12-4-2021
Hơn 30 năm về trước, những dãy núi phía Đông của Ninh Thuận vẫn còn nhiều cây lắm. Cây giúp điều hòa khí hậu, cây giữ nguồn nước cho người, cho gia súc gia cầm và cho chính nó. Nhưng rồi cây mất dần do con người vào chặt phá. Người bản địa ban đầu chỉ kiếm chút cành củi khô, còn người ở đâu đó đến mang theo cưa, đưa đi những cây gỗ lớn. Rừng trên núi đá mất dần là vậy.
Chúng tôi leo lên những ngọn núi phía Nam ấy, giờ chỉ còn là những ngọn núi trống trơ với những hòn đá cô đơn phơi nắng gắt. Khi cây mất đi, gió và mưa đã đưa mùn thực vật, đất và cát trôi xuống đồng bằng và thung lũng. Con người lại tận thu nguồn cát dưới các thung lũng tạo thành những hố, những hầm ngổn ngang. Rốt cuộc thì cả vùng đất này không trồng được thứ gì mà lại tiềm ẩn nguy cơ lũ quét mỗi khi mưa lớn.
Cũng ở trên lưng chừng núi này có một cây xi khá lớn. Rễ cây vươn xa bám vào vách đá và tán cây tỏa rộng ra xung quanh. Dưới tán cây có một hốc đá có nước quanh năm. Bác Dáng, người dân tộc Chăm đã lên đây dựng lều ở hơn 10 năm nay. Bác và đàn dê có cuộc sống an bình mặc cho sự khắc nghiệt của thời tiết nơi đây chính là nhờ vào nguồn nước quanh năm ở trong hốc đá ấy. Triết lý thật đơn giản: CÓ NGUỒN NƯỚC là CÓ SỰ SỐNG. Nhưng ĐỂ CÓ NƯỚC thì PHẢI CÓ CÂY.
Triết lý đó không giống câu hỏi muôn thủa về chuyện con gà và quả trứng, thứ gì có trước và thứ gì có sau. Thực tế, nước luôn ở xung quanh chúng ta và chúng ta cần gìn giữ. Trên những cao nguyên đá, trên những khoảng rừng già, nơi nào còn cây thì nơi đó còn nguồn nước. Nhưng làm sao để trồng lại rừng trên những sườn núi đá ở một nơi mà lượng mưa trung bình một năm chỉ khoảng 700mm và chỉ mưa trong khoảng thời gian rất ngắn? Không sao! There will be water – Sẽ có nước! Sẽ có những loài cây tồn tại được nơi đây, Sẽ có những cách trồng rừng phù hợp mà tôi tin là rừng sẽ được phục hồi.
HẠNH PHÚC XANH là một chương trình của QUỸ SỐNG đang thực hiện những chương trình trồng rừng giữ nước. Đây là một công việc đầy thách thức cả về kỹ thuật, chính sách, văn hóa và con người. Trong đó, yếu tố con người là quan trọng nhất. Sẽ có Giao Hưởng Rừng Xanh, sẽ có bom hạt giống chờ gió Đông lên và cơn mưa tới.Tôi tin, bằng nhiệt huyết và cách tiếp cận tử tế, những cánh rừng sẽ được phục hồi trên những ngọn núi với đầy những hòn đá cô đơn.
