Thượng Toạ Thích Trí Quang ra đi và vấn đề còn lại

Gellert Nguyễn

12-11-2019

Thượng toạ Thích Trí Quang đã ra đi nhưng để lại cho hậu thế những suy ngẫm đáng nói. Di huấn để là “không bàn thờ, không bát nhang, không báo tang, không phúng điếu, không vòng hoa, không đưa đám“.

Đây là một thái độ khôn ngoan, vì Thượng toạ không muốn gây thêm các lời bình luận ồn ào. Thật ra, có mấy ai còn nhớ đến Thượng toạ khi lịch sử đất nước sang trang từ lâu, chì còn chăng là nhưng người quan tâm đến vai trò của Phật giáo trong lịch sử cận đại.

Vai trò của Thượng toạ trong phong trào Phật giáo đấu tranh, nhiều sách vở đã bàn đến: Lật đổ chế độ để bảo vệ đạo pháp? Là Cộng Sản hay CIA? Tại sao thành công trong năm 1963 mà thất bại trong năm 1966 và thất sủng sau năm 1975? Là người trong cuộc, đáng lý ra Thượng toạ phải lên tiếng biện minh cho hành động của mình. Thượng toạ cũng đã viết sách về cuộc đời mình và kết luận né tránh gây thất vọng cho độc giả. Trong sách Trí Quang tự truyện (2011), Thượng toạ không soi sáng các vấn đề mà độc giả quan tâm. “Tôi không biết gì, không có ý gì nên cuộc đời tôi không vẫn hoàn không“.

Vấn đề không phải Thượng toạ có công hay tội, quyết định sáng suốt hay sai lầm, nhưng tại sao khi có can đảm gây vang động trong lịch sử, mà lại thiếu can đảm trình bày động cơ hành động của mình cho hậu thế, đó là một ý thức trách nhiệm. Nay Thượng toạ đã ra đi, không ai có thể thay thế để lý giải vấn đề, một bí ẩn còn lại cho những người thiết tha với sự thật của lịch sử.

Còn học trò của Thượng tọa cũng lên tiếng ca ngợi thầy để gọi là đốt nén hương lòng toạ, không thể khá hơn: “Còn tất cả chỉ là một nhầm lẫn to tướng không cần cải chính, bình luận: người ta tưởng nhầm Thầy muốn làm Richelieu, hồng y, thủ tướng của vua Louis XIII nước Pháp. Sự thực, Thầy tôi muốn cao hơn thế: Thầy muốn làm ông thầy tu”.

Đúng, một thầy tu quay lưng với những hành động của mình trước lương tâm và lịch sử. Thầy còn sợ ai mà không dám lên tiếng khi Giáo hội Ấn Quang bị xoá sổ và Phật giáo quốc doanh suy tàn như hiện nay? Một điều mà đệ tử của thầy không nhận ra và ca ngợi thầy cũng vô trách nhiệm không kém.

Người Pháp có câu: “Dối gian như những điếu văn”. Câu này vẫn còn đúng. Thật là đáng tiếc cho lập trường chính trị và tinh thần vô uý của cả hai. Cho dù bia đá của lịch sử mòn đi, nhưng may mắn thay cho hậu thế là bia miệng vẫn còn trơ trơ. Dĩ nhiên mọi xét đoán tùy theo từng cá nhân.

Bình Luận từ Facebook

21 BÌNH LUẬN

  1. ông này xuống địa ngục là cái chắc. Nếu ông không quậy thì đã không có hàng triệu người chết trong chiến tranh. Cụ Diệm đã không chết. VNCH đã hưng thịnh lên như South Korea, Taiwan. CS được kiểm soát ngoài vĩ tuyến 17.
    Nhưng hàng trăm ngàn người đã làm mồi cho cá mập, chết trong trại cải tạo và gần đây là XKLĐ kiệt sức và đóng băng trong thùng container lạnh.
    Xuống dưới nhập hội với Hồ Chí Minh, Trường Chinh, Lê Duẩn và Dương Văn Minh, Trần Thiện Khiêm, Trần Văn Đôn, Lê Văn Kim, Tôn Thất Đính, Nguyễn Hữu Có, Phạm Ngọc Thảo

