Chiến sự vẫn tiếp tục, nhưng Ukraine đã chiến thắng trong việc khẳng định sự độc lập

Washington Post

Tác giả: Max Boot

Cù Tuấn, dịch

6-9-2022

Vào cuối tháng 8, các lực lượng Ukraine đã tiến hành một cuộc tấn công chậm rãi để đẩy bật quân xâm lược Nga ra khỏi Kherson, một trong những thành phố lớn nhất mà Nga đã chiếm đóng kể từ khi bắt đầu cuộc chiến hơn sáu tháng trước. Viện Nghiên cứu Chiến tranh báo cáo rằng “cuộc phản công của Ukraine đang đạt được tiến bộ có thể kiểm chứng được”, mặc dù vẫn chưa rõ khi nào hoặc thậm chí liệu Ukraine có thể giải phóng Kherson hay không.

Tuy nhiên, trong khi số phận của Kherson vẫn chưa được xác định, xu hướng đại cuộc là không cần phải bàn cãi: Ukraine đang giành chiến thắng trong cuộc chiến gìn giữ nền độc lập. Vấn đề chính hiện nay là Ukraine có thể lấy lại bao nhiêu phần trăm lãnh thổ của nó. Sự tồn tại của một nhà nước Ukraine dân chủ, thân phương Tây là không còn nghi ngờ gì nữa. Kế hoạch chiến tranh của lãnh tụ độc tài người Nga Vladimir Putin đã thất bại thảm hại.

Các đồng nghiệp của Washington Post đã tường thuật trong loạt bài “Road to war” được nghiên cứu sâu xa của họ rằng: Putin đã lên kế hoạch “chiếm Kyiv trong ba đến bốn ngày”, “loại bỏ Tổng thống Volodymyr Zelensky” và “thiết lập một chính phủ bù nhìn thân thiện với Điện Kremlin”. Các lực lượng khác của Nga được cho là sẽ tấn công từ phía đông và nam Ukraine, “để lại một phía tây Ukraine tan hoang.”

Khi những kế hoạch ban đầu đó bị chặn lại nhờ sự kiên cường chống cự của Kyiv, vào giữa tháng 4, Putin chuyển sang tập trung quân vào khu vực Donbas ở phía đông. Vào đầu tháng 7, quân Nga đã buộc quân phòng thủ Ukraine phải rút lui khỏi Luhansk, một trong hai tỉnh ở Donbas. Nhưng quân đội Nga đã không vây siết được các lực lượng Ukraine như họ đã hy vọng và họ cũng không đạt được tiến bộ đáng kể nào ở Donetsk (tỉnh còn lại trong vùng Donbas). Thay vào đó, họ được bố trí phòng thủ ở Kherson và phần còn lại của miền nam. Matxcơva hiện đã buộc phải hoãn kế hoạch cho một “cuộc trưng cầu dân ý”, dự kiến ​​vào giữa tháng 9 tại vùng này, về việc sáp nhập Kherson vào Nga.

Quân đội Ukraine hiện tại có thế chủ động và họ đang thể hiện khả năng phục hồi ấn tượng bất chấp số thương vong đáng kể. Putin hy vọng sẽ chia cắt nước Ukraine. Thay vào đó, Putin đã giúp cả quốc gia này đoàn kết lại. Trong một cuộc thăm dò gần đây, 91% người Ukraine bày tỏ sự ủng hộ đối với Zelensky và 98% bày tỏ sự tin tưởng vào chiến thắng cuối cùng.

Putin đã cố gắng duy trì sự ủng hộ trong nước Nga đối với “hoạt động quân sự đặc biệt” của mình chỉ bằng cách đàn áp tàn bạo những người bất đồng chính kiến ​​và che giấu cái giá phải trả thực sự của cuộc chiến. Giám đốc CIA William Burns ngày 20/7 cho biết, thương vong của Nga ước tính khoảng 15.000 người bị chết và 45.000 người bị thương. Các nhà phân tích độc lập ước tính rằng Nga đã mất hơn 5.400 phương tiện quân sự (bao gồm hơn 1.000 xe tăng) cùng với 52 máy bay và 11 tàu chiến. Những tổn thất lớn về quân đội và trang thiết bị như vậy sẽ khó có thể thay thế – hơn thế nữa bởi vì Putin từ chối mạo hiểm tổng động viên trên toàn nước Nga, mà có thể làm suy yếu sự ủng hộ đối với quyền cai trị của ông. Nga buộc phải mua đạn pháo từ Triều Tiên và máy bay không người lái từ Iran.

