7-1-2020
Ra đời cách đây hơn 17 năm, dự án lấn biển Cần Giờ đã vấp phải nhiều phản đối của giới chuyên gia do nguy cơ tác động xấu tới Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ. Quy mô ban đầu là 821 ha, trong đó có 600 ha lấn biển, sau khi về tay Vingroup gần đây, dự án đã được cấp phép phình to thành 2.870 ha…
Các nhà khoa học nói gì về dự án này?
Vingroup đã ước tính rằng họ cần 137,6 triệu mét khối cát san lấp – đủ để lấp đầy hơn 36.600 hồ bơi kích thước chuẩn Olympic – cho công việc lấn biển. Điều này gây ra lo ngại rằng một phần cát san lấp sẽ được lấy từ đáy sông ở ĐBSCL, nơi mà nạn khai thác cát bất hợp pháp, tràn lan đã gây ra sạt lở bờ sông nghiêm trọng.
Ông Nguyễn Hữu Thiện, một chuyên gia độc lập về sinh thái ĐBSCL, trao đổi với tờ báo The Straits Times về dự án này như sau: “Hệ thống sông Cửu Long là một, dù lấy cát bất cứ ở đâu cũng đều gây thiếu hụt cát chung cho toàn hệ thống và gây sạt lở lan tỏa trên toàn đồng bằng, kể cả bờ sông và bờ biển”.
Phó Giáo sư – Tiến sĩ Hồ Long Phi, cựu Giám đốc Trung tâm Quản lý Nước và Biến đổi Khí hậu, Đại học Quốc gia TP.HCM, dự báo trong vòng 10 đến 20 năm tới, khu vực Cần Giờ sẽ thấp hơn mực nước biển ít nhất khoảng vài cm. Ông cảnh báo rằng khi ấy, gánh nặng tài chính của việc bảo vệ vùng đất lấn biển của Vinhomes sẽ rơi vào ngân sách quốc gia chứ không phải vào nhà đầu tư dự án.
Và chi phí này có thể rất lớn.
GS. Lê Huy Bá, nguyên Viện trưởng viện Quản lý khoa học công nghệ và quản lý môi trường từng lo ngại, từ xưa đến nay độ mặn của khu vực rừng ngập mặn đã ổn định, việc xây bờ kè trong dự án dẫn luồng chảy sông ra xa thì độ mặn hoàn toàn có thể sẽ giảm xuống; và chỉ cần có sự thay đổi ở mức 2% độ mặn là rừng ngập mặn sẽ chết.
Kỹ sư Vũ Hải, nguyên Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Nước và Môi trường TP.HCM nhận định: vùng lấn biển và các cửa sông khác trong vùng hiện nay là vùng bồi lấp, nên khi lấn biển xây khu đô thị chắn ngang sẽ gây hiện tượng đưa phù sa tới các cửa sông/biển khác, khiến các cửa sông/biển này bị bồi lắng, nhất là sông Soài Rạp – Thị Vải, nguy cơ ảnh hưởng đến giao thông sông vận tải phía Nam là rất lớn.
Ngoài ra, dự án sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của khoảng 3.400 cư dân địa phương, trong đó có những hộ dân đang sản xuất nghêu, đánh bắt bộ như bắt ốc, kéo lưới tay, khai thác đánh bắt hải sản ven bờ. Cư dân địa phương cho hay: “Chúng tôi (người dân ở đây) chỉ sống nhờ biển”. “Không có biển chúng tôi không biết sống sao”.
Với 1 dự án có thể bóp chết khu dự trữ sinh quyển quý giá này, nơi cũng cấp không khí sạch cho Saigon cũng như góp phần lọc sạch nước từ các đô thị đầu nguồn thải ra, vậy mà bản đánh giá tác động môi trường DTM của dự án này lại được thực hiện bởi chính Vingroup, chứ không phải do 1 đơn vị độc lập thực hiện theo thông lệ chung quốc tế. Và không hiểu sao 1 cái DTM sơ sài làm cho có như vậy, bị giới khoa học uy tín phản đối mạnh đến như vậy, lại được Bộ Tài Môi phê duyệt vào tháng 1-2019 vừa rồi, mở đường cho việc lấn biển chia lô bán đất nền.
Nhiều nhà khoa học nhấn mạnh, đây là một Quyết định phê duyệt vội vàng, không thỏa đáng và còn nhiều vấn đề mập mờ, khi những vấn đề rất lớn về môi trường vẫn chưa giải quyết được thì lại bị biến thành điều kiện kèm theo, “cần tiếp tục nghiên cứu”. Những điều kiện kèm theo trong Quyết định này cũng cho thấy việc thành lập Hội đồng khoa học thẩm định Báo cáo đánh giá tác động môi trường là vô nghĩa. Bởi ý nghĩa của việc thành lập Hội đồng là để xem xét Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được đánh giá đầy đủ chưa, đồng thời đánh giá dự án này có thể triển khai được hay không.
Cần phải lên tiếng để chặn đứng dự án này lại, trước khi được thủ tướng phê duyệt. Việc quan trọng nhất hiện tại chính là cộng đồng các nhà khoa học-giới quy hoạch và người dân Saigon cần yêu cầu UBND TPHCM tiến hành 1 đánh giá tác động môi trường độc lập với Vingroup.
Không thể im lặng và cúi đầu trước những dự án được phê duyệt trong “bóng tối” như thế này mãi. Cần phải biết đứng thẳng lưng lên để bảo vệ lá phổi xanh cực kì trọng yếu của Saigon!
_____
Tham khảo:
Viet reclamation project near reserve raises concern (Straitstimes)
Vinhomes muốn lấn biển Cần Giờ xây đô thị 9,4 tỷ USD. Chuyên gia môi trường cảnh báo hậu quả nghiêm trọng (Luật Khoa)
Lấn biển Cần Giờ 2.870 ha: Chưa đánh giá hết tác động nhưng vẫn trình Thủ tướng phê duyệt (NĐT).