  2. Bến Tre, Cà Mau, Rach Giá, Tây Ninh và Quãng Ngải là nhưng tỉnh có cơ sở của Cộng Sản cài lại sau Hiệp định Geneve 1954. Việc biểu tình chống chính quyền VNCH ở các nơi này là có thể hiểu được, không vì thế mà cho là “cái gốc của dân miền nam là biểu tình. Đúng cũng biểu tình, sai cũng biểu tình. Cái gì cũng biểu tình.”. Lập luận này không thuyết phục.
    Các tỉnh An Giang, Gò Công và nhiều nơi khác trong miền Nam không hề có biểu tình và không tìm đâu ra một cán bộ Cộng Sản nằm vùng. Ý kiến cho rằng dân miền Nam hiền lành, thiếu ý thức chính trị và hiểm hoạ Cộng Sản có lẽ đúng hơn. Một phần cũng do lý do kinh tê và khí hậu. Thiên nhiên ưu đãi và kinh tế nông nghiệp trù phú nên không có lý do gì mà nông dân lè phè lo tranh đấu giai cấp. Dĩ nhiên, thành phần dân nghèo vẫn có trong mức độ, nhưng không vì thế mà có ý tưởng sắt máu chống đối chính quyền quyết liệt. Sau năm 1975 tình thế khác đi, những người ủng hộ cho Cộng sản nằm vùng thấy mình bị Hà Nội phản bội rõ rệt, nhất là mất quyền lợi kinh tế. Đó là lý do của các cuộc biểu tình.
    Ý kiến cho rằng dân miền Nam lọt vào tay Cộng Sản là đúng lắm, không có gì thương tiếc. Lập luận này gay gắt. Điểm chung là thành phần có ý thức xây dựng cho đất nước quá it, so với thành phần phá hoại thì nhiều. Cũng như ngày nay có ý kiến tương tự cũng cho rằng Viêt Nam lọt vào tay Tàu Cộng là không thể tránh khỏi. Chính quyền và dân chúng không tĩnh thức trước hiểm hoạ diệt vong, thì con đường Hán hoá đang tới gần. Nhưng ai làm và làm gì thì không ai biết được.
    Đã đến lúc mọi người nên tỉnh thức một điều căn bản là công dụng của đá là để xây dựng, không phải là dùng để ném nhau cho từ chết đến bị thương.

  3. Trên Dân làm báo đám quạ đen nhào vào rỉa xác ông Trí Quang bằng những lời lẻ mà người có học không dùng ,rồi trên báo Tiến dân cũng có một số người lòng hận thù vì Nhà Ngô bị Mỹ lật ,vu hết trách nhiệm mất Miền Nam là do Phật giáo tiếp tay cs ,xin thưa Nếu không có Mỹ đứng sau lưng cuộc Đảo Chánh thì hàng chục triệu ông Trí Quang cũng chẳng làm được gì ,phong trào chống Tham nhũng của ông Cha Thanh và giáo dân với sự ủng hô 300 ông Linh mục và Ký giả ăn mày quậy tưng đòi ông Thiệu từ chức ,thì các đấng Tín hữu con Chiên ngậm miệng như ra vẽ người công giáo Vô tội trong chuyện mất Miền Nam Ông Hoàng Quỳnh với biểu ngữ Thà mất Nước không thà mất Chúa kéo nhau biểu tình rầm rộ trước bộ Tổng tham mưu ,Trong khi ông Trí Quang nói Ông Thiệu là người chống cộng hữu hiệu nhất .hôm nay ông Trí Quang ra đi ,người ta đồi ông viết những gì thêm trong Trí Quang tự truyện vụ Ông kỳ dàn dựng bàn Thờ xuống đường trong sự tiếp tay của Mỹ cũng đã nói lên sự thật vụ biến động miền trung ,và tài liệu CIA và các ông Tướng cũng đã giãi mã là Ông Trí là việt cộng hay ăn Tiền CIA ,mọi chuyện đã rỏ ,xin đừng dùng ngôn từ chợ búa thằng trọc nầy thằng trọc nọ ,Miền nam mất mọi tội lỗi trút lên đầu Phật giáo trong khi hơn 1 triệu lính Thiện chiến đầy đủ không Hải Lục quân mà thua thì do ai ? Ông TT công giáo Nguyễn văn Thiệu tháo cáy. Với câu nói Mỹ viện trợ nhiều thì đánh nhiều viện trợ ít đánh ít ,Nếu 1 tỷ 4 thì giữ toàn vẹn miền nam ,900 trăm triệu thì mất 2 quân đoàn ,như vậy ông TT đã có kế hoạch lui binh khi viện trợ dưới 1 tỷ Mỹ kim. .

