Giá trị đảo lộn

Dương Quốc Chính

8-12-2022

Hôm nay một status hiện lên về vụ chuẩn bị hốt anh Đinh La Thăng. Vụ này có vẻ như là trận mở màn cho chiến dịch đốt lò của bác cả, vì bác Thăng coi như cánh tay phải của bác X (lúc này đã về làm người tử tế). Kể từ đây, nhiều giá trị xã hội trở nên bị đảo lộn hết cả.

Người Việt vẫn có truyền thống chuộng bằng cấp, thích hư danh, sùng bái quan lại. Một người làm quan, có học hàm học vị to là rạng danh dòng tộc, địa phương. Sau này lại thêm việc kính nể người nhiều tiền nữa.

Mọi sự vẫn êm đềm diễn ra như vậy, cho tới khi có củi và lò, đúng hơn là theo khuôn mẫu đả hổ diệt ruồi của Tập Cận Bình bên Tàu. Chiến dịch đốt lò nó mới lòi ra bộ mặt thật của nhiều thành phần được xã hội trọng vọng.

Người như anh Thăng, Uỷ viên Bộ Chính trị, bí thư TP to nhất nước, được người dân cả nước trìu mến gọi là “bác Thăng”. Bác tự tay cầm cào hốt rác dưới sông, lăn xả vào bao việc mà lẽ ra đàn em phải làm, bác ấn tay xuống đường nhựa rồi đưa lên mũi ngửi để biết chất lượng đường… Đại khái được nhiều tầng lớp nhân dân trọng vọng, đặt niềm tin vào một vị quan anh minh. Đùng phát, bác nhập kho, vì tội tham nhũng, án nặng chưa từng có, đâu đó 30 năm, dự là bác lên lão bát thập ở trỏng. Niềm tin sụp đổ!

Bác mở hàng tốt khiến sau đó hàng loạt quan chức, tướng tá quân đội, công an, Ủy viên Trung ương, chủ tịch Hà Nội, bộ trưởng theo nhau vào lò.

Đến dịch covid, cơ hội tốt nhất để tiêu tiền ngân sách ào ào, thì cũng là cơ hội tốt nhất để đốn củi. Vụ Việt Á, Cục Lãnh sự, AIC cho thấy rằng hầu hết quan chức Y tế và lãnh đạo địa phương (lãnh đạo chống dịch địa phương) đều nhúng chàm, muốn bắt ai cũng được.

Bộ Ngoại giao lâu nay tưởng chừng như một ốc đảo riêng không bị đụng tới, nhưng từ những chuyến bay giải cứu và chạy chọt để được về nước cũng cho thấy rằng hầu hết các sứ quán, lãnh sự quán ở các nước có đông người Việt đều dính hết, chỉ là muốn bắt ai mà thôi.

Những vụ án này làm lộ ra sự thối nát của hệ thống mà nó vốn dĩ như vậy lâu nay. Thậm chí người ta có thể nghi ngờ trùm cuối tới cả tứ trụ, bồ tát cũng vào tầm ngắm!

Rồi anh em đại gia như Elon Quít (Trịnh Văn Quyết), một thời bay lượn ngang dọc 5 châu, bắt tay ký kết hứa hẹn mua vài trăm chiếc Boeing, Airbus như mua mớ rau. Rồi anh Dũng THM (Tân Hoàng Minh) mạnh mồm bỏ thầu giá đất hàng tỷ đồng/m2, chị Lan VTP (Vạn Thịnh Phát) chục năm trước nhờ người đưa triệu đô như cân đường hộp sữa, nay cũng theo nhau vào trại. Tuy án chưa tuyên, nhưng chắc không ai dám nghĩ là họ vô tội.

Đến giới hàn lâm, tinh hoa nhất của chế độ là Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội, thì cả cựu lẫn tân Chủ tịch cùng hàng loạt quan chức ở đây đều bị kỷ luật. Vị cựu chủ tịch còn là phó chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương. Viện Hàn lâm này được coi là lò ấp tiến sĩ của cả nước. Viện này đẻ tiến sĩ như gà.

Như vậy là toàn bộ những giá trị lớn nhất được xã hội trọng vọng đều đã bị sụp đổ, từ quan chức cấp cao, chỉ chờ thêm tứ trụ, đến tướng tá (có tới thượng tướng rồi), đại gia tỷ đô, tới những người có thể đẻ ra tiến sĩ đều có vấn đề.

Giờ thì các cụ chả biết dạy con cháu kiểu gì, biết noi gương ai, vì chả biết quan kia bao giờ bị bắt, đại gia kia lúc nào nhập kho, tiến sĩ kia có mua luận án không?

Có lẽ bây giờ là lúc xã hội khủng hoảng niềm tin hơn bao giờ hết. Chả biết lấy gì làm gương cho thế hệ trẻ.

Trường cấp 3 mình có lần kỷ niệm thành lập thì mời mấy anh làm quan to nhất về chém với các cháu học sinh. Lần sau mời mấy bạn tiến sĩ du học cho chắc ăn, hi vọng không phải tiến sĩ giấy. Sang năm chắc mời mấy anh chị doanh nhân thành đạt phát biểu.

Nhưng mà cũng đau đầu phết, chẳng may chọn trúng đại gia nào sau đó vào tù thì cũng phiền. Như Elon Quít đó, lúc ảnh bị hốt thì đang là thành viên hội đồng trường ĐH Luật mới đau hết cả lòng mề của quý trường, lại là trường Luật nữa!