Ca sĩ Thủy Tiên và từ thiện luôn hợp pháp

Báo Sạch

LS Đặng Bá Kỹ

21-10-2020

Cho tới thời điểm hiện tại, lũ lụt vẫn đang hoành hành, tàn phá ở miền Trung! Chính trong những lúc nguy nan như vậy, mới thấy tình cảm đồng bào, Nhân dân hướng về nhau thật lớn lao! Rất nhiều bà con ở khắp mọi miền Tổ quốc, cũng như Hải ngoại, đã đóng góp tiền bạc, vật tư, nhu yếu phẩm…

Giúp người dân miền Trung trong cơn hoạn nạn. Một trong số đó, phải kể đến việc ca sỹ Thủy Tiên, đã kêu gọi được hơn 105 tỷ đồng đóng góp của Nhân dân, giúp bà con vùng lũ.

Tuy nhiên, có một số “Chuyên gia pháp lý”, đã viện dẫn vài quy định pháp lý, cụ thể là Nghị định 64 năm 2008 “Nghị định Về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ nhân dân khắc phục khó khăn do thiên tai, hoả hoạn, sự cố nghiêm trọng, các bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo” của Chính phủ; Và đã căn cứ vào việc Nghị định này chỉ cho phép một số Tổ chức nhất định, được phép kêu gọi ủng hộ giúp khắc phục thiên tai – Đã đi đến kết luận rằng: Việc ca sỹ Thủy Tiên kêu gọi và nhận tiền để làm từ thiện là không đúng quy định của pháp luật hiện hành, là không hợp pháp!

Tác giả xin khẳng định ngay rằng: Lập luận pháp lý vừa nêu là hoàn toàn sai lầm, phiến diện và vớ vẩn! Trong Bài viết này, tác giả sẽ luận giải các khía cạnh pháp luật có liên quan để bà con tham khảo.

I. XÁC ĐỊNH QUAN HỆ PHÁP LUẬT

Bản chất của việc Nhân dân quyên góp tiền bạc, tài sản để giúp bà con vùng lũ, đó chính là việc: Tặng cho tài sản (Tiền, hiện vật như nhu yếu phẩm). Đây là một loại giao dịch dân sự phổ biến – Là một quan hệ pháp luật Dân sự.

Trong giao dịch tặng cho tài sản này, có sự xuất hiện của 03 loại chủ thể:

1. Thứ nhất: Những Người quyên góp tiền bạc, vật chất khác – Được gọi là Bên tặng cho tài sản!

2. Thứ hai: Bà con nhận cứu trợ tiền bạc, nhu yếu phẩm – Được gọi là Bên nhận tặng cho tài sản.

3. Thứ ba: Nhóm những người kêu gọi và trực tiếp đi tới vùng lũ như ca sỹ Thủy Tiên hay những người khác – Được gọi là Bên trung gian nhận vận chuyển và giao tài sản.

Nó đơn giản như việc Ông A tặng cho Ông B một chiếc xe máy, nhưng thay vì trực tiếp trao cho nhau, thì ở đây Ông A nhờ Ông C chuyển giúp. Y chang như vậy, không có gì khác cả.

Như vậy, trong vụ việc này, quan hệ pháp luật được hình thành giữa các Bên là quan hệ pháp luật Dân sự – Và giao dịch dân sự giữa các Bên là giao dịch tặng cho tài sản!

II. QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT ĐƯỢC ÁP DỤNG

Như trên đã phân tích, quan hệ pháp luật được hình thành giữa các Bên là quan hệ pháp luật Dân sự. Do đó, quan hệ pháp luật này sẽ do Luật Dân sự điều chỉnh.

Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận. Mọi cam kết, thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội có hiệu lực thực hiện đối với các bên và phải được chủ thể khác tôn trọng”. Trong khi đó việc kêu gọi ủng hộ và từ thiện của Thủy Tiên, cũng như những Hội nhóm thiện nguyện khác, không bị quy định nào của Luật cấm, nên không có gì là trái luật, và đương nhiên không trái đạo đức xã hội. Không những vậy, việc tặng cho tài sản là hợp pháp.

Cần nhớ rằng: Nghị định 64 mà các “Chuyên gia pháp lý” nêu trên, là Văn bản do Chính phủ ban hành, chỉ là Văn bản dưới luật. Trong khi Bộ luật Dân sự quy định rõ: “Không vi phạm điều cấm của Luật” – Tức phải là Văn bản do Quốc hội ban hành, mới có giá trị cấm. Hay nói cách khác, không thể viện dẫn bất kỳ quy định nào của Nghị định 64, để nói rằng Nghị định này cấm, nên không được làm. Vì Bộ luật Dân sự do Quốc hội ban hành có giá trị pháp lý cao hơn Nghị định của Chính phủ.

Do vậy, việc kêu gọi bà con, ủng hộ đồng bào vùng lũ của Thủy Tiên hay bất kỳ ai khác, là một hành động hợp pháp, đầy tính đạo đức và rất nhân văn, thể hiện tình cảm tương thân tương ai của Nhân dân ta. Giả định rằng, nếu có ai đó lợi dụng việc kêu gọi từ thiện, để rồi sau đó trục lợi cá nhân, thì đây là một câu chuyện khác, một vấn đề khác, không phải là điều chúng ta đang bàn đến!

Cho nên, cần phải tách bạch và phân biệt đúng bản chất pháp lý của các vấn đề khác xa nhau. Và dù nhìn từ góc độ nào, tư duy pháp lý hay triết học đạo đức, thì việc từ thiện, ủng hộ, giúp đỡ lẫn nhau trong khó khăn, hoạn nạn, luôn luôn là giá trị nhân ái cốt lõi của nhân loại!