    • Trên Dân làm báo đám quạ đen nhào vào rỉa xác ông Nguyễn Văn Thiệu bằng những lời lẻ mà người có học không dùng ,rồi trên báo Tiến dân cũng có một số người lòng hận thù vì Nhà Ngô bị vc lật ,vu hết trách nhiệm mất Miền Nam là do ông Thiệu tiếp tay cs ,xin thưa Nếu không có thích Trí Quang đứng sau lưng cuộc Đảo Chánh thì hàng chục triệu ông Thiệu cũng chẳng làm được gì

      Viết ra những thứ mà ai viết cũng được. Vo ve vò vẽ thế chỉ làm trò cười cho thiên hạ

  4. Qua những bình phẩm về Vô Úy và Vô Ưu, tôi xin đưa ra một ý kiến của một nhóm người – khó gọi là đông, nhưng cũng không dễ gọi là ít – về biểu tình Việt Nam.

    Trước hết, trước 1975 miền nam Việt Nam có lắm biểu tình. Họ biểu tình chống chế độ Việt Nam Cộng Hòa. Các cuộc biểu tình ngày đó ghê gớm lắm. Mà dữ dội nhất không phải ở SaiGon mà là ở Bến Tre. Nơi này biểu tình đã bùng phát thành bạo loạn. Có nổ súng, có đổ máu và có cả người chết.

    Thế là hồi đó người dân biểu tình chống chánh quyền Ngụy. Chống Ngụy thì mặc nhiên ủng hộ cộng sản. Rồi kháng chiến thành công, Mỹ cút ngụy nhào, hòa bình lập lại.

    Nhưng sau đó, họ cũng lại biểu tình. Họ biểu tình chống Ngụy, Ngụy đã nhào. Họ lại đi biểu tình tiếp. Vậy cái ý kiến cho rằng Họ thật sự muốn gì ?

    Chế độ VNCH thì không chấp nhận nên biểu tình phản đối. Chế độ cộng sản cũng biểu tình phản đối. Vậy cái gốc của dân miền nam là biểu tình. Đúng cũng biểu tình, sai cũng biểu tình. Cái gì cũng biểu tình.

    Ý kiến cho rằng cái dỡ của Ngụy quyền là k đỡ nổi biểu tình, phải tụt quần mà chạy. Cái hay của cộng sản là trị được biểu tình, nên chế độ vẫn ổn.

    Ý kiến cho rằng với cái giống dân thích biểu tình như thế, thì cho họ sống với chế độ cộng sản đi. VÌ CỘNG SẢN BIẾT CÁCH DẸP BIỂU TÌNH, NÊN CỘNG SẢN THÍCH HỢP ĐỂ CAI TRỊ VIỆT NAM.

    Ô hô ai tai.
    Mời các anh em bằng hữu xa gần vào ném đá !

  5. Phật Giáo Ấn Quang có trách nhiệm liên đới đến việc VNCH. Ấn Quang cử Nhất Hạnh ra nước ngoài liên lạc với các nhóm phản chiến, yêu cầu Mỹ rút quân, phản đối chính sách chống Cộng của VNCH đòi hòa bình. theo kiểu “Chấp tay nguyện cầu cho bồ câu trắng hiện”. “Hoa sen trong biển lửa” là một tác phẩm của Nhất Hạnh bán chạy nhất và là dụng cụ tuyên triyền mạnh nhất trong giai đoạn này.
    Ấn Quang hai lần có công với Cách Mạng”… Khi quân CS về Saigon, đã có lần 500 Tăng, Ni của Ấn Quang ra đón chàọ. Ngày 19-5-1975, Ấn Quang đã tổ chức sinh nhật Hồ Chí Minh tại chùa Ấn Quang.
    Với các thành tích chống Mỹ và chế độ trước đây, phe Ấn Quang không bao giờ tin là Viện Hoá Đạo bị xoá sổ. Một điều lầm vô cùng tai hại. Sau khi chiếm được miền Nam, một số tăng ni cũng đi học tập cải tạo và một số cơ sổ cũng bi tiếp quản như các tôn giáo khác. Một số tăng ni cũng vượt biên như những người dân khác.