Putin đã hy vọng có thể khiến Ukraine và các đồng minh phương Tây gục ngã bằng cách tiến hành chiến tranh kinh tế, nhưng cho đến nay, mưu đồ của ông đã bị ngăn chặn. Vào ngày 22 tháng 7, dưới áp lực từ Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia khác mà ông đang tìm kiếm sự ủng hộ, Putin đã phải đồng ý nới lỏng phong tỏa Biển Đen và cho phép các chuyến hàng ngũ cốc của Ukraine đi xuất khẩu dưới sự bảo trợ của Liên Hợp Quốc. Báo cáo của Bộ Cơ sở hạ tầng Ukraine cho đến nay đã có 86 tàu xuất bến từ các cảng của Ukraine chở 2 triệu tấn nông sản đến 19 quốc gia. Những chuyến hàng đó đang làm giảm sút nỗ lực của Putin nhằm biến việc thiếu lương thực thành vũ khí, giảm bớt áp lực lạm phát và cho phép Ukraine tạo ra doanh thu cần thiết.

Putin đã cố gắng sử dụng mối đe dọa cắt giảm nguồn năng lượng của Nga để thuyết phục châu Âu ngừng hỗ trợ Ukraine. Một phát ngôn viên của Điện Kremlin vừa thông báo rằng Nga sẽ đóng cửa đường ống dẫn khí đốt tự nhiên Nord Stream 1 tới châu Âu cho đến khi các lệnh trừng phạt của phương Tây được dỡ bỏ. Nhưng người châu Âu không hề dao động. Thay vào đó, họ đã tăng tốc độ chấm dứt sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga. Các cơ sở lưu trữ khí đốt của châu Âu đã được lấp đầy gần 80%, trước thời hạn vào tháng 11, và Liên minh châu Âu đang tăng cường nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng, và đưa ra kế hoạch đóng cửa các nhà máy hạt nhân và giảm việc sử dụng năng lượng.

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây không dẫn đến sự sụp đổ kinh tế ở Nga hoặc buộc Putin phải ngừng cuộc xâm lược của mình, nhưng Nga đang phải gánh chịu một giá khá đắt mà sẽ chỉ tăng lên theo thời gian. Nga sẽ gặp khó khăn trong việc vận hành các dây chuyền sản xuất, quân sự và dân sự mà không có chất bán dẫn của phương Tây – và nước này đã chứng kiến ​​sự sụt giảm 90% trong lượng nhập khẩu chip. Theo Bloomberg, một tài liệu nội bộ của chính phủ Nga cảnh báo về một cuộc suy thoái “dài hơn và sâu hơn” nhiều so với những gì các quan chức thừa nhận trong “những tuyên bố lạc quan trước công chúng của họ”, với việc nền kinh tế Nga sẽ không trở lại mức trước chiến tranh cho đến “cuối thập kỷ này hoặc muộn hơn”.

Và Ukraine cũng không có chỗ cho sự tự mãn. Ukraine chỉ có thể giành ưu thế nếu tiếp tục nhận được viện trợ đáng kể của phương Tây, và nước này cần thêm sự trợ giúp (máy bay chiến đấu, tên lửa tầm xa và xe tăng) để hoàn thành công cuộc giải phóng các vùng đất đã bị Nga chiếm đóng. Nhưng hơn sáu tháng sau “cuộc chiến do lựa chọn” của Putin, thất bại có thể xảy ra của Nga đang trở thành tâm điểm bàn luận.

Những gì còn lại cần được xác định là mức độ và tác động của thất bại trong cuộc chiến. Nếu quân Ukraine vây được 25.000 quân Nga ở bờ tây sông Dnepr xung quanh Kherson, thì việc này có thể làm rung chuyển chế độ tàn ác của Putin đến tận gốc rễ.