Phân tích chuyện tạo phản của Prigozhin ở Nga

Trương Nhân Tuấn

25-6-2023

Quân đánh mướn, từ bản chất, khác với quân đội quốc gia. Quân đội quốc gia chỉ đổ máu vì mục tiêu cao quí “bảo vệ đất nước” (hay bảo vệ quyền và lợi ích của đất nước và dân tộc). Quân đánh mướn đổ máu (trước hết) vì “tiền”, hay vì có lợi ích nào đó (nhà cửa, vàng, hột xoàn, gái gú…).

Vì sao Prigozhin tạo phản?

“Còn bạc, còn tiền, còn đệ tử”. Không lẽ Putin “hết tiền”? Chuyện này không đúng lắm. “Quĩ dầu” của Putin, tương tự “quĩ đất” của CSVN, vẫn luôn đầy tràn.

Hay là có người trả tiền nhiều hơn? Có thể. Vì Putin có nhiều kẻ thù là tỉ phú (người Nga) sống (và đã bị giết) ở nước ngoài.

Prigozhin còn có thể tạo phản vì bị bộ quốc phòng Nga “đâm sau lưng”. Chuyện này Prigozhin nhiều lần lôi đích danh bộ trưởng Sergei Shoigu ra chửi. Vì nhiều lý do. Thứ nhứt không được cung cấp vũ khí đầy đủ. Thứ hai “quân ta đánh quân mình”. Prigozhin tố cáo hàng ngàn chiến sĩ Wagner đã bị hỏa lực Nga giết chết.

Thứ ba, không loại bỏ lý do Shoigu muốn sử dụng quân Wagner làm “chốt thí”. Sử dụng đội quân vừa tuyển mộ từ các nhà tù để dụ quân Ukraine tập trung tại mặt trận Bakhmut. Sau đó dội bon hạt nhân chiến thuật để tiêu diệt (cả đám tù nhân lẫn quân Ukraine). Chuyện này không xảy ra vì quân Ukraine không “ngu”.

Cũng có thể Prigozhin tạo phản vì lý do “hết đường lui”. Putin, theo ý kiến (?) của Shoigu, ban hành lịnh giải tán Wagner. Toàn bộ quân đánh mướn sẽ trở thành quân chính qui. Prigozhin thấy rõ đây là bản án tử dành cho mình.

Vì sao Prigozhin “gài số de” sau 24 giờ nổi loạn?

Giả thuyết đầu tiên là Prigozhin đã được Putin thỏa mãn một số điều kiện nào đó. Cũng có thể Prigozhin nhượng bộ do sức ép của “con tin”. Thí dụ vợ con Prigozhin đang nằm trong tay của Putin.

Cũng có thể Prigozhin thấy rằng, cuộc “nổi loạn” (hay đảo chánh?) của mình đang đi vào ngõ cụt. Không tướng lãnh nào trong quân đội Nga lên tiếng ủng hộ chuyện này hết cả.

Nhưng chuyện nước Nga không dễ dàng phân tích bằng cặp mắt người thường, kiểu qui chiếu theo tập quán ngoại giao quốc tế hay theo lợi ích địa chính trị. Chuyện cả thế giới có thể lên án, nhưng người Nga lại ủng hộ. Dân Nga còn khá giống dân Việt Nam ở chỗ thích “anh hùng”. Tỉ lệ dân ủng hộ Putin vẫn ở mức 80%.

Vì vậy những lời tiên đoán về nước Nga hầu hết đều sai.