  6. Lê Học -ngu ra phết gouramis- Lãnh Vân đưa ra 1 nhận định đáng báo động “Điều tôi nhìn thấy như là dấu hiệu tiến bộ là ba ngày sau tin thầy Thích Trí Quang viên tịch được công bố, trên các trang mạng tôi theo dõi, gặp ít tiếng miệt thị, chửi bới hay tôn sùng quá mức một nhân vật có ảnh hưởng lớn như vậy tới cục diện Bắc – Nam”. Có nghĩa sự thiếu thông tin vì nhiều lý do đã hoạt động khá tốt, làm bão hòa dư luận về công-tội của những nhân vật “yêu Đảng” một thời . Thêm vào đó là những bài viết xi-tai Lê Minh Dũng của Cao Huy Thuần, và thứ hồi ký chạy tội của Chu Sơn, cả 2 đều được đăng ở địa chỉ khởi nghiệp khá nổi tiếng trong giới dư lợn viên cao cấp, viet-studies của đồng chí Tiến sĩ Trần Hữu Dũng .

    Qua những gì tớ đọc về ông Lỗ Trí Thâm Thích Trí Quang, có vẻ 66 là pivotal year. Từ sau 66 tới 75, ô Lỗ Trí Thâm này ngả hẳn về phía yêu Đảng . Tới 75 thì chùa Ấn Quang của ổng, mọi người ở miền Nam có vẻ không còn lạ gì . Nhưng số người đó ngày càng mai một, trong khi sử gia xã hội chủ nghĩa … wtf you expect? Bô (full of) xít có bài về sử gia xhcn bên Tàu, đọc nhớ đừng có liên tưởng, vì sử gia xhcn VN toàn là những bậc thầy của bô (full of) xít, tức là bậc thầy của bậc thầy thợ nhắm mắt chích đùi Lê Minh Dũng . Đụng tới mấy khứa … not a good thing ở tổ quốc xã hội chủ nghĩa các bác . It helped tremendously khi ô Lỗ Trí Thâm ngậm hột thị . Đồng chí với ông ta, Huỳnh Tấn Mẫm, Lê Công Giàu not gonna be this lucky … hơi bị to mồm nên tới bây giờ không ai còn lạ gì . Tất nhiên, những Cao Huy Thuần sẽ lại viết nên những nhời có cánh gà khi tới phiên mấy chả về với Bác Hồ ở chỗ Mác-Lê.

    Điều mà tớ quan ngại không phải cho quá khứ, mà là tương lai . Mỗi lần 1 cá nhân có tiền án tiền sự như ô Lỗ Trí Thâm này về với Bác Hồ ở chỗ Mác-Lê, lại có những bài đánh tráo khái niệm, đánh đồng chiện giải phóng miền Nam khỏi sự thống trị của dân chủ tư bẩn với những “đấu tranh cho tự do, cho dân chủ”, tớ bắt buộc phải đặt nghi vấn là những thứ “đấu tranh” hiện nay có mang dáng dấp/tư di gì của những “đấu tranh cho tự do, dân chủ” ngày xưa của lũ lợn này ? Nếu có, im not surprised, judging from what im seeing. Và kết quả sẽ là gì cũng có thể đoán được từ quá khứ & hiện tại .

    Qua lời “phản biện” của bô (full of) xít đ/v bài của tay táng tận lương tâm Cao Huy Thuần, bx kỳ này khá . Những bài trước của CHT, bx đăng rất lễ phép, không 1 lời phản bác . Kỳ này, jack both sides off, bx dám vô phép phản biện 1 số vấn đề của bài CHT.

    Thui thì những người đã từng yêu Đảng, đã từng coi lời Bác Hồ là chân lý như Phạm Toàn, & ông hòa thượng Lỗ Trí Thâm này, tớ sửa lại 1 câu nhạc Trịnh “Xin cho 1 người vừa nằm xuống, thấy bóng Bác Hồ cuối trời xa”. Áp dụng cho những người tương tự khi tới phiên mình về cõi Bác Hồ ở chỗ Mác-Lê . One size fits all. Các bác chỉ là sêm xít thui ạ .

  7. Có đúng như Di Huấn không hay chỉ NÓI để môn đệ LÀM khác đi kiểu
    như họ Hồ ?
    Thật ra,có nhiều hình ảnh phải nói là hoàng tráng thấy đầy trên mạng
    để “vinh danh” TTQ.dã có công lớn với CS.

  8. -44 năm Thượng Tọa sống ẩn dật, khi viên tịch “Di huấn để là “không bàn thờ, không bát nhang, không báo tang, không phúng điếu, không vòng hoa, không đưa đám“. Có lẽ Thương Tọa muốn quên đi & ko muốn nhắc lại những việc làm trong quá khứ? Ta hãy tôn trọng ý nguyện của Thượng Tọa. Khi bước chân vào con đường tu hành, nhà tu hành mong muốn điều tốt lành đến cho chúng sinh. “khi Giáo hội Ấn Quang bị xoá sổ và Phật giáo quốc doanh suy tàn như hiện nay?” là điều ngoài mong muốn của Thượng Tọa. Ta chỉ là nạn nhân của cú lừa lịch sử (CNCS) xuyên qua 02 Thế kỷ (toàn dân Việt còn bị lừa nữa là).

