Trân Văn
26-1-2022
Hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam vừa đồng loạt loan báo “tin vui” từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam: Bất chấp đại dịch COVID 19 lộn ngược kinh tế – xã hội trên toàn thế giới, lượng kiều hối (ngoại tệ mà người Việt từ khắp nơi trên thế giới gửi về Việt Nam) năm 2021 vẫn lên tới 12,5 tỉ Mỹ kim, tăng khoảng 10% so với năm trước đó (2020).
Vào lúc này, khi Tết âm lịch đã cận kề, dòng kiều hối đổ vào Việt Nam đang tăng mạnh và theo dự đoán của giới hữu trách, tổng lượng kiều hối của cả năm 2022 sẽ tăng khoảng 2,6% so với năm ngoái (1).
***
Hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam chưa bao giờ cho biết chi tiết về nguồn gốc kiều hối nhưng chắc chắn, lý do khiến dòng kiều hối đổ vào Việt Nam gia tăng đều đặn, kể cả khi đại dịch lan tràn, tác động tiêu cực đến toàn thế giới, có liên quan mật thiết đến số lượng người Việt ra ngoại quốc làm thuê (cả chính thức lẫn phi chính thức) càng ngày càng nhiều.
Sau khi gửi khoảng 250.000 người Việt đi làm thuê tại một số quốc gia cộng sản trong suốt thập niên 1980 để trừ các khoản nợ đã vay khối XHCN nhằm… “giải phóng miền Nam”, đầu thập niên 1990, chính quyền Việt Nam chính thức xác định, nhân lực là một trong những loại hàng hóa cần xuất khẩu để kiếm ngoại tệ, xuất khẩu lao động (XKLĐ) bắt đầu có… “chỉ tiêu”, các doanh nghiệp chuyên… XKLĐ ra đời.
Từ đó đến nay, chưa có bất kỳ thống kê nào cho biết đã có bao nhiêu người Việt được đưa ra nước ngoài làm thuê nhưng chắc chắn, con số này phải vài ba triệu. Bộ Lao động Thương binh Xã hội (Bộ LĐTBXH) – cơ quan thay mặt chính phủ thực hiện và giám sát kế hoạch đưa người Việt ra ngoại quốc làm thuê, từng xác định, trong giai đoạn từ 2017 đến 2020, mỗi năm sẽ… “xuất khẩu” từ 100.000 đến 120.000 người (2).
Năm 2019, sau khi đưa được 136.000 người Việt ra ngoại quốc làm thuê, Bộ LĐTBXH nâng chỉ tiêu XKLĐ lên mức 130.000 người/ năm nhưng do COVID 19, số người Việt được đưa ra ngoại quốc làm thuê chỉ đạt mức 70.000 người. Đó là lý do… “chỉ tiêu” XKLĐ của năm 2021 được hạ xuống 90.000 người (3) nhưng cuối cùng, trong cả năm 2021, Việt Nam chỉ đưa được khoảng 45.000 người ra ngoại quốc làm thuê (4).
Đáng lưu ý, cho dù các nguồn lợi từ XKLĐ đóng góp đáng kể vào phát triển kinh tế – xã hội tại Việt Nam song chính quyền Việt Nam chỉ hào hứng về lượng kiều hối không ngừng gia tăng, kể cả khi COVID-19 khiến thiên hạ kiệt quệ vì đại dịch và tiếp tục làm ngơ trước số phận bi thảm của những đồng bào mà họ… xuất khẩu, ngay cả khi cộng đồng quốc tế hối thúc phải hành động…
***
Cuối năm vừa qua, bốn Đặc sát viên và chuyên gia về nhân quyền của Liên Hiệp Quốc cùng ký tên vào một văn bản, nhắc nhở chính quyền Việt Nam về các nghĩa vụ pháp lý đối với cộng đồng quốc tế trong hợp tác chống tệ nạn buôn người, từ điều tra đến cung cấp các biện pháp hữu hiệu nhằm khắc phục và hỗ trợ các nạn nhân, sau khi chứng kiến nhiều phụ nữ và bé gái Việt Nam do nghèo đói mà bị gạt ra bên lề xã hội rồi trở thành nạn nhân buôn người và những kẻ buôn người không bị trừng phạt.
… Cho dù có những bằng chứng rõ ràng về việc một số doanh nghiệp chuyên XKLĐ của Việt Nam đã tuyển cả những bé gái chỉ 16 tuổi, làm giả giấy tờ để đưa sang Saudi Arabia làm thuê. Dù đổ bệnh vì bị hành hạ, bị bỏ đói, không được chữa trị, van xin được hồi hương nhưng không được hỗ trợ và cô bé chết trước khi có thể lên phi cơ… nhưng chỉ có các tổ chức quốc tế, sau đó là Liên Hiệp Quốc bày tỏ sự lo ngại khi tình trạng phụ nữ và các bé gái Việt Nam được xuất khẩu sang Saudi Arabia để làm thuê bị lạm dụng tình dục, bị chủ hành hạ, tra tấn dã man, bị bỏ đói, không được chăm sóc y tế, phải nhận mức lương thấp hơn mức đã thỏa thuận trong hợp đồng, thậm chí không được trả lương trở thành phổ biến và yêu cầu Saudi Arabia phải có biện pháp.
