Phương Nguyễn
30-9-2017
Dạ, xứ U Minh hồi xưa có rừng ngập mặn là những cây tràm cây đước dày đặc, dừa nước, ô rô, dây choại dây leo đủ loại chằng chịt, vô rừng là tối thui tối hù không thấy ánh sáng nên được đặt chết tên là rừng U Minh (U là tối mà minh cũng là tối. Chữ Hán ngộ ghê, có chữ minh là sáng và chữ minh là tối, hai chữ này viết khác nhau mà đọc giống nhau – đồng âm).
Rừng U Minh xưa dày rậm, giờ thì bị phá gần sạch rồi. Người xứ U Minh xưa và nay thì không “rừng rú” chút nào, ngược lại họ rất văn minh trong cách ứng xử nha. Đọc truyện của nhà văn Hồ Biểu Chánh, nhà văn Sơn Nam sẽ thấy hồi đầu thế kỷ trước ở xứ U Minh đã có trạm kiểm lâm, nhân viên kiểm lâm (Pháp) bảo vệ rừng và các sinh vật trong rừng. Khi có tranh chấp dân sự hoặc hình sự thì họ được phân đúng sai bằng một phiên tòa, có luật sư biện hộ. Vụ án Đồng Nọc Nạn là một ví dụ.
Nhà văn Sơn Nam là một người con xứ U Minh, là con nhà nghèo nhưng học giỏi nên được học bổng của “thực dân” để lên Cần Thơ học hành nên người. Dân nghèo U Minh thời thực dân cũng có cơ hội học hành, tiếp cận với văn minh Âu Tây.
Anh Hải cẩu xe ở quận 1 Sài Gòn không phải là người phương Nam mà ảnh vốn là dân xứ BẮc. Hồi nhỏ thì ảnh toàn là được học về một miền Nam đau khổ rên xiết dưới ách thực dân đế quốc. Thực tế xứ Bắc của ảnh thì nghèo khổ lạc hậu nên chắc ảnh tưởng miền Nam vì bị “kềm kẹp” nên còn tệ hơn nữa. Khi vào Nam thấy Sài Gòn văn minh giàu có “phồn vinh giả tạo”, mà chắc ảnh chưa có đi về xứ U Minh, chưa tiếp xúc với dân ở U Minh nên ảnh nghĩ/ tưởng (theo kinh nghiệm cá nhân của ảnh) rằng dân ở quê nghèo thì sẽ “rừng rú”. Chắc chắn một điều là ảnh chưa đọc sách của nhà văn Hồ Biểu Chánh lẫn nhà văn Sơn Nam viết về U Minh, cho nên cái nghĩ/ tưởng của ảnh nó sai be bét.
Cái suy nghĩ lâu ngày trong đầu sẽ buột ra lời nói khi có dịp. Rừng U Minh là rừng ngập mặn giữa đồng bằng, sao sánh được với rừng nhiệt đới Tây Nguyên hay rừng nguyên sinh Cúc Phương. Rừng già Việt Bắc Tây bắc. Tại sao ảnh không buột miệng ra các loại rừng có chất rừng rú hơn kia mà lại nói đúng rừng U Minh?
Lỡ lời thì cũng lỡ rồi, xin lỗi phải chăng là quá khó? Ban Tuyên Giáo Cà Mau cũng bẻ hành bẻ tỏi anh Hải làm chi cho mệt không biết. Quan chức Cộng Sản thì ai cũng vậy thôi, cứ phát ngôn là có vấn đề. Tìm lời đúng đắn hay ho của họ thì khó chứ kiểu phát ngôn “về rừng U Minh mà sống” của ông Hải đâu có gì lạ mà đồng chí phải cắng đắng với nhau. Để dân cắng đắng thôi!