  9. Tác giả không nên nghiêm khắc. Một chử cũng thầy, hai chử cũng thầy. Học trò khen thầy là chuyện bình thường theo truyền thống Á Đông, nhất là khi thầy ra đi, trò đốt nét hương cho thầy là chuyện phải đạo.
    Điều đáng nói là tinh thần vô uý và vô ưu đúng chổ, đúng lúc và đúng đối tượng. Vô uý vì trước đây có Mỹ bao che nên lạm dụng tự do, vô ưu vì sau này không dám lo chuyện đạo pháp và dân tộc, nếu không sợ Cộng sản thì đi học tập cải tạo không có ngày về.
    Hình như tác giả không nhận ra chân tướng của vị đại đệ tử này Xin xem lại một trích đoạn sau đây khi ca ngợi Bác Hồ và nhà nước pháp quyền XHCH đăng trong bài Nhà Nước Pháp Quyền trên báo Tia Sáng để cho thấy tấm lòng son sắt đối với đạo pháp (theo của Thầy mình) và dân tộc (theo Bác Hồ và XNCH). Xin miễn bàn nội dung và tính liêm khiết của một người trí thức.
    “… Việt Nam có “Nhà nước pháp quyền”. Tên gọi thật hay. Vừa “pháp”, nghĩa là luật pháp; vừa “quyền”, nghĩa là… quyền. Chưa biết quyền của ai, nhưng chắc chắn không phải là quyền của Nhà nước, vì Nhà nước cần gì phải đòi quyền – đòi một cái đã có. Thiện chí tôn trọng pháp luật của Chính phủ Việt Nam đã có từ 1991 và tiếp tục được phát huy cho đến nay, không ai chối cãi được….Nhà nước pháp quyền thì có gì lạ đâu với chúng ta!… Nhà nước pháp quyền có lạ lùng gì đâu đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh- người khai sinh nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa?“
    Đáng buồn cho chúng ta là giới trí thức loại này còn nhiều lắm trong nước và ở hải ngoại, họ còn sống rất lâu, chưa tỉnh thức trước sự thật lịch sử và hiểm hoạ diệt vong thì làm sao kêu gọi người dân bình thường tỉnh thức.

      • Tôi biết “Người trí thức” này, và tôi gọi là “trí thức chồn lùi”, trí thức liếm láp, trí thức rửa bô, trí thức bưng bi bác….

    • Pháp quyền là cái áo bên ngoài còn trong cái bụng là đảng quyền, phải không ?

  10. Có lẽ thầy đã nhận ra mình đã phạm 1 tội ác quá lớn với dân tộc. Đó là tiếp tay cho cộng sản đạt mục tiêu khuấy phá rồi thôn tính miền Nam. (Dù cố ý hay vô tình)
    Cho nên thầy không còn biết làm gì hơn là im miệng, sống trong lặng lẽ suốt 44 năm. Cũng là hèn nhát hơn thầy Huyền Quang và Quảng Độ.

  11. Thời VNCH thì thầy Thích Trí Quang đấu tranh trong tinh thần “VÔ ÚY” nghĩa là không sợ hãi .

    Thời CHXHCNVN thầy im hơi lặng tiếng trong tình thần “VÔ ƯU” nghĩa là không lo lắng ưu phiền, không quan tâm….thế sự.

    Ha ha ha ….thầy khôn lỏi quá, vì thày biết VNCH sẽ không làm gì thày nên thày cứ VÔ ÚY mà quậy tới bến.

    Đến thời CHXHCNVN, thày biết rằng nếu thày ho he thì đảng sẽ cho thày và đám đệ tử con nhang của thày ốm đòn, nên thày mũ ni che tai, đánh chữ VÔ ƯU cho nó….lành.

    Lạ một điều là mọi chuyện đã rõ như ban ngày, ấy vậy mà cùng còn những con nhang, đệ tử trung thành cố biện bạch cho thày và nâng bi thày cho đến……chết.

    • Trong các lời bình về “THẦY” hôm nay. Tôi thấy những “nhận xét” của TB về “thầy” là đúng đắn và hợp lý nhất ! Thầy đúng là học rộng, tài cao, thông minh hơn hẳn người đời ở mọi chế độ và thời đại !

