Putin có ngu không?

Mạc Văn Trang

3-4-2022

Có bạn bảo, mình viết Putin tổng thống Nga, một kẻ ngu ngốc, thế là bị những người cuồng Putin vào chửi te tua: “Mày mới là thằng ngu”; “Mày ếch ngồi đáy giếng, biết gì mà đòi phán xét Putin”! “Cả họ nhà mày ngu”!…

Thiếu tướng Lê Văn Cương cũng tin rằng Putin là người vĩ đại, sáng suốt, chỉ có tổng thống Ukraine Zelensky mới ngu: “Nó không hiểu lịch sử… Chống Nga là thất bại… Một thằng hề 43 tuổi làm sao đấu với ông Putin KGB 70 tuổi được“… Nghĩa là Vladimir Putin không thể ngu, hơn thế, còn cực kỳ anh minh, vĩ đại…

1. NGU LÀ GÌ?

Thực ra nhìn vào lịch sử, hầu hết những vua chúa, những nhà độc tài, dù khởi đầu sự nghiệp rất thông minh, tài trí, nhưng cuối đời lại thường u mê, nghe kẻ nịnh thần, giết hại các trung thần và làm nhiều điều ngu muội.

1.1. Phật học gọi những hành động ngu muội là VÔ MINH

“Trong Phật giáo, vô minh mang ý nghĩa của sự lầm lẫn, thiếu sáng suốt, tức là không nhìn thấy bản chất của mọi vật thể, tức phương thức hiện hữu đích thật của con người và mọi hiện tượng.

Vô minh chính là điều rất khủng khiếp hơn cả ác nhân và tiểu nhân. Nó khiến người ta không nhận ra được sai lầm, thậm chí tin rằng mình là đúng, không nghe lời khuyên nhủ của người khác, mà làm theo vọng tưởng của mình”…

Vô minh không phải là một sự thiếu hiểu biết, mà là một sự hiểu biết sai lạc và lầm lẫn. Sự hiểu biết sai lạc hay vô minh chính là nguồn gốc gây ra khổ đau…

Không thấy không biết nhân quả là vô minh.

Nhân quả là nguyên lý chi phối thế giới này. Không có gì sinh ra và mất đi mà không thông qua nguyên lý ấy. Hiện tại xảy ra bao điều bất ổn trong xã hội là do con người lầm nhân lộn quả…. Tức lên là giết, thích là giết, muốn là giết, bất kể hậu quả như thế nào. Từ cái nhân ấy mà có cái quả nạn tai, đánh giết thương tâm tiếp theo. Cứ thế mà trả vay xoay vần từ kiếp này sang kiếp khác.

Khổ nạn đều từ việc không thấy, không biết nhân quả đang chi phối thế giới này …(1)

1.2. Khoa học nói về sự ngu ngốc

Nhà khoa học Albert Einstein đã từng phát biểu: “Two things are infinite: the universe and human stupidity; and I’m not sure about the universe”. (Tạm dịch: Có hai thứ là không có giới hạn, đó là vũ trụ và sự ngu ngốc của con người; và tôi không chắc lắm về cái vế đầu tiên).

Theo tiến sĩ Balazs Aczel thuộc ĐH Cambridge (Anh), không có bộ môn nào nghiên cứu về mức độ “ngu ngốc” của con người. Theo ông, một hành động được coi là ngu ngốc hay không đến từ hiệu ứng dây chuyền.

Cụ thể, Aczel cho rằng nếu có một người gọi hành động này là “ngu ngốc” và nhận được sự ủng hộ của nhiều người xung quanh và đó chính là cơ sở hình thành một hành vi được coi là “ngu ngốc”.

Kết quả cho thấy lý do để đánh giá sự ngu ngốc rất đa dạng, nhưng được chia làm 3 loại chính.

Loại thứ nhất là loại “thừa tự tin”: những người ở loại này luôn nhiệt tình lấn vào những sự kiện có rủi ro cao, nhưng lại không có những kỹ năng cần thiết để vượt qua.

