Nguyễn Đắc Kiên
27-3-2019
Lẽ thường một con giòi cũng có thể mặc áo vest, ngồi ngôi cao và nói lời nhân đức. Lẽ thường, bất cứ xã hội nào cũng có thể có một vài con giòi khoác được áo vest, chiếm được ngôi cao và đi rao giảng lời nhân đức.
Sở dĩ có chuyện này là do khiếm khuyết của hệ thống, mà hệ thống nào thì cũng có khiếm khuyết cả. Thế nhưng, một xã hội mà đại đa số những kẻ ngồi ngôi cao và nói lời nhân đức kỳ thực chỉ là những con giòi thối tha trong bộ vest đắt tiền thì hệ thống tổ chức vận hành xã hội đó thực đã hỏng hẳn rồi.
Mọi sự ở đời đều có căn cơ của nó. Những vị “thượng tọa”, những bậc “đại đức” bị lộ mới đây không phải từ trên trời rơi xuống. Không phải bỗng dưng một ngày họ hiện ra trước mắt chúng ta như những kẻ suy đồi, mạt hạng bậc nhất. Những Vũ “Nhôm”, những Đinh La Thăng cũng không phải từ trên trời rơi xuống. Không phải bỗng dưng một ngày họ hiện ra trước mắt chúng ta như những tên tội phạm đáng khinh bỉ nhất hạng.
Không. Những kẻ đó vốn đã và đang tồn tại trong lòng xã hội của chúng ta. Chúng là sản phẩm điển hình và tất yếu của xã hội chúng ta. Chúng sinh ra và được dung dưỡng từ chính cách thức tổ chức và vận hành của xã hội chúng ta. Chúng không phải là sản phẩm lỗi. Không. Tuyệt đối KHÔNG. Ngược lại, chúng chính là hiện thân hoàn hảo của hệ thống tổ chức xã hội mà chúng ta đang có.
Trong hệ thống hiện hành, chúng là phe đa số. Chúng không phải e ngại hay cảm thấy xấu hổ về những điều thối tha bỉ ổi chúng làm. Chúng luôn có thừa người ủng hộ. Và hơn ai hết chúng hiểu, những kẻ trong hệ thống đang phán xét hay rủa sả chúng cũng thối tha bỉ ổi chẳng kém gì chúng (thậm chí còn hơn). Chúng hiểu rõ, đơn giản chỉ là chúng kém may mắn hơn bọn kia thôi.
Ở chiều ngược lại, tất nhiên, những đồng bọn chưa bị lộ của chúng cũng không có gì phải xấu hổ hay sợ hãi cả, dù hình phạt giáng xuống đầu những kẻ đã bị lộ ra sao. Chúng luôn là phe đa số. Chúng luôn có thừa người ủng hộ. Và cũng như bọn kia, chúng hiểu rõ, chỉ số ít (rất ít) kém may mắn mới sớm bị lộ mà thôi, trong khi đó miếng mồi trước mắt thì lại quá béo bở. Thế nên, trong một cuộc chơi mà rủi ro thấp hơn nhiều so với cơ hội thì thật hợp lý khi tất cả bọn chúng đều tự tin xuống tay đặt cược.
Cuối cùng chỉ có chúng ta lụn bại. Cuối cùng, phải giơ đầu chịu báng cho tất cả những thứ thối tha bỉ ổi chúng gây ra vẫn chỉ là chúng ta, nhân dân hoan hỉ.