    • Kinh Corản có câu” THẬT THẢM BẠI CHO AI, KHI ĐƯỢC TOÀN LŨ NGU TUNG HÔ”

  12. Hãy khách quan mà nhận xét: Nhìn xung quanh ta các nước Thái Lan, Malaysia, Ỗhilippines, Indonesia,…vẫn có sự tranh giành giữa dân chủ- tự do và bọn cộng sản. Ở các quốc gia đó vẫn có những phong trào đòi tự do dân chủ như VNCH, lúc bấy giờ ở góc độ nhất định đều đõ cho cộng sản giựt dây. Nhưng không phải vậy! Hãy cám ơn những phong trào đó, vì nhờ nó mà chế độ mới hoàn thiện thể chế dân chủ đúng nghĩa.Ở VN cũng vậy hãy ghi nhận những phong trào đòi dân chủ của phật giáo những năm 1963 nhờ vậy đến đệ nhị cộng hòa mới xây dựng được chế độ dân chủ tương đối hoàn thiện có lưỡng viện quốc hội, vừa có tổng thống và thủ tướng.Nhưng vì sao các nước đó bây giờ đã thoát khỏi cncs và xây dựng nền dân chủ càng ngày càng tốt đẹp. Nhưng VN mình thì lại lọt vào tay cộng sản! Đừng hậm hực, phẩn uất và đỗ thừa cho các phong trào dân chủ những năm 1963,1966 và trước 1975 ở Miền Nam! Ngay đến nước MỸ là số 1 thế giới mà cũng phải cám ơn Thượng Đế thì ở đất nước mình phải công nhận đó là định mệnh cho dân tộc mình. Có lẽ cái nợ ông cha ta đã làm!!!

    • Hàng ngày , hàng giờ CS vận chuyển súng đạn, binh lương, quân lính theo đường mòn HCM vào Nam quyết tâm đánh chiếm miền Nam trù phú, giàu có. Cùng tăng sức cho quân sự là những phong trào quấy rối an ninh, trật tự xã hội mà sư Trí Quang là một thủ lĩnh, một cá nhân điển hình. Phong trào Phật giáo của Trí Quang đã làm chính quyền VNCH suy yếu, mất thiện cảm và sự ủng hộ của thế giới tự do. Ai mà không thấy Trí Quang làm lợi rất nhiều cho CS và không thấy, không biết Trí Quang mang lại khổ đau cho dân chúng, sự sụp đổ của miền Nam tự do là không có mắt, không có não. Tôi đã gặp một số chú bác sống trong những năm của nền đệ nhất và đệ nhị cộng hòa than oán sư Trí Quang biết chừng nào ! Một bác hớt tóc ở Bến Hàm Tử, Chợ Lớn cứ tiếc thương, tiếc nuối và ghi nhớ TT Ngô Đình Diệm mỗi khi tôi đến. Bác nói, tao theo đạo Phật nhưng chỉ theo Phật pháp, vâng lời dạy của Phật chớ không theo mấy ông sư đem bàn thờ Phật ra đường ! Họ là những kẻ phá hoại.

  13. “Đúng, một thầy tu quay lưng với những hành động của mình trước lương tâm và lịch sử. Thầy còn sợ ai mà không dám lên tiếng khi Giáo hội Ấn Quang bị xoá sổ và Phật giáo quốc doanh suy tàn như hiện nay? Một điều mà đệ tử của thầy không nhận ra và ca ngợi thầy cũng vô trách nhiệm không kém.
    Người Pháp có câu: “Dối gian như những điếu văn”. Câu này vẫn còn đúng. Thật là đáng tiếc cho lập trường chính trị và tinh thần vô uý của cả hai. Cho dù bia đá của lịch sử mòn đi, nhưng may mắn thay cho hậu thế là bia miệng vẫn còn trơ trơ. Dĩ nhiên mọi xét đoán tùy theo từng cá nhân.”

    Mấy hôm nay chờ mãi mới thấy được bài này (hợp tâm trạng mình), tôi không rành về lịch sử; thoang thoáng biết đến ông Trí Quang qua hình ảnh và đôi dòng thời sự: rằng ông là người có công lớn trong việc lật đổ nền công hòa non trẻ của miền Nam.
    Năm 1975 ông mới 52 và sau đó hơn 40 năm còn lại; ông ẩn tu trong lòng chế độ cộng sản ?!! – Cộng Sản tốt hơn Cộng Hòa sao ông ???

Comments are closed.