8-6-2021
Việc Chính phủ thành lập Quỹ vắc-xin phòng Covid-19 Việt Nam (Quỹ) tạo ra cả sự ủng hộ lẫn phản đối. Câu hỏi quan trọng là việc thành lập Quỹ có cơ sở hay không, và nếu có thì cơ sở đó là gì?
Trong các xã hội hiện đại, nhà nước có vai trò đảm bảo an ninh và an toàn cho người dân, và hiển nhiên trong bối cảnh đại dịch, vai trò này của nhà nước cần kíp hơn bao giờ hết.
Từ góc nhìn này, việc Chính phủ thành lập Quỹ vắc-xin phòng Covid-19 là một sự thừa nhận rằng ngân sách quốc gia hiện nay không đủ để trang trải chi phí mua, sản xuất và triển khai tiêm chủng vaccine. Nói theo ngôn ngữ kinh tế học, đây là biểu hiện của “thất bại chính phủ” (government failure) về mặt ngân sách.
Câu hỏi đặt ra là vậy cách thức sửa chữa “thất bại chính phủ” nên như thế nào?
Cách thứ nhất, đáng lẽ phải được thực hiện từ giờ này năm ngoái, là chuẩn bị trước ngân sách để có thể chủ động triển khai kế hoạch vaccine. Đáng tiếc là trong dự toán ngân sách nhà nước 2021, không hề có khoản nào dành cho vaccine. Cũng cần nói thêm là trong dự toán ngân sách 2021 có 20.611 tỷ đồng dành cho chi thường xuyên các lĩnh vực y tế, dân số và gia đình, nhưng theo luật, không thể lấy ngân sách này để mua hay sản xuất vaccine được.
Cách thứ hai là phát hành trái phiếu. Điều này gặp phải khó khăn là trong kế hoạch phát hành trái phiếu năm 2021 cũng không có khoản nào dành cho vaccine. Tất nhiên Chính phủ vẫn có thể bổ sung kế hoạch phát hành nợ, song quy trình này sẽ mất thời gian, hơn nữa việc sử dụng nợ công có những ràng buộc nhất định, và do vậy có thể không đáp ứng yêu cầu cấp bách trước mắt.
Cách thứ ba là trông chờ vào sự giúp đỡ của bên ngoài, cả đa phương và song phương. Trong bối cảnh vaccine đã trở thành hàng hóa chiến lược và đối ngoại thì triển vọng của phương thức này vô cùng mong manh, vì vậy hoàn toàn không thể dựa vào được.
Cách thứ 4, cách mà Chính phủ đang làm, là hình thành quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách để huy động các nguồn tài trợ, hỗ trợ, đóng góp tự nguyện của xã hội, chủ yếu từ doanh nghiệp và người dân. Theo một nghĩa nào đó, Chính phủ sửa chữa “thất bại ngân sách” bằng phương thức xã hội hóa.
Tất nhiên, “xã hội hóa” không phải là giải pháp duy nhất. Tháng 5 vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ra quyết nghị sử dụng 12.100 tỷ đồng từ nguồn tiết kiệm chi năm 2020 để mua vaccine phòng dịch. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng có thể sử dụng ngân sách dự phòng (17.500 tỷ đồng) hay ngân sách vượt thu cho nhiệm vụ này (một thực tế “thú vị” là trong năm 2020, mặc dù kinh tế suy giảm nặng nề nhưng ngân sách nhà nước vẫn vượt thu 9,1% so với dự toán ?!)
Nói tóm lại, việc thành lập Quỹ vắc-xin phòng Covid-19 là nỗ lực sửa chữa thất bại ngân sách bằng phương thức xã hội hóa. Việc hình thành quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách giúp Chính phủ “rộng tay” mua, sản xuất và triển khai tiêm chủng vaccine với tốc độ nhanh nhất. Tuy nhiên, điều này cũng hàm chứa nhiều rủi ro, vì vậy cần phải được thực hiện với đầy đủ sự công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình để tránh đi vào vết xe đổ của máy trợ thở trước đây.
Học Giả Nguyễn Duy
Tháng Bảy ngày rằm xá tội vong nhân
(ca dao)
1.
Thời Mắc Dịch phải chăng Thời Siêu Thực
âm dương lập lờ ảo ảo hư hư
không có giấc mơ
chỉ toàn ác mộng
mập mờ như ngủ như thức
người và ma lẫn lộn tù mù
ta thu bóng ngồi uống trà với gió
chén rượu suông cụng với chính hồn mình.
2.
Nghe rầm trời tiếng dân đen kêu than
đứt ruột.
tiếng thở dồn người chống dịch xả thân
thắt ruột.
tiếng chim lồng trơn lưỡi véo von
sốt ruột.
tiếng mặt lì lảm nhảm ti-vi
lộn ruột.
3.
Gói hàng mã mùa này gửi cho người âm
thêm hộp khẩu trang bộ áo choàng y tế
mâm cúng cô hồn ngoài ngõ còn nguyên
cô hồn năm nay không được phép lang thang lêu lổng
hồn vía quay quay cuồng cuồng
đột quị con đường chen chúc sống
chen chúc chợ đời chen chúc hồi hương
chen chúc tiêm phòng chen chúc nhà thương
chen chúc thở
chen chúc lò thiêu xác.
4.
Có cái chết trống không như chết lậu
không trống không kèn không đèn không nhang
mùi tử khí ám ươn nhà ổ chuột
đau kiếp người sống chui chết chui.
ta thành kính vấn an linh hồn lạc
chỉ về Trời mới thật có tự do
tự do nhẹ như gió
tự do bềnh bồng như mây
tự do trong như giọt mưa trong
tự do nặng trĩu như lòng.
5.
Ta lăn lê gần hết đời người
nỗi buồn khổ nuốt tươi niềm vui sướng
ta thèm khát vô tư như cỏ
mong thảnh thơi chấm mút phút nhẹ lòng
ta đã liều mình lao vào đạn bom
trẻ liều chết nay về già liều sống.
6.
Gió sục sạo khắp trần gian dài rộng
biết chăng con người sống để làm gì?
giết chóc triền miên suốt nhiều nghìn năm
tích tụ máu có thể làm thuỷ điện?
bức tử nước bức tử rừng bức tử bầu khí quyển
bức tử trời xanh hay bức tử chính mình?
dịch bệnh bung toang không hề hư vô
là kiếp nạn hay đòn trừng phạt?
lời sấm truyền ngày tận thế tự thân
hay điềm báo Trời thay nhân loại khác?
con người hiền lương con người nhân đức
gian ác vừa thôi kẻo hết đất làm người!
7.
Thời mắc dịch ngồi uống trà với gió
lời ruột gan ta tự vấn hồn mình…
Nguồn Mạng
Ngân sách đã được dùng để mua sắm quần áo, quà cáp cho các đảng viên trong đại hội đảng vừa rồi, bây giờ phải “vặt lông vịt” thêm mới có đủ cho đảng xài!
Nếu phải nói gì thì thế này . Tiền lo cho dân thì chính phủ có thể in ra thoải mái, “ngân sách nhà nước vẫn vượt thu 9,1% so với dự toán”, Whoops, there it is. Cái mà chính phủ cần lúc này là vàng & ngoại tệ mạnh dùng để mua vaccines “địch” nếu/khi được phép mua. Tư bửn thúi nát hổng mặn mà lắm với Bác Hồ của mấy người . Vũ Thành Tự Anh & các trí thức yêu Đảng có đóng góp được chính sách nào để có thể trưng dụng vàng & ngoại tệ mạnh nhàn rỗi trong dân thì cũng nên thử 1 phen .