Mặt nào của văn hoá – đạo đức xuống cấp?

Chu Mộng Long

10-8-2022

Bị chất vấn đề văn hóa – đạo đức xã hội, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng thừa nhận, “văn hóa, đạo đức xã hội có mặt đang xuống cấp”. “Chúng ta cũng nhìn thấy có nhiều vấn đề cần được đầu tư, xem xét, phối hợp giữa các bộ ngành. Xây dựng văn hóa là vấn đề lâu dài. Con người vừa là chủ thể, vừa là động lực”, ông Hùng nói, cho rằng khi hình thành được môi trường gia đình, nhà trường, xã hội tốt thì sẽ có được môi trường văn hóa, hạn chế sự xuống cấp”. (hết trích)

Mặt nào của văn hóa – xã hội xuống cấp? Đọc hết bài báo, không thấy Bộ trưởng đưa ra. Chỉ thấy sau đó các đại biểu và các Bộ trưởng nhấn mạnh vào các mặt ngoài lề như: đám văn nghệ sỹ ăn mặc hở hang, games internet, giáo dục gia đình và nhà trường. Những mặt nghiêm trọng thuộc trung tâm của văn hóa – đạo đức khác như đạo đức, lối sống của cán bộ đảng viên: tham nhũng, hách dịch, dối trá, mê tín dị đoan, đồng bóng… thì tất cả đều lờ tịt.

Lại còn đòi phải có bộ quy tắc ứng xử về văn hóa – đạo đức thì mới chấn chỉnh được? Thật là hão huyền! 19 điều đảng viên không được làm không cao hơn mọi bộ quy tắc ứng xử sao?

Dưới góc độ quan sát của tôi, có thể vạch ra các mặt “xuống cấp” như sau:

1) Không cần bộ quy tắc ứng xử nào, chỉ cần tra Điều lệ Đảng và 19 điều Đảng viên không được làm, đủ thấy rất nhiều cán bộ, đảng viên vi phạm đến gần hết tất cả các điều. Không cần phải đưa những Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh, Trương Minh Tuấn, Nguyễn Đức Chung… ra ánh sáng mới có kết luận, chỉ nhìn vào lối sống của đại đa số quan chức đủ thấy sự hư hỏng đã đến mức nào. Ai thử đưa bằng chứng một quan chức cấp huyện, xã nào đó sống đạm bạc với một căn nhà nhỏ, ăn rau dưa như Thủ tướng Nhật hay của một nước văn minh nào đó thì hãy phán xét tôi nói sai. Không ngẫu nhiên mà bà Nguyễn Thị Doan, nguyên Phó Chủ tịch nước phải than phiền: “Ăn không chừa thứ gì?”

2) Đã tham lam như vậy, nhưng miệng thì hô “chống diễn biến”, “chống suy thoái”, viết luôn cả sách dạy các loại đạo đức, tư tưởng Hồ Chí Minh để dạy đạo đức, lối sống cho người ta thì không dối trá là gì? Bệnh thành tích thực chất là bệnh dối trá trắng trợn. Dối leo thang đến đỉnh và biến thành tội ác mà vụ test kit Việt Á là một điển hình. Nếu Bộ Công an không khởi tố vụ án này, với cả một hệ thống tuyên truyền từ tuyên giáo đến truyền hình quốc gia và các loại báo chí truyền thông khác, dân cứ tưởng Việt Nam là cường quốc kittest, cường quốc vaccine thật. Và thi nhau chọc mũi. Và thi nhau chết cho quan giàu!

3) Đi đến tất cả các đền chùa, miếu mạo, chỗ nào cũng thấy ghi tên ông to bà nhớn cúng tế để cầu… cầu cái gì có trời mới biết. Lại cho phép lập ra các Viện nghiên cứu tiềm năng, thực chất là các Viện Ma học nhân danh khoa học để làm thầy bói, thầy cúng. Kim chỉ nam chủ nghĩa Marx, tư tưởng Hồ Chí Minh, kể cả Điều lệ Đảng, 19 điều đảng viên không được làm, có chỗ nào cho phép người cộng sản mê tín dị đoan?

4) Về văn hóa thì toàn phục sinh căn bệnh háo danh với đủ thứ khoe danh trên các lễ đài, làm sống lại các thứ lễ hội có tính chất dị đoan nguyên thủy như chém heo, đâm trâu, bôi máu vào mặt để tế thần, làm thầy mo cúng vong, giải vong, kể buôn thần bán thánh, buôn luôn cả vĩ nhân để kiếm lợi, gọi là kinh tế hay du lịch tâm linh. Hỏi ông Bộ trưởng, sách sử nào nói Trần Hưng Đạo khi còn sống làm cái việc buôn ấn như buôn ghế thời nay mà năm nào Bộ cũng cho phép tổ chức một lễ hội buôn ấn để kích dục vọng thăng quan, chạy đua quyền lực?

5) Riêng về giáo dục thì ngoài biến giáo dục thành nhà buôn, buôn sách buôn văn mẫu, buôn bằng cấp, chứng chỉ, còn đẻ ra hàng vạn giáo sư tiến sỹ không đúng thực chất, đa số là hàng dỏm: đạo văn, làm dự án, công trình dối để tiêu tiền ngân sách. Đã có bao giờ trong lịch sử, kẻ phạm tội vào lò trong một năm toàn là giáo sư, tiến sĩ và tướng tá không? Triết gia Hy Lạp cổ Socrates nói: đa phần người ta phạm tội là do thiếu hiểu biết. Phật tổ cũng dạy vậy. Người ít học dễ phạm tội hơn chứ kẻ có học, bằng cấp đầy mình mà sao lại thành tội phạm cả loạt? Trong chuyện này, Bộ Giáo dục và Đào tạo không thể vô can!

Các trung tâm quyền lực mà nát bét như vậy thì hỏi sao văn hóa-đạo đức xã hội không xuống cấp?

Ông Bộ trưởng nói: “Chúng ta cũng nhìn thấy có nhiều vấn đề cần được đầu tư, xem xét, phối hợp giữa các bộ ngành. Xây dựng văn hóa là vấn đề lâu dài”. Đúng! Không thể quy về một Bộ Văn hóa thể thao và Du lịch mà trách nhiệm thuộc về liên bộ. Nhưng “lâu dài” là bao lâu nữa, khi chủ trương xây dựng văn hóa mới có từ khi lập nước Việt Nam dân chủ cộng hóa – 77 năm rồi đấy! 77 năm là hết một đời người, với cách xây dựng một nền văn hóa như trên sẽ còn nát bét nhiều thế hệ nữa.

Nhiều đại biểu nhấn mạnh vào văn hóa gia đình, thuần phong mỹ tục làm nền tảng. Sai bét. Một khi trung tâm quyền lực mà vô văn hóa, vô đạo đức thì cả xã hội sẽ nát theo. Thời phong kiến, văn hóa – đạo đức Nho giáo tạo nền vững chắc, khắt khe nghiêm ngặt đến chém đầu thị chúng nhiều quan tham, nhưng mỗi khi xuất hiện hôn quân, bạo chúa là cả thời đại mục nát theo, gia đình tan nát, xã hội loạn lạc. Không ngẫu nhiên mà cụ Khổng dạy “Thượng bất chính, hạ tắc loạn”. Lý thuyết lấy văn hóa gia đình làm nền tảng là sự hoang tưởng và thiếu hiểu biết của học giả thời nay!

Lại đổ vấy lên nghệ sĩ hở hang, tự cho đó là “xuống cấp” ư? Riêng về mặt này, tôi thì khẳng định, điều đó không “xuống cấp” mà là thăng cấp đấy. Chỗ này phải nói là công của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch. Một năm Bộ cho phép tổ chức hơn 20 cuộc thi hoa hậu, phơi da phơi thịt con gái người ta ra cho thiên hạ chiêm ngưỡng, là một tiến bộ vượt bậc chứ sao gọi là xuống cấp?