Ông Ba Trần – Thiếu tướng Trần Văn Danh

Kim Văn Chính

24-1-2024

Hôm qua, tôi nhận cuộc điện thoại của một người không quen biết nhưng có biết tôi trên mạng Facebook và nói chuyện khá lâu. Hóa ra đó là anh Mười Thắng (xin phép không nói tên thật), từng là Cụm trưởng Cụm tình báo A10 nổi tiếng (nổi tiếng nhất là trong cụm có nhà tình báo vĩ đại Phạm Xuân Ẩn).

Anh Mười Thắng còn làm thư ký cho ông Trần Quốc Hương (Mười Hương), người từng kiến tạo và là cấp trên trực tiếp của A10 huyền thoại. Tôi và anh Mười Thắng hóa ra cũng có duyên nợ từ hồi kháng chiến ở miền Nam vì cùng dưới trướng của ngành quân báo – tình báo – Đặc công – Biệt động BCH Miền Nam (gọi là A22) do một ông tướng rất tài năng và to cao là Ba Trần (Trần Văn Danh) phụ trách (mặc dù mãi đến 30/4/1975 khi giải phóng Sài Gòn, ông Ba (người duy nhất) mới được nhận quyết định phong hàm thiếu tướng).

Chức danh chính thức của ông là Phó Tham mưu trưởng kiêm Cục trưởng A22. Cấp trên trực tiếp ông Ba Trần là ông Trần Văn Trà (Phó Tổng Tư lệnh Bộ Chỉ huy Miền). Họ Trần đúng là có gì đó rất đáng chú ý về năng lực quân sự của họ. Cuộc chiến ở miền Nam, nếu mà không có ba ông họ Trần đã nêu, tôi không dám nghĩ là nó có thể kết thúc như đã kết thúc. Vai trò của ba ông tướng họ Trần quả thật là rất lớn. Cuộc đời, số phận của Trần Văn Trà và Trần Quốc Hương thì mọi người đều đã rõ nếu chú ý đọc các báo đài chính thức và không chính thức. Nhưng viết về Trần Văn Danh (Ba Trần) thì rất ít.

Ngày xưa thì còn nói là do ông làm ngành tình báo chứ sau này, đến Phạm Xuân Ẩn còn bạch hóa được thì Ba Trần nghĩa lý gì? Trần Văn Danh là vị tướng người Nam bộ thứ hai: Trước ông có Tô Ký, [được] phong tướng từ thời chống Pháp. Ông được phong danh hiệu anh hùng hai lần, một lần quân đội, một lần anh hùng lao động. Qua anh Mười Thắng nói chuyện qua điện thoại, tôi được biết thêm về Ba Trần giai đoạn sau 1975: Ban đầu ông làm Phó Chủ tịch Ủy ban quân quản TP.HCM, phụ trách quân sự (Võ Văn Kiệt làm Chủ tịch). Sau đó đột nhiên ông chuyển sang làm thứ trưởng Bộ Năng lượng, chỉ huy Công trình Thủy điện Trị An.

Hồi đó Trị An thi công bán cơ giới nên rất vất vả, đông lao động. Nhưng một người tướng tài và đặc biệt như ông tự nhiên lại chuyển ngành sang làm chỉ huy thủy điện, rõ ràng là có vấn đề gì đó. Hóa ra, ông cũng hơi giống ông Trần Văn Trà, là tướng tài và nhiều công lao trong kháng chiến nhưng sau giải phóng nhiều kẻ bất tài muốn kìm hãm đường công danh.

Chúng “bới lông tìm vết” lý lịch của ông. Hóa ra, bố ông rất giàu, vốn cũng được công nhận là có công kháng chiến do giúp kháng chiến rất nhiều nhưng thời trước ông làm Hương Cống, thời chính quyền Pháp (ông là con bà thứ – ngoài luồng nên suốt thời thơ ấu ông sống với mẹ rất nghèo ngoài gia đình ông bố). Chủ nghĩa lý lịch là thứ mà bọn cơ hội bất tài không bao giờ bỏ qua, nhất là người có tài như ông.

Rồi chúng “bới lông tìm vết”, thấy ông đối xử với cấp dưới (phong cấp chức) theo kiểu tình nghĩa giang hồ và chúng quy kết ông (cũng như quy kết Trần Văn Trà) là có tư tưởng cục bộ chủ nghĩa (thành kiến cán bộ Miền Bắc). Ông còn là người rất quyết đoán và uy lực trong [việc] ra quyết định, chúng quy kết và e ngại ông cả ở tính cách này nữa. Và họ gợi ý, cũng được ông chấp nhận, phải xa rời “chính trị”, xa TP.HCM để đi phụ trách Thủy điện Trị An cho đến lúc nghỉ hưu.

Sau khi nghỉ hưu, Ba Trần sống ở TP.HCM và mất năm 2005. Tưởng nhớ và vinh danh ông, nhiều nơi đã đặt tên ông cho trường học, công viên, tượng đài…

(Tôi viết bài này để mọi người ở Miền Bắc biết thêm về ông – Thiếu tướng Ba Trần – Trần Văn Danh. Tôi cũng post lên trang group của cựu binh đơn vị tôi hồi kháng chiến – Lữ đoàn Đặc công – Biệt động 367 anh hùng).