30-7-2021
Quốc gia có giặc, dân ra sa trường. Vua thảo chiếu dời đô, dân dựng kinh kỳ. Tướng mang gươm đi mở cõi, dân giày cỏ đi theo. Giặc vây bủa triều dã, dân thần tốc ra đánh. Chiến tranh, dân đội pháo lên non, dân băng rừng vượt suối.
Hoà bình, mấy mươi năm dân chưa được một ngày nhung gấm. Những bàn chân phèn mang gánh nặng ly hương. Bàn chân người Nẫu người Quảng xuôi ngược đường phố Sài Gòn. Tiếng rao đòn gánh làm nên “kinh tế vỉa hè”. Bàn chân người Bọ, người Nghệ người Thanh quẩn quanh nhà xưởng. Bàn chân người miền Tây rau trái bốn mùa…
Bàn chân ly hương nhỏ bé, lặng thầm mang bao gánh nặng vô hình cho quê hương cố xứ. Người đi bỏ lại ruộng nhiều, nông thôn mới tốt lên. Người đi có của nẻo mang về, giúp nhà giúp quê, miền nào cũng tươi ngói mới.
Miên man dặm trường thiên lý, không thể nghĩ một ngày những bàn chân ấy lạc phố lạc quê, bơ vơ cay đắng. Có biết đâu xưa giờ hai miền quê phố đi về cười vui, bao khổ cực lặng thầm gánh chịu. Biết đâu một cơn hoạn nạn đã không chốn dung thân.
***
Tôi cố viết hoài chuyện này, để quan nhân và ai đó đang mang sự vân phân hiểu người dân xa xứ mà thương.
Trong dịch bệnh, quan nhân bốn phương tám hướng nghĩ, mỗi nếp nghĩ nhìn qua là biết thương dân hay thương mình. Thương nhau thì tìm cách, không thương thì tìm lý do. Tìm cách thì nghe khẩu lệnh Thủ tướng “tạo điều kiện đón công dân về quê”. Tìm lý do thì vin vào Chỉ thị “người xa người”, “tỉnh xa tỉnh”.
Nếu nói đến tận cùng trả treo, người dân vin vào quyền tự do đi lại hiến định, thì ai đúng hơn ai? Trong nghịch cảnh, hơn nhau ở tấm lòng.
Huế lúc đầu không bán vé tàu về Huế, gặp chỉ trích, Huế cho tàu vào Sài Gòn đón người. Được một đôi chuyến, có f0, Huế ngưng. Bình Định điều cả máy bay chở người về “có rau ăn rau có cháo ăn cháo”, đôi bữa rình rang rồi bặt tăm chim cá. Nhiều lãnh đạo địa phương không nói không rằng lặng im quan sát, cốt để mưu cầu sự chắc cú. Long An thậm chí còn cấm dân đi ngang tỉnh, thiệt cay đắng làm sao.
Chủ tịch Minh ở Quảng Ngãi vừa nghĩ ra cách hỗ trợ dân Quảng ở lại Sài Gòn thông qua các kênh liên lạc đồng hương. Một cách làm vẹn cả đôi bề, vừa đỡ gánh nặng cho địa phương, vừa đỡ cực nhọc cho dân ngược xuôi vạn dặm. Giúp đỡ, không phải là quăng đôi đồng ba cọc rồi thôi. Quảng Ngãi đoán định được cuộc sống ở Sài Gòn thế nào, giúp người dân trụ lại ít nhất 14 ngày nữa.
Các tỉnh làm được điều này thì trọn vẹn biết bao. Lập tổng đài hỗ trợ để người dân gọi về, có xác tín của địa phương liền chi hỗ trợ. Có một dịp tri ân những đứa con quê, có một dịp xây tượng đài trong lòng dân, hãy đừng bỏ lỡ.
Đừng cãi nhau bằng những quyết định khô khốc vô hồn. Hãy thương lấy người quê xa xứ, “áo đường xa không ấm gió phương xa”…
