16-3-2018
Mấy ngày nay vụ Mobifone mua 95% cổ phần của AVG trị giá 8.900 tỷ đồng đang làm nóng dư luận cả nước. Xung quanh vấn đề này có rất nhiều luồng dư luận. Có ý kiến cho rằng, đây là thương vụ mua bán bình thường giữa hai doanh nghiệp. Có ý kiến cho rằng, AVG đã hoàn trả toàn bộ số tiền 8.900 tỷ cộng thêm tiền lãi 1.100 tỷ cho Mobifone thì hợp đồng mua bán giữa hai doanh nghiệp không còn hiệu lực nên không cấu thành tội trạng. Có ý kiến cho rằng, không nên hình sự hóa một quan hệ kinh tế. Có ý kiến cho rằng, dù hợp đồng mua bán đã hủy, hai bên đã khắc phục toàn bộ hậu quả, nhưng xét về khía cạnh pháp luật, thương vụ này có dấu hiệu vi phạm pháp luật, cần phải khởi tố để định rõ tội trạng.
Tôi hiểu không sâu về các vấn đề pháp luật, chỉ xin bàn về khía cạnh chuyên môn của mình là kinh tế.
Trước hết phải hiểu, 8.900 tỷ đồng Mobifone dùng để mua AVG là thương vụ mua lại doanh nghiệp. Khoản tiền này không thể được coi là đầu tư để mở rộng sản xuất kinh doanh khi Mobifone chưa sở hữu AVG.
Trong một nền kinh tế thị trường đầy đủ và minh bạch, việc doanh nghiệp này mua doanh nghiệp kia như Mobifone mua AVG là hết sức bình thường. Nhưng trong nền kinh tế XHCN, việc một doanh nghiệp nhà nước dùng tiền có nguồn gốc liên quan đến ngân sách để mua lại một doanh nghiệp tư nhân nếu không minh bạch lại không bình thường chút nào.
Trong một nền kinh tế thị trường đầy đủ và minh bạch, hai doanh nghiệp thỏa thuận mua bán cổ phần trên nguyên tắc cung-cầu, thuận mua vừa bán, việc thẩm định giá chỉ là cơ sở tư vấn để hai bên mua bán tham khảo trước khi ra quyết định. Nhưng trong nền kinh tế XHCN, việc mua bán cổ phần nếu không thông qua đấu giá thì thẩm định giá cực kì quan trọng. Nếu khâu này tiến hành không minh bạch thì rất dễ xảy ra tiêu cực. Hậu quả gây ra là tiền của nhân dân mà nhà nước có trách nhiệm quản lí sẽ chảy vào túi bọn doanh nhân bẩn và quan lại tham nhũng.
Theo tài liệu do Thanh tra Chính phủ công bố, số tiền do hai công ty tư vấn định giá 95% cổ phần AVG cao một cách bất thường, ước tính cao hơn khoảng 7.000 tỷ trong số tiền 8.900 tỷ mà Mobifone đã trả cho AVG. Được biết, thương vụ mua bán này không những không được tổ chức minh bạch mà ngay cả tài liệu về giá chuyển nhượng còn được đóng dấu “Tuyệt mật”. Câu hỏi đặt ra là, tại sao một thương vụ đáng lẽ phải công khai lại được các quan chức và doanh nhân tiến hành lén lút thế?
Từ các hiện tượng xâu chuỗi trên, các cơ quan thừa hành pháp luật, dư luận và báo chí hoàn toàn có quyền đặt ra các nghi vấn, trước hết là, phải chăng đã có sự thỏa thuận ngầm ba bên giữa quan chức quản lí Mobifone, công ty thẩm định giá và doanh nghiệp tư nhân để bòn rút khoản tiền cực lớn của nhà nước cho vào túi tư nhân.
Chưa dám hồ đồ kết luận bản chất việc Mobifone mua AVG có dấu hiệu tiêu cực, phạm tội. Nhưng từ các dữ liệu phân tích trên, tôi ngờ rằng, đây không phải là một thương vụ mua bán bình thường mà có nhiều dấu hiệu… lợi ích nhóm, cần phải khởi tố để các cơ quan bảo vệ pháp luật xác định đúng tội danh và tội phạm.