Tháng 12 năm ngoái, các Đặc sát viên và những chuyên gia nhân quyền của Liên Hiệp Quốc cáo buộc Việt Nam vẫn chưa làm gì cả cho dù trong vòng chưa đầy hai tháng (từ 3/9/2021 đến 28/10/2021) có 205 phụ nữ được xem là nạn nhân buôn người được hỗ trợ hồi hương (5). Thậm chí đến bây giờ, câu hỏi những ai phải chịu trách nhiệm về cái chết chết của H Xuân Siu (người Gia Rai ở buôn Tơ Yoa, xã Cư A Mung, huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk) vẫn chưa được trả lời (6)!
***
Năm 2013, American Thinker – tờ báo điện tử chuyên giới thiệu những bài bình luận về các vấn đề được xem là quan trọng với Hoa Kỳ – từng giới thiệu kết quả khảo cứu của Michael Benge, xác định chính quyền Việt Nam chủ trương buôn người (7). Nhiều tổ chức quốc tế chống buôn người như Hagar International (8), Walk Free,… cũng nhận định y hệt như vậy.
Năm 2013, lần đầu tiên Walk Free công bố “Chỉ số tình trạng Nô lệ Toàn cầu” (Global Slavery Index). Theo đó, Việt Nam xếp thứ 64/162 về tình trạng công dân bị buộc làm nô lệ (bị khống chế, cưỡng ép lao động) cả bên ngoài lẫn bên trong Việt Nam. Nếu xét riêng khu vực châu Á, Việt Nam xếp thứ chín. Còn xếp theo tổng số nô lệ, Việt Nam đứng thứ 15 (9)…
Năm 2019, cộng đồng quốc tế rúng động trước sự kiện cảnh sát ở Essex – Anh phát giác 39 người Việt chết ngạt trong một container loại chuyên dùng chở hàng đông lạnh. Tuy 39 nạn nhân chết do tìm cách xâm nhập Anh Quốc bất hợp pháp nhưng dân chúng và chính phủ Anh chỉ thấy sốc khi 39 nạn nhân thảm tử chỉ vì hi vọng có được một cuộc sống tốt đẹp (10).
Còn chính quyền Việt Nam? Ngay sau sự kiện vừa kể, tờ Nhân Dân – cơ quan ngôn luận của Ban Chấp hành Trung ương đảng CSVN, chính thức khuyến cáo: Đừng gán ghép trách nhiệm cho nhà nước (11)!
Với chính quyền Việt Nam, nhà nước hoàn toàn vô can khi không tạo ra được cơ hội nào để công dân, đặc biệt là nông dân, công nhân có đủ cơm ăn, áo mặc, có chỗ trú thân, có thể nuôi thân, nuôi cha mẹ, vợ con nên lũ lượt dắt díu nhau đi làm thuê ở ngoại quốc cả bằng con đường XKLĐ hay mạo hiểm theo con đường bất hợp pháp, chấp nhận đem cả nhân phẩm, sinh mạng để hoán đổi cơ hội đạt tới ấm no không chỉ cho mình mà cho cả cha mẹ, vợ con mình.
Dòng kiều hối đổ về Việt Nam tiếp tục gia tăng đều đặn, chính quyền Việt Nam tiếp tục hoan hỉ, không thấy cần bận tâm về chuyện những khoản ngoại tệ đó thấm bao nhiêu mồ hôi, nước mắt, thậm chí vấy máu đồng bào!
Chú thích
(1) https://tienphong.vn/cang-gan-tet-nguyen-dan-kieu-hoi-ve-viet-nam-tang-manh-post1412209.tpo
(2) http://www.molisa.gov.vn/Pages/tintuc/chitiet.aspx?tintucID=219367
(3) https://cand.com.vn/Thi-truong/Khong-it-thach-thuc-cho-doi-xuat-khau-lao-dong-i598019/
(4) http://www.vamas.com.vn/mobile/mdetail.aspx?id=44851
(5) https://news.un.org/en/story/2021/11/1104872
(9) https://www.bbc.com/vietnamese/world/2013/10/131017_slavery_index_2013
Đừng quên một nguồn lực nữa: Trí óc. Cha tôi là GS đã đi Algeri dạy đại học, để trừ tiền VN mua xăng dầu của “nước bạn”.
Việt cộng ban đầu né tránh chuyện kiều hối đổ về VN là do người xuất khẩu lao động gởi về, nhưng rồi báo chí trong nước làm một bài toán bằng cách chia tổng số kiều hối cho số người tỵ nạn cộng sản thì mỗi “Việt kiều”, không phân biệt tuổi tác, gởi về là một con số qua lớn, nên cuối cùng Việt cộng cũng phải thành khẩn khai báo rằng người xuất khẩu lao động đóng góp không ít vào số kiều hối gởi về VN.
Theo thống kê của chính phủ Philippines (https://psa.gov.ph/statistics/survey/labor-and-employment/survey-overseas-filipinos) thì nước này có khoảng 2.2 triệu người xuất khẩu lao động và tổng số kiều hối họ gởi về là khoảng gần 32 tỷ USD (https://business.inquirer.net/338814/ofw-remittances-reached-31-59b-as-of-nov-2021-up-5-3). Nếu mỗi năm VN gởi đi cả trăm ngàn người xuất khẩu lao động thì tổng số người VN xuất khẩu lao động cho đến ngày hôm nay không dưới 1 triệu người. Con số 14-15 tỷ USD kiều hối mà VN nhận được so ra cũng tương đương với số kiều hối Philippine nhận được nếu tính trung bình theo số đầu người xuất khẩu lao động.