Cùng học logic (1) – Vì sao nhiều người Việt không tin vào sự chiến thắng của Biden?

Vũ Thị Phương Anh

6-12-2020

Vụ bầu cử tổng thống Mỹ vừa qua, dù đa số truyền thông chính thống đều đưa tin Biden thắng ngay từ rất sớm và cho đến nay không có chứng cứ nào chống lại điều này, nhưng ở VN số người tin chắc rằng Trump lẽ ra đã thắng nếu không có gian lận vẫn chiếm một tỷ lệ rất cao.

Có một điều gì đó giống như là niềm tin tôn giáo (tin mà không cần phải chứng minh) ở những người này, khiến cho việc chọn lọc thông tin của họ trở nên thiên lệch và phi logic. Tất cả những tin tức nào có lợi cho đối thủ của Trump, dù từ nguồn tin nào, dữ kiện và lập luận ra sao, họ cũng đều gạt bỏ vì cho là giả mạo và có thiên kiến.

Ở chiều ngược lại, tất cả những tin tức có lợi cho Trump đều được ủng hộ và chia sẻ rộng rãi, bất kể sự thiếu khả năng kiểm chứng của dữ kiện và sự vô lý của các lập luận. Nói cách khác, phán đoán của những người yêu quý Trump là kiểu phán đoán dựa trên niềm tin và cảm xúc chứ ít dựa trên lý trí, vốn được xem là chìa khóa cho sự phát triển của một xã hội văn minh.

Tất nhiên, lý do tại sao nhiều người VN yêu quý Trump thì đã được nêu nhiều lần ở nhiều nơi rồi: ông ấy có những hành động và phát biểu chống TQ rất mạnh mẽ, và điều đó thật hợp với cảm xúc của người Việt – cho dù những phát biểu hoặc hành động ấy có đem lại hiệu quả thực tế hay không thì còn phải bàn thêm.

Vì sao lại như vậy? Tôi cho rằng lý do chính là người VN quá cảm xúc và ít duy lý. Chúng ta đều biết câu thành ngữ của người Việt: “Một trăm cái lý không bằng một tí cái tình”. Tình cảm thì rất tốt rồi, vì nếu ta rất yêu ai thì ta có thể hy sinh tất cả cho người ấy. Nhưng nếu cảm xúc sai lầm mà vẫn quyết định theo cảm xúc – “trái tim nhầm chỗ để trên đầu” như người ta thường nói – thì chỉ có từ thua đến … đại bại mà thôi!

Và đó là lý do vì sao người Việt Nam cần học logic, để biết tư duy và phán đoán hợp lý hơn trong mọi vấn đề. Tôi tin rằng nếu mọi người đều suy luận logic thì thì trên mạng xã hội sẽ bớt đi rất nhiều tin giả và người Việt Nam cũng sẽ không còn nổi tiếng với kỹ năng “auto chửi”, suốt ngày ném gạch đá vào nhà người khác rồi block lẫn nhau như hiện nay nữa. Rất tiếc là việc dạy logic học ở Việt Nam hiện nay vẫn chưa được chú ý và và nếu có học thì cũng rất qua quýt hình thức chứ chưa đi sâu vào luyện tư duy cho mọi người.

Vâng, đó là lý do tại sao tôi viết loạt bài này – mà trước hết là cho chính tôi. Vì cũng như mọi người Việt khác, tôi cũng rất cảm tính – “yêu nhau trái ấư cũng tròn, ghét nhau bồ hòn cũng méo” mà lại. Vì cảm xúc là khả năng bẩm sinh có tính bản năng, còn lý trí thì phải rèn luyện để trở thành một con người phát triển. Đó cũng là sự khác biệt của những người được gọi là “có học” và những người vẫn sống với bản năng hồn nhiên như cây, như cỏ.

Để kết thúc bài này xin giới thiệu với các bạn cuốn sách Luận lý học (cách gọi logic học trước năm 1975), sách giáo khoa lớp 12, được xuất bản trước năm 1975. Các bạn cứ Google “Luận Lý Học” là tìm được ngay bản pdf miễn phí. Và xin bắt đầu với mấy hình chụp dưới đây.

Enjoy, các bạn nhé!