1-7-2022
Hôm nay 1-7, đúng 90 năm sinh nhà giáo Phạm Toàn – nhà văn, dịch giả Châu Diên. Nhưng ông đã rời cõi tạm ba năm. Ông sinh 1/7/1932 (Nhâm Thân), mất 26/6/2019 (24/5 Kỷ Hợi).
Nhớ ông tôi nhớ một con người thông tuệ, hài hước, vui vẻ. Ông đi xa rồi mà nhiều lúc tôi vẫn như còn nghe tiếng cười nói của ông ở quanh mình. Ở bên cạnh ông mọi người được truyền năng lượng sống, niềm vui sống.
Cả đời ông đau đáu cho sự nghiệp giáo dục phổ thông. Hơn chục năm cuối đời ông dành hết trí tuệ, tâm huyết, sức lực cho nhóm “Cánh Buồm” làm sách cho trẻ em học theo cách mới. Ông ra đi vẫn canh cánh việc còn làm dở dang ấy.
Tưởng nhớ Phạm Toàn 90 tuổi hôm nay tôi đưa lại bài thơ tôi viết dịp sinh nhật ông lần thứ 78 (2010). Khổ cuối là viết thêm khi vĩnh biệt ông.
***
SINH MỘT PHẠM TOÀN
Cha mẹ sinh ra một Phạm Toàn
Lọt lòng đã có tính đi hoang
Mà ngoài bảy mươi về bên mẹ
Mỗi chiều chủ nhật đứa con ngoan
*
Trời đất sinh ra một Phạm Toàn
Cầm tinh con khỉ chốn rừng hoang
Hiếu động nghịch tinh tôn hành giả
Quậy tung giáo dục với văn đàn
*
Vợ con sinh ra một Phạm Toàn
Duyên nợ vợ chồng khéo đa mang
Tình mới nghĩa xưa vui vẻ gánh
Gái trai thành đạt nhẹ thân nhàn
*
Phụ nữ sinh ra một Phạm Toàn
Ngông nghênh đầu trọc hóa dịu dàng
Ríu rít vây quanh em và cháu
Đi đâu cũng có bóng một nàng
*
Bè bạn sinh ra một Phạm Toàn
Phờ tờ vĩ đại [1] rất rinh rang
Mắng mỏ thằng này khen thằng nọ
Đầu xanh tóc bạc cùng cười vang
*
Châu Diên sinh ra một Phạm Toàn [2]
Văn chương cười dọc lại khóc ngang
Ru chàng hamlet thiu thiu ngủ
Chợt nghe đầu núi sấm nổ ran [3]
*
Giáo dục sinh ra một Phạm Toàn
Lo lắng tương lai chẳng ngại gàn
Cải cách thực nghiệm rồi làm sách
Cánh Buồm đón gió giữa tràng giang
*
Bôxít sinh ra một Phạm Toàn
Kêu lên bùn đỏ ngập non ngàn
Chung tay kiến nghị và trang mạng
Cùng sĩ phu cất tiếng gọi đàn.
*
Phạm Toàn sinh ra một Phạm Toàn
Tưởng đâu vô sự chẳng lo toan
Nhưng càng cao tuổi càng thêm sống
Càng thấy trong lòng nỗi bất an
*
Tóm lại sinh ra một Phạm Toàn
Khóc cười lăn lóc cõi nhân gian
Chớp mắt cuộc đời như mây nổi
Vẫn vang giọng nói tiếng cười oang.
*
Cái chết sinh ra một Phạm Toàn
Tám mươi tám tuổi cõi trần gian
Ra đi còn tiếc chưa xong việc
Chắc sẽ mang theo xuống suối vàng.
_____
Chú thích:
[1] “PT vĩ đại” là Email một thời Phạm Toàn dùng.
[2] Châu Diên là bút danh của Phạm Toàn.
[3] “Chàng Hamlet thiu thiu ngủ” và “Sấm trên núi” là tên hai truyện ngắn của Châu Diên.
