã rời khỏi đất nước để tị nạn kể từ khi Nga phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” tấn công Ukraina. Hãng tin AFP dẫn lời người đứng đầu UNHCR, ông Filippo Grandi cho biết, người tị nạn đã bỏ lại nhà cửa và gia đình, nhiều người trong số họ đang sẵn sàng làm tất cả, thậm chí bất chấp hiểm nguy để trở về nước gặp lại người thân. Ông Grandi nói: “Mỗi cuộc tấn công mới tiếp tục làm tan vỡ hy vọng của họ. Chỉ có kết thúc chiến sự mới có thể mở đường để xây dựng lại cuộc sống cho họ“.

Phụ nữ và trẻ em chiếm 90% trong số những người sơ tán ra nước ngoài do nam giới từ 18 đến 60 tuổi phải ở lại để nhập ngũ theo lệnh tổng động viên. Ngoài hơn 5 triệu người đi tị nạn ở nước ngoài, Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) ước tính, có 7,1 triệu người phải rời bỏ nhà cửa trong nước do chiến sự. Theo quan chức biên phòng Ukraina, ông Andriy Demchenko, khoảng 1,1 triệu người Ukraina đã trở về đất nước kể từ khi chiến sự bắt đầu. Tuy nhiên, ông không làm rõ liệu trong số này có bao nhiêu người đã đi tị nạn nhưng trở về.

***

Ông John Kirby – người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ, thừa nhận, đã có “sai lầm” tại cuộc họp báo ngày 20-4. “Tôi cứ tưởng việc chuyển giao các máy bay hoàn chỉnh từ một quốc gia trong vùng cho Ukraina đã được thực hiện. Nhưng hóa ra không phải như vậy“.

Tổng thống Joe Biden đã tham gia cuộc họp thường niên cùng các nhà lãnh đạo quân đội Mỹ vào ngày 20-4, trong bối cảnh cuộc chiến ở Ukraina bước vào một giai đoạn mới đầy rủi ro và Washington có kế hoạch hỗ trợ vũ khí nhiều hơn cho nước này. Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ cho biết, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin, Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân và các nhà lãnh đạo quân sự cấp cao đã đưa ra “nhiều chủ đề khác nhau” trong cuộc thảo luận.

***

Tổng thư ký Liên Hợp quốc, António Guterres, đã đưa ra yêu cầu chính thức vào 20/4 để gặp các nhà lãnh đạo của Nga và Ukraina như một phần trong nỗ lực của tổ chức nhằm chấm dứt chiến tranh của họ. Trong thư gửi các phái bộ Liên Hợp quốc của mỗi nước, ông Guterres yêu cầu được gặp Tổng thống Vladimir V. Putin của Nga và Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraina tại thủ đô của họ.

Một tuyên bố của Liên Hợp quốc mô tả tình hình là thời điểm “nguy hiểm với hậu quả to lớn”, đồng thời nói rằng, ông Guterres muốn thảo luận về “các bước khẩn cấp để mang lại hòa bình ở Ukraina” và tương lai của chủ nghĩa đa phương. Kể từ khi bắt đầu xung đột, ông Guterres đã lên án mạnh mẽ cuộc xâm lược của Nga vào Ukraina và cho rằng đó là hành vi vi phạm luật pháp quốc tế và hiến chương Liên Hợp quốc. Ông đã kêu gọi điều tra các cáo buộc về tội ác chiến tranh của các lực lượng Nga.

***

Thông báo trên Twitter ngày 20-4, nhà đàm phán Mykhailo Podolyak của Ukraina cho biết, chính quyền của ông đã sẵn sàng tổ chức một “vòng đàm phán đặc biệt” với Nga tại thành phố Mariupol mà không có bất kỳ điều kiện nào. Mariupol ở miền Nam Ukraina đang gần như rơi vào tay lực lượng Nga và thân Nga. Thành phố này đã bị bao vây trong những ngày đầu tiên Nga tấn công Ukraina. Hiện chỉ còn một nhóm nhỏ binh sĩ Ukraina đang cố thủ trong một khu vực ngầm của nhà máy rộng lớn và đang bị phía Nga ra tối hậu thư “đầu hàng hoặc chết”.

Phó Thủ tướng Ukraina, Iryna Vereshchuk cáo buộc lực lượng Nga vi phạm lệnh ngừng bắn, khiến hành lang nhân đạo tại nhà máy thép Azovstal ở Mariupol không thể mở như kế hoạch. Bà Vereshchuk cũng cho biết, các xe buýt do Nga tổ chức đã không đưa người sơ tán đến điểm mà các xe buýt và xe cấp cứu của Ukraina đang chờ sẵn kịp thời. Các quan chức Ukraina ước tính có khoảng 1.000 dân thường đang trú ẩn tại Azovstal. Đây là thành trì cuối cùng của Ukraina ở Mariupol, miền đông nam nước này.

Trước đó cùng ngày, Thống đốc khu vực Donetsk, Pavlo Kyrylenko cho biết, có ít xe buýt hơn kế hoạch tiếp cận được dân thường ở Mariupol trong ngày 20-4 và họ không thể sơ tán được nhiều người. Ông Kyrylenko nói, bản thân kỳ vọng 90 xe buýt sẽ có thể vào thành phố và đưa khoảng 6.000 phụ nữ, trẻ em và người già ra ngoài.

***

Ngày 20-4, Bộ trưởng Tài chính Canada, Chrystia Freeland, cho biết, bà đã bước ra khỏi cuộc họp của G20 (nhóm 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới) ở Washington để phản đối sự tham gia của Nga, sau khi cuộc chiến tại Ukraina gây nguy hiểm cho nền kinh tế toàn cầu. Theo Hãng tin RIA, Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov kêu gọi G20 không chính trị hóa đối thoại giữa các quốc gia thành viên, đồng thời cảnh báo nhóm này về nguy cơ làm suy giảm niềm tin vào hệ thống tài chính tiền tệ toàn cầu. Trước đó, Bộ trưởng Tài chính Anh Rishi Sunak cho biết, các quan chức tài chính hàng đầu từ Anh, Mỹ và Canada đã bước ra khỏi cuộc họp khi đại diện Nga phát biểu.

***

Một quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ nói với Hãng tin Reuters rằng, quân đội Mỹ đã bắt đầu huấn luyện một số lượng nhỏ “hơn 50” binh sĩ Ukraina về cách sử dụng lựu pháo. Nguồn tin này tiết lộ, việc huấn luyện đang được tiến hành bên ngoài Ukraina và sẽ kéo dài khoảng một tuần. Tuần trước, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố bổ sung viện trợ quân sự trị giá 800 triệu USD cho Ukraina, bao gồm cả pháo hạng nặng.

***

Chủ tịch Hội đồng Châu Âu, Charles Michel, đã đến Kyiv hôm 20/4. Một quan chức EU cho biết ông Michel sau đó sẽ gặp Tổng thống Volodymyr Zelensky, nhưng không cung cấp thêm bất kỳ chi tiết nào về chuyến thăm không báo trước này.

Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky khen ngợi chuyến thăm Kiev của Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel. Chuyến thăm của ông Michel trong ngày 20-4 nhằm thể hiện tình đoàn kết với Ukraina trong cuộc chiến với Nga. Ông Michel nêu rõ sự ủng hộ của Liên minh châu Âu (EU) đối với Ukraina tại một cuộc họp báo chung sau cuộc hội đàm với ông Zelensky. Ông Michel cho biết, Brussels cho đến nay đã cung cấp cho Kiev 1,5 tỉ euro (1,63 tỉ USD) viện trợ quân sự.

***

Trong một cuộc điện đàm ngày 20-4, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu, rằng kết quả của các cuộc đàm phán với Ukraina hoàn toàn phụ thuộc vào sự sẵn sàng của Kiev trước các yêu cầu của Nga. Bộ Ngoại giao Nga cũng cho biết, Ngoại trưởng Lavrov và ông Cavusoglu đã thảo luận về tình hình ở cảng Mariupol của Ukraina, cũng như các biện pháp khả thi nhằm cung cấp sự an toàn cho dân thường, kể cả từ nước ngoài.

***

Ban tổ chức giải quần vợt Wimbledon xác nhận rằng, họ sẽ cấm các tay vợt Nga và Belarus tham gia giải đấu quần vợt năm nay vì Nga xâm lược Ukraina và sự ủng hộ của Belarus trong cuộc chiến, theo một quan chức quần vợt quốc tế cấp cao. Người phát ngôn của Điện Kremlin, Dmitri S. Peskov, đã tố cáo động thái này là “không thể chấp nhận được”.

***

Bộ Tài chính [Mỹ] vào hôm thứ Tư đã ra tay trấn áp những nỗ lực của Nga nhằm trốn tránh các lệnh trừng phạt bằng cách áp đặt một loạt các biện pháp mới nhằm vào một ngân hàng Nga, một công ty khai thác tiền điện tử và một mạng lưới các cá nhân bị cáo buộc tạo điều kiện cho các giao dịch bất hợp pháp. Các biện pháp trừng phạt được công bố khi các quan chức Nga đang tham gia các cuộc họp của Nhóm 20 quốc gia ở Washington. Một số quan chức, bao gồm Bộ trưởng Tài chính Janet L. Yellen, đã bước ra khỏi cuộc họp vào hôm thứ Tư, khi Bộ trưởng Tài chính Nga phát biểu.

***

Người Ukraina đã đợi hàng giờ bên ngoài bưu điện trong tuần này để mua những con tem có hình ảnh ám chỉ chửi bậy (“Russian warship, go f*** yourself!”) đã trở thành biểu tượng cho cuộc kháng chiến của đất nước này. Ngày 20/4, họ phát hiện ra rằng những con tem mang tính biểu tượng vào thời điểm hiện nay đã được bán hết.

Igor Smelyansky, giám đốc dịch vụ bưu chính của Ukraina, cho biết trong một bài đăng trên Facebook: “Tính đến nay, gần 700.000 con tem đã được bán và việc bán tem tại các chi nhánh của chúng tôi đã hoàn tất“. Dịch vụ bưu chính nước này đã in một triệu con tem với hình ảnh một chiến sĩ đặc nhiệm Ukraina giơ ngón tay giữa về phía tàu chiến Nga. Hình ảnh liên quan đến một sự kiện giai đoạn đầu xung đột, khi một tàu chiến Nga yêu cầu một nhóm nhỏ binh sĩ Ukraina canh giữ một hòn đảo đá ở Biển Đen phải đầu hàng.

***