Loại hai là những người “kém kiềm chế”: họ biết mình không nên làm việc ngốc nghếch nhưng không đủ mạnh mẽ để kiềm chế bản thân.

Và cuối cùng – cũng là loại “nặng nhất” – được gọi là “mất trí”: những người ở loại này sẽ bất chấp mọi rủi ro để đâm đầu vào rắc rối.

Phải chăng người kém thông minh thì sẽ làm nhiều chuyện có phần ngớ ngẩn, rồ dại hơn? Không hề. Aczel cho biết, sự ngu ngốc không có liên hệ gì với sự thông minh – tức một người có chỉ số IQ cực cao cỡ… Einstein cũng sẽ có nhiều lúc làm những điều ngớ ngẩn. (2)

2. NGU DO ĐÂU?

Theo Phật học mà xét, ngu – vô minh do nhiều thứ, nhưng căn bản là do THAM, SÂN, SI, NGÃ CHẤP mà ra. Tham quá hoá ngu, giận quá mất khôn, si mê quá thành mù quáng. Ngã chấp sinh ra ngã ái, ngã mạn, ngã si, ngã tướng; cái “TÔI” quá lớn sinh ra ngạo mạn, hoang tưởng, vĩ cuồng, khiến có những hành động ảo vọng, ngông cuồng, bất chấp tất cả…

Người ta cũng nói đến VÔ MINH TẬP THỂ, nghĩa là khi một thủ lĩnh vô minh dẫn dắt thì rất đông người tin theo; thủ lĩnh vô minh thì gây hiệu ứng cả đám đông người hùa theo dẫn đến hành động “vô minh tập thể”, không thấy không biết nhân quả đang chi phối thế giới này…

Những nghiên cứu của Balazs Aczel thì cho rằng những hành động ngu ngốc chủ yếu do: “thừa tự tin”, “kém kiềm chế” và “mất trí”. Nguy hiểm nhất là “mất trí”. Khi hành động ngu ngốc được nhiều người hưởng ứng, mong đợi thì nó càng được kích hoạt và quyết đoán.

3. PUTIN CÓ NGU KHÔNG?

3.1. Putin vô minh vì “Ngã chấp”, thổi phồng “Cái TÔI”

“Ngã chấp” sinh ra “ngã ái”, “ngã mạn”, “ngã si”, “ngã tướng” đều thể hiện ở Putin. Ông ta yêu bản thân đến mức thích khoe khoang hình thể đầy cơ bắp ở mọi nơi: cởi trần cưỡi ngựa, câu cá, cầm súng, tắm nước lạnh…; ông ta thích xây dựng hình ảnh như một siêu nhân: cưỡi ngựa, bắn súng, đấu võ, lái mô tô, tàu thuỷ, máy bay… Những hình ảnh “khoe cơ bắp” của Putin được đông đảo fan hâm mộ truyền bá, ngưỡng mộ.

Từ chỗ tự sùng bái bản thân, ngạo mạn, vĩ cuồng, Putin tưởng mình là “siêu nhân”, từ đó mê say sự tâng bốc, tiêu diệt những người đối lập, phản biện “nói xấu” mình; tập hợp xung quanh những kẻ xu nịnh, ngày càng xa rời thực tế, dẫn đến hàng loạt những suy nghĩ, tưởng tượng, hành động sai lầm, rồi từ sai lầm này dẫn đến sai lầm khác, nhất là say mê với “hành động cơ bắp”, sùng bái bạo lực để giải quyết mọi vấn đề…

3.2. Vô minh dẫn đến tham quyền lực vô độ

Putin tham quyền lực đến mức làm tổng thống hết 2 nhiệm kỳ 2000- 2010, xoay sang làm thủ tướng một nhiệm kỳ (2010 – 2015) rồi lại tiếp tục làm tổng thống 2 nhiệm kỳ (2015 – 2025), nghĩa là ông đã 20 năm làm tổng thống và 5 năm làm thủ tướng (nhưng thực quyền như tổng thống). Vậy mà tháng 3/2020 ông ta lại “ký luật về sửa đổi Hiến pháp Liên bang Nga… Những sửa đổi cho phép Tổng thống đương nhiệm tái tranh cử vào vị trí này trong năm 2024” (3).

Như vậy Putin tin rằng ông sẽ làm tiếp tổng thống cho đến năm 2035. khi ngoài 80 tuổi. Ngoài ông ra, hơn 140 triệu người Nga không ai có thể làm Tổng thống được (?). Ngạo mạn và tham quá hoá ngu đúng với trường hợp Putin.

3.3. Vô minh chọn thể chế sai lầm cho nước Nga

Trong khi các nước thoát khỏi chế độ xã hội chủ nghĩa vào năm 1990, chọn con đường dân chủ hoá, hội nhập vào văn minh Châu Âu và thế giới đều phát triển lành mạnh, xã hội văn minh, người dân được tự do, hạnh phúc hơn, thì Putin lại đưa nước Nga vào chế độ độc tài, chuyên chế phản dân chủ, tự do. Có người nói, Putin còn độc tài hơn chế độ XHCN thời Liên Xô, vì lúc đó còn có Bộ Chính trị, Ban chấp hành Trung ương Đảng CSLX, nay thì mình Putin và một bộ sậu do Putin chọn lựa, quyết định tất cả.

Nhà văn Nga Dmitry Glukhovsky trong bài báo “Đây không phải cuộc chiến của chúng ta” (3/2022) đã vạch trần thói độc đoán, chuyên quyền của Putin: “Suốt một tiếng đồng hồ, thông qua tất cả các kênh, ông ta giải thích cho mọi người hiểu lý do tại sao chiến tranh là cần thiết: rằng Ukraine chẳng phải là một quốc gia, rằng về nguyên tắc Ukraine không đáng được tồn tại…”. Rồi sáng 24/2 ra lệnh cho quân tràn vào Ukraine và trên các kênh truyền hình còn vui đùa rằng, sẽ chiếm được Kiev vào giờ ăn tối… Mấy ngày sau đó Putin mới họp Hội đồng An ninh Liên Bang và Viện Duma quốc gia để thông báo, coi như chuyện đã rồi và tất cả phải “diễn” đồng ý. Như thế thắng lợi thì mình Putin hưởng, còn thất bại thì tất cả phải cùng chịu trách nhiệm…(4)

Putin đã xây dựng một nước Nga với chế độ độc tài, chuyên chế, xa lánh và thù ghét các giá trị tự do, dân chủ, nhân quyền của Châu Âu và thế giới văn minh. Putin đã thiết lập một hệ thống “cảnh sát tư tưởng” để kiểm duyệt, bỏ tù đến 15 năm những người “có tư tưởng phản động”; Putin còn thủ tiêu nhiều nhà báo dám nói sự thật và nhiều nhà bất đồng chính kiến.

Nhiều người nói, lý do căn bản mà Putin đánh Ukraine là do tâm lý lo sợ, muốn xóa sổ một mô hình tự do, dân chủ, tồn tại ngay trước mắt nước Nga; đó là sự đe dọa nguy hiểm đối với chế độ độc tài chuyên chế của Putin mà ông ta đã dày công xây dựng và mong muốn tiếp tục duy trì đến 2035, rồi đi vào lịch sử, trường tồn “muôn năm”…

Người ta lo sợ, một cuộc thanh trừng đẫm máu có thể xảy ra khi Putin “thanh lọc xã hội”, loại bỏ “những phần tử cặn bã”, “phản bội” sau cuộc chiến Ukraine, giống như Stalin đã giết hại, tù đày không thương tiếc những “kẻ chống đối” năm 1937 – 1939, khiến hàng chục triệu người chết (5)

Nước Nga rộng lớn, giàu tài nguyên, có tiềm lực khoa học lớn, có vũ khí nguyên tử và quân đội hùng mạnh… Nếu sau 1990, Nga phát triển theo con đường Dân chủ, hội nhập với Châu Âu, chung sống tin cậy với các nước chung quanh, thì Nga đã là chỗ dựa bảo vệ hoà bình của châu Âu…Nhưng tiếc thay, Putin lại đưa nước Nga trở về thời Liên Xô.

3.4. Vô minh cuồng vọng muốn khôi phục lại “đế chế Nga”/ Liên xô

Nhiều người nói, Mỹ và Châu Âu đã lầm tưởng, lôi kéo, thuyết phục được Putin hoà nhập vào với thế giới Âu- Mỹ để chỉ còn lo đối phó với Trung cộng, nhưng họ đã hoàn toàn thất vọng. Putin trong bản chất luôn thù ghét Châu Âu – Mỹ và chỉ muốn khôi phục đế chế Nga/Liên xô. Vì vậy Putin đã tìm mọi cách để khống chế các nước thuộc Liên xô cũ trở thành chư hầu của Nga. Putin đã tự ý giải thích lịch sử, vẽ ra lãnh thổ nước Nga theo ý muốn chủ quan, bất chấp thực tế, thậm chí còn thốt ra lời rằng: “Biên giới của Nga không bao giờ kết thúc”! (6)

Cùng tư tưởng với Putin, người thân cận của ông ta là Phó chủ tịch Quốc hội Nga, Oleg Matviejczjev, đã nói: Sau khi “việc phi quân sự hóa Ukraine” hoàn thành, Nga sẽ “nói chuyện” với người Mỹ. Mỹ phải trả lại Alaska, mà Nga đã bán cho người Mỹ vào năm 1867, cũng như trả lại khu định cư cũ của Nga ở Fort Ross, California. (Chính trị gia này nói trên truyền hình Nga, Fox News sau đó đưa tin). (7)

Đó thực sự là loại tư duy bệnh hoạn, một tham vọng quá lỗi thời, đi ngược với xu hướng văn minh thế kỷ XXI.

Nhà sử học Simon Sebag Montefiore (sinh năm 1965 tại London) là một trong những tác giả hàng đầu về lịch sử Nga. Các cuốn sách của ông, trong đó có hai cuốn tiểu sử về cuộc đời của nhà độc tài Liên Xô Joseph Stalin, đã được dịch ra 35 thứ tiếng và nhận được nhiều giải thưởng. Ông cho rằng: “Putin bị huyễn hoặc bởi vị trí của ông ta trong lịch sử“. “Putin, một sĩ quan KGB, vừa là người thừa kế vừa là người tạo ra các cấu trúc thời Stalin”… “Putin ở trong Điện Kremlin, trong văn phòng nơi Stalin từng ngự trị. Chỉ trong vài tuần, ông đã biến nước Nga độc tài thành một quốc gia chuyên chế”. Nhà sử học Montefiore giải thích những phương pháp của chủ nghĩa Stalin mà Putin đang sử dụng, giống về bản chất, nhưng tinh vi hơn mà thôi.

Putin mãi đi cướp đất để làm gì, trong khi nước Nga có diện tích hơn 17 triệu km2, lớn nhất thế giới, với dân số chỉ hơn 140 triệu người, lại không lo mà gìn giữ, khai thác để làm cho nước Nga giàu có văn minh?

3.5. Vô minh không biết, không thấy Nhân – Quả trong cuộc chiến xâm lược Ukraine

Sáng ngày 24/2/2022, Putin ra lệnh xâm lược Ukraine mà Putin gọi là “Chiến dịch quân sự đặc biệt” chỉ mình Putin và nhóm tay chân thân cận quyết định; Putin với thói ngạo mạn, chủ quan, không hiểu thực tế, đã xác định mục tiêu chiếm Kiev trong vòng 48 hay 72 giờ, bắt sống hoặc giết Tổng thống Zelensky, lật đổ chính phủ của Ukraine, lập chính quyền thân Nga; Putin tin rằng quân Nga tiến vào thì quân đội Ukraine sẽ hạ vũ khí đầu hàng, nhân dân sẽ phấn khởi đem hoa và bánh mì ra đón mừng “quân giải phóng” Nga…

