Chuyện về ‘quà’ của thiên hạ và ở xứ ta

Chính quyền thành phố Hà Nội vẫn ngậm tăm, không thèm hồi đáp vấn đề mà dân chúng đã nêu cả trên mạng xã hội [1] lẫn hệ thống truyền thông chính thức [2] suốt tuần vừa qua: Tại sao lại phung phí hàng trăm tỉ vào chuyện sắm cờ để tặng mỗi gia đình một lá chỉ vì 20 tháng 10 sắp tới là 70 năm “giải phóng thủ đô”?

Ý tưởng tặng mỗi gia đình ở Hà Nội một lá cờ được ông Trần Sỹ Thanh – một Ủy viên của BCH TƯ đảng CSVN đang đảm nhiệm vai trò Chủ tịch thành phố Hà Nội – loan báo hôm 10/5/2024 và yêu cầu các cá nhân, tổ chức có liên quan phải hoàn thành yêu cầu này vào hạ tuần tháng chín [3].

Thiên hạ bất bình vì Hà Nội có khoảng 2,2 triệu gia đình nếu giá bán sỉ quốc kỳ là 25.000 đồng/lá, cán cờ là 3.000 đồng/cái, tổng số tiền chi cho việc mua cờ làm quà sẽ hơn… 200.000 tỉ! Không phải tự nhiên mà dân chúng nêu ra những thắc mắc kiểu như, tại sao không dùng số tiền ấy vào những việc thiết thực hơn như miễn học phí cho trẻ con?..

Lệnh “tặng” cờ bị chỉ trích kịch liệt vì ngoài thiển cận và tùy tiện trong sử dụng công quỹ nó còn là bằng chứng cho thấy chính quyền thiếu tôn trọng các quyền hợp pháp và lợi ích chính đáng của họ, ngoài việc ép dân chúng nhận “quà”, chính quyền còn buộc họ dùng… “quà” bất kể dân chúng có muốn hay không!

***

Tháng trước, dân chúng Nam Hàn xôn xao bàn tán về sự kiện Sở Cảnh sát và Sở Cứu hỏa của Gwangju – một tỉnh nằm ở Tây Nam xứ này – phát thông báo tìm người hảo tâm đã tặng cua biển cho các đồn cảnh sát và trạm cứu hỏa ở Gwangju, đề nghị ông ta/bà ta liên lạc để nhận lại số quà đã tặng cảnh sát và lính cứu hỏa…

Theo báo chí Nam Hàn, sáng 8/4/2024, nhân viên nhiều đồn cảnh sát, trạm cứu hỏa, phòng cấp cứu, trung tâm chăm sóc trẻ em ở khu vực Gwangju phát giác tại cửa ra vào nơi họ làm việc có một thùng chứa đầy cua biển còn sống. Trên nắp mỗi thùng có số cua biển tươi nặng khoảng hai ký này có một tờ giấy. Nội dung giống nhau, đại ý: Đây là quà của một doanh nghiệp nhỏ ở Gwangju nhằm cám ơn quý vị, những người quên mình vì nhân dân. Đây là hải sản – một loại sản phẩm nông nghiệp – nên không bị chi phối bởi các quy định về phòng/chống tham nhũng, mong quý vị không từ chối việc chúng tôi muốn tri ân quý vị [4]…

Có tất cả 280 thùng chứa cua sống được người (hoặc những người) hảo tâm thuê dịch vụ vận chuyển mang tới để trước cửa các cơ sở thuộc hệ thống bảo vệ/thực thi pháp luật, cứu nạn, chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ trẻ em ở Gwangju. Trừ các bệnh viện, trung tâm chăm sóc trẻ em, những thùng cua sống ấy đã làm lãnh đạo lực lượng cảnh sát và cứu hỏa bối rối!

Lãnh đạo lực lượng cảnh sát và cứu hỏa đã xin ý kiến của một ủy ban chuyên duyệt xét về việc tiếp nhận quà tặng. Sau khi tham khảo các quy định liên quan đến ứng xử của công chức và kêu gọi – tiếp nhận – sử dụng đóng góp của dân chúng, ủy ban này xác định, cảnh sát và cứu hỏa không được phép nhận những thùng cua sống này [5]…

***

Rất nhiều quốc gia có quy định tương tự Nam Hàn về nhận quà và kêu gọi – tiếp nhận quyên góp từ công chúng nói chung và doanh giới nói riêng. Lý do, quà tặng và sự đóng góp của cá nhân, doanh nghiệp có thể khiến công chức thiên lệch, không bảo đảm sự khách quan, công bằng khi hành xử công quyền. Rất ít quốc gia như Việt Nam…

Trung tuần tháng 10 năm ngoái, Bộ Công an tổ chức “Lễ trao tặng ‘Kỷ niệm chương Bảo vệ an ninh tổ quốc’ nhân dịp kỷ niệm 19 năm ngày Doanh nhân Việt Nam (13/10/2004 – 13/10/2023)” để “tri ân, tôn vinh các doanh nhân có nhiều đóng góp đối với sự nghiệp bảo vệ an ninh trật tự và xây dựng lực lượng công an nhân dân (CAND)”.

Cứ như ông Tô Lâm – Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Công an – thì các doanh nhân, doanh nghiệp được tặng ‘Kỷ niệm chương Bảo vệ an ninh tổ quốc’ vì họ hoặc doanh nghiệp của họ “luôn đồng hành, chia sẻ, hỗ trợ và giúp đỡ lực lượng CAND thực hiện thắng lợi nhiệm vụ mà đảng, nhà nước và nhân dân giao phó vì cuộc sống bình yên và hạnh phúc của nhân dân”. Cụ thể họ đã… “hỗ trợ, giúp đỡ lực lượng CAND triển khai xây dựng các dự án trọng điểm của Bộ Công an, như: Dự án xây dựng trụ sở Bộ Công an, Dự án xây dựng Nhà hát Hồ Gươm, xây dựng trụ sở công an xã tại các địa phương,...”. Chưa kể các doanh nhân, doanh nghiệp ấy còn… “phối hợp giúp đỡ, ủng hộ lực lượng CAND các cấp trong thực hiện chủ trương an sinh xã hội, hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở cho các hộ nghèo, xây dựng các trường học trên địa bàn các tỉnh còn nhiều khó khăn, các tỉnh vùng sâu, vùng xa”, nhờ vậy, “lực lượng CAND đã triển khai xây dựng trên 14.200 căn nhà cho người nghèo, tương đương 600 tỷ đồng” [6].

Tại sao ông Tô Lâm nói riêng và Bộ Công an nói chung lại có thể thản nhiên vận động và tiếp nhận đủ thứ từ một số doanh nhân, doanh nghiệp? Khi nhận được sự ủng hộ nhiệt tình đến thế thì lấy gì bảo đảm ông Tô Lâm nói riêng và Bộ Công an nói chung giữ được sự vô tư, khách quan khi thực thi pháp luật, “bảo vệ an ninh tổ quốc”? Tại sao ông Tô Lâm nói riêng và Bộ Công an nói chung lại tùy tiện kiêm nhiệm việc “thực hiện chủ trương an sinh xã hội, hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở cho các hộ nghèo, xây dựng các trường học trên địa bàn các tỉnh còn nhiều khó khăn, các tỉnh vùng sâu, vùng xa” rồi hăm hở vận động, tiếp nhận tiền, quà của một số doanh nhân và doanh nghiệp? Tại sao một số doanh nhân và doanh nghiệp chỉ muốn… “phối hợp giúp đỡ, ủng hộ lực lượng CAND các cấp” cho dù công an không có chức trách “thực hiện chủ trương an sinh xã hội”, cũng không phải là ngành, là nơi đủ thẩm quyền “xây dựng, sửa chữa nhà ở cho các hộ nghèo, xây dựng các trường học trên địa bàn các tỉnh còn nhiều khó khăn”?

***

Trước giờ, không chỉ có Bộ Cộng an như thế mà bộ, ngành, chính quyền địa phương nào ở Việt Nam cũng như thế. Cũng không phải tự nhiên lại có những doanh nhân mặc sức “chọc Trời, khuấy nước”, lũng đoạn từ trên xuống dước, từ trái sang phải. Chuyện thản nhiên dùng cờ thay cho các loại phúc lợi thiết thân và chuyện đề cao “xã hội hóa”, rồi những cuộc “vận động” nếu không đáng ngờ thì cũng là cưỡng ép cùng có một điểm chung mà chịu khó ngẫm nghĩ một chút ắt sẽ nhận ra vì sao…

Chú thích

[1] https://www.datviet.com/ha-noi-phung-phi-220-ty-dong-thue-dan-cho-vu-tang-co-do/

[2] https://laodong.vn/su-kien-binh-luan/ha-noi-can-xem-xet-viec-tang-co-to-quoc-cho-ho-gia-dinh-de-tranh-lang-phi-1338554.ldo

[3] https://dantri.com.vn/xa-hoi/ha-noi-se-tang-moi-gia-dinh-mot-la-co-to-quoc-20240510161529147.htm

[4] https://news.nate.com/view/20240408n24489

[5] https://www.hankookilbo.com/News/Read/A2024040916400004931

[6] https://cand.com.vn/lanh-dao-bo-cong-an/ghi-nhan-su-dong-gop-cua-cac-doanh-nghiep-trong-su-nghiep-bao-ve-antt-i710281/