Nhà nghiên cứu Timothy Snyder nhận xét: “Mục tiêu của cuộc xâm lược này là chiếm Kyiv, bắt sống hoặc giết Tổng thống Volodymyr Zelensky, thủ tiêu chính phủ và bóp chết mọi hy vọng về một xã hội dân sự ở nước này”. (9)

Putin không thể hình dung trước được sức mạnh phi thường của quân dân Ukraine đoàn kết một lòng, quyết giữ quê hương đất nước, quyết bảo vệ độc lập, tự do mà họ đã giành được từ sau khi Liên xô tan rã…Đặc biệt Putin không ngờ “thằng hề” hơn 40 tuổi được dân bầu làm Tổng thống đã không chạy trốn, mà tấm gương của anh ta lại tác động đến nhân dân Ukraine và thế giới mạnh mẽ vô cùng…

Putin không ngờ rằng NATO và các nước châu u vốn “nhút nhát và chia rẽ”, nay lại đoàn kết, quyết tâm giúp Ukraine và chống Nga quyết liệt đến như vậy…

Putin không ngờ rằng tại Đại Hội đồng LHQ 141 nước bỏ phiếu chống Nga xâm lược, chỉ có 5 nước “cỏn con” ủng hộ, còn lại là phiếu trắng; đau nhất là Trung quốc bỏ phiếu trắng, mặc dù trước đó không lâu mới ký với nhau hiệp ước nâng hợp tác chiến lược giữa hai nước lên mức “không giới hạn”!

Putin không hình dung được lệnh trừng phạt của Mỹ và các nước lại mau lẹ, nhất quán, triệt để, mạnh mẽ và tác động xấu đến kinh tế, xã hội Nga ghê gớm như vậy…

Putin không ngờ được, đã tuyên truyền dối trá, che đậy sự thật mà dân Nga lại vẫn biểu tình phản đối dữ dội và hàng trăm ngàn người Nga đã bỏ nước ra đi…”Theo thống kê từ Hiệp hội Truyền thông Điện tử Nga, có khoảng 50.000 đến 70.000 chuyên gia CNTT Nga đã rời khỏi đất nước trong những tuần gần đây bởi không thể tiếp tục hoạt động kinh doanh tại quốc gia này”.(10)

Putin không ngờ nhiều tướng Nga “kém cỏi”, chết mất 6 tướng và phải cách chức đến 8 tướng; không ngờ quân đội Nga và vũ khí Nga tồi tệ như vậy, bị huỷ diệt khủng khiếp chưa từng thấy trước quân Ukraine nhỏ bé hơn hàng chục lần…

Putin tưởng rằng cuộc tiến đánh Ukraine sẽ đem vinh quang cho ông ta như Đại đế và biểu dương sức mạnh quân sự của Nga trước thế giới, nâng tầm vóc siêu cường của Nga lên tầm cao mới…Nhưng tất cả mưu đồ của Putin đều ngược lại với toan tính, ảo vọng của ông ta.

Vô minh không biết, không thấy nhân – quả, khiến cuộc xâm lược Ukraine đã ghi tội ác tày trời của Putin; đưa nước Nga thành “kẻ thù truyền kiếp” với Ukraine và người Nga thành đối tượng bị phán xét trước nhân loại; nước Nga sẽ bị tụt hậu và cô lập trước thế giới văn minh…

Nhưng điều vô minh lớn nhất của Putin có lẽ như Timothy Snyder, nhà nghiên cứu lịch sử tại Đại học Yale, Hoa Kỳ, một chuyên gia về chủ nghĩa toàn trị, nói về những thất bại của Vladimir Putin: “Cuộc chiến chống Ukraine không chỉ làm mờ mắt tổng thống Nga về lịch sử. Về địa chính trị, ông ta cũng mất hết tầm nhìn… Thực chất Putin đã trao đất nước của ông ta cho Trung Quốc“